آیا تا به حال برایتان پیش آمده است که احساس کنید، سقف دهان شما متورم شده باشد و احساس درد کنید؟ آیا می دانید به چه دلایلی ممکن است فردی، سقف دهانش متورم گردد؟ چگونه میتوان از این عارضه پیشگیری کرد و چگونه میتوان با راهکارهای خانگی، آن را درمان کرد؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام با ما همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم.

سقف دهان و تورم آن

سقف دهان عبارتست از یک صفحه استخوانی در قسمت جلو و یک قسمت نرم و بدون استخوان، در قسمت پشت که مانند مانعی بین حفره های دهانی و بینی عمل می کند. گاهی ممکن است سقف دهان متورم شود. تورم سقف دهان ممکن است به چند علت بوجود بیاید، که بیشتر آنها با حداقل درمان رفع می شوند. در موارد خیلی نادر، شرایط وخیم تری ممکن است باعث تورم سقف دهان شود.

سقف دهان

 علائم دیگری که ممکن است همراه با تورم باشد، عبارتند از:

  • وجود تاول یا زخم های دیگر
  • خشکی دهان
  • اسپاسم عضلانی
  • درد یا ناراحتی

علل ورم کردن سقف دهان

طیف وسیعی از شرایط می توانند باعث تورم این ناحیه از دهان شوند که عبارتند از:

وجود زخم در دهان

 زخم های دهانی اغلب شامل برفک و تبخال هستند که بر روی لثه ها، گونه ها یا لب ها دیده می شوند و در بعضی موارد بر روی این ناحیه از دهان، نیز ممکن است دیده شوند. زخم ها باعث درد، تاول و تورم می شوند و بعضی افراد قبل از ایجاد زخم، متوجه درد و تورم آن می شوند.

 آسیب یا زخم

یکی از شایع ترین علل ورم این ناحیه از دهان، آسیب یا زخم است. تعدادی از شایع ترین علل زخم عبارتند از:

  • خوردن غذایی سفت که ممکن است به این ناحیه از دهان آسیب برساند.
  • خوردن یا نوشیدن یک ماده غذایی خیلی داغ
  • خراش سقف دهان بوسیله یک قسمت خشک غذا

کمبود آب

کمبود آب بدن باعث متورم شدن این ناحیه از دهان می شود، همچنین سبب خشکی دهان شده و اگر فرد اقدامی برای رفع این حالت انجام ندهد، باعث تورم سقف دهان می شود.

برخی از علل شایع کمبود آب و خشکی دهان عبارتند از:

  • مصرف بیش از حد الکل
  • مصرف داروهای خاص
  • نخوردن آب کافی
  • عرق کردن بیش از اندازه مخصوصا در روزهای گرم یا انجام تمرینات ورزشی
  • بیماری

کم آبی باعث عدم تعادل الکترولیتی می شود و فرد ممکن است احساس ضعف کند و یا اسپاسم عضلانی داشته باشد.

موکوسل

به وجود آمدن یک مخاط در داخل یک کیست برآمده که در این ناحیه از دهان ظاهر می شود، موکوسل نام دارد. موکوسل ها معمولا دردی ندارند و معمولا پس از یک آسیب کوچک مانند بریدگی یا شکاف بر روی این ناحیه از دهان به وجود می آیند.

موکوسل ها معمولا نیازی به درمان ندارند و ممکن است خودشان از بین بروند اما اگر فردی دارای موکوسل خیلی بزرگی است و یا مرتب عود می کند، پزشک بدون هیچ خطری، می تواند آن را تخلیه کند.

ورم یا برآمدگی های فلس دار (Squamous papillomas)

ویروس زگیل انسانی “human papillomavirus (HPV)” عامل رشد و تشکیل ورم های فلس دار می باشد. این برآمدگی های فلس دار، توده های بدخیم سرطانی نیستند و بر روی این ناحیه از دهان می توانند دیده شوند.

به طور معمول این توده ها باعث درد نمی شوند. با این حال، به محض پی بردن و تشخیص آن، باید تحت درمان قرار بگیرند. در این حالت، پزشک ممکن است برای خارج کردن این توده، نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

شرایط پزشکی خاص

 به ندرت اتفاق می افتد که تورم این ناحیه از دهان،  ناشی از بیماری های خاصی مانند سرطان دهان یا هپاتیت ویروسی باشد. سرطان دهان موضوعی غیرعادی است و بر طبق آمار انجمن سرطان آمریکا، در سال 2018، حدود 51.540 نفر در ایالات متحده آمریکا، به سرطان دهان مبتلا شده اند.

سقف دهان

درمان و داروهای خانگی ورم این ناحیه از دهان

در بیشتر موارد، فرد، تورم سقف دهان خود را در خانه می تواند درمان کند و یا می تواند منتظر بماند تا خود به خود درمان شود. زخم های عادی مانند سوختگی ناشی از نوشیدن یک نوشیدنی خیلی داغ، معمولا در طی چند روز خوب می شود.

تبخال یا برفک معمولا خود به خود از بین می روند اما در بعضی موارد، فرد برای کاهش تعداد دفعات زدن تبخال و یا کاهش شدت آن، از دارو استفاده می کند.

در وضعیت کمبود آب و یا عدم تعادل الکترولیتی، افراد می توانند مصرف مایعات را افزایش دهند. بهترین نوشیدنی، نوشیدنی های غیر الکلی مانند آب و چای گیاهی است.

اگر تعداد الکترولیت ها خیلی کم باشند، فرد می تواند با نوشیدن، نوشیدنی های مخصوص ورزش که حاوی الکترولیت هایی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید و مقدار زیادی شکر هستند، یا آب میوه، تعادل الکترولیت ها را به حالت اول برگرداند.

در مواردی که فرد به بیماری خاصی مبتلا میباشد، باید از یک پزشک و درمان های پزشکی کمک بگیرد. درمان نمونه های سرطانی شامل جراحی، اشعه درمانی یا شیمی درمانی می باشد.

برای کاهش ورم، می توانید از مواد طبیعی زیر استفاده کنید:

آب نمک

آب نمک، به کاهش درد و خلاص شدن از باکتری و یا ویروس هایی که عامل بروز عفونت بوده اند، کمک می کند. نمک را با آب گرم مخلوط کنید و با این محلول دهان خود را به خوبی بشویید.

آلوئه ورا

آلوئه ورا کمک می کند تا التهاب دهانتان بهبود پیدا کند و تسکین بخش زخم های باز می باشد. شما می توانید این ژل را از هر داروخانه بخرید یا می توانید آن را از برگ های تازه آلوئه ورا استخراج کنید.

قالب یخ

یخ، اثر خنک کننده را دارد، زیرا با کاهش جریان خون در آن ناحیه، باعث کاهش درد و تورم می شود. یخ را بر روی ناحیه متورم قرار دهید تا درد و التهاب تان را کاهش دهد.

روغن درخت چای

این روغن دارای خاصیت ضد باکتری، ضد التهابی می باشد و می تواند درد را تسکین دهد. دریافت دهانشویه که حاوی قطره روغن درخت چای با آب است، بسیار مفید و کمک کننده است. دهان خود را با این دهانشویه ها بشویید.

ریشه شیرین بیان

ریشه شیرین بیان برای محافظت از غشای مخاطی، کاهش التهاب، و بهبود زخم بسیار مفید می باشد. ریشه شیرین بیان را خرد کرده در آب خیس کنید و روزی 3 الی 4 مرتبه دهان خود را با این مایع بشویید.

شیر نارگیل

شیر نارگیل تاثیر بسزایی در کاهش درد دارد. دهان خود را با مخلوط عسل و شیر چند بار در روز بشویید و یا با شیر نارگیل شستشو دهید.

بذر گشنیز

دانه های گشنیز به کاهش التهاب و کاهش درد کمک می کنند. 1 قاشق از این بذر را در یک لیوان آب بخیسانید و دهان خود را با روزی 3 بار با این محلول بشویید.

نمک دریایی و پراکسید هیدروژن

این مخلوط به کاهش التهاب، کاهش درد و مبارزه با عفونت کمک می کند. مقدار مساوی از این دو ماده را با هم مخلوط کنید و آن را به صورت روزانه استفاده کنید.

جوش شیرین

جوش شیرین به خنثی سازی اسید، کاهش التهاب، و مبارزه با عفونت کمک می کند. خمیر را مستقیما بر روی منطقه ملتهب شده قرار دهید.

عسل

عسل را روی این ناحیه از دهان، بگذارید. این ماده به مرطوب شدن بافت های پوستی در دهان کمک می کند.

سقف دهان

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگرچه در بیشتر موارد، علل تورم در دهان به مداخلات پزشکی نیازی ندارند، اما فرد در بعضی موارد باید با پزشک صحبت کند.

بعضی از دلایلی که باید به پزشک مراجعه کرد، عبارتند از:

  • درد که با داروهای بدون نسخه از بین نمی روند.
  • ورم بر اثر یک عامل ناشناخته و یا تورمی که بیشتر از یک هفته طول بکشد.
  • تورمی که با سایر علائم همراه باشد.

در اغلب موارد، دلیلی برای نگرانی درباره تورم این ناحیه از دهان، وجود ندارد. معمولا، فرد باید طی چند روز تا یک هفته، کاملا بهبودی خود را به دست بیاورد.