سندروم درد منطقه ای پیچیده (CRPS) وضعیتی است که تعداد زیادی از مردم جهان را به خود دچار کرده است. تاکنون محققین و پزشکان، مطالعات و بررسی های کافی در ارتباط با این سندروم انجام نداده اند. مبتلایان به این وضعیت احساس می کنند که از آن ها حمایت نمی شود و باید به تنهایی با درد خود زندگی کنند. اگر به این سندروم دچار شده اید باید بدانید که راه هایی برای مقابله با این وضعیت وجود دارد که تمامی آن ها در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام گردآوری شده است.
سندروم درد منطقه ای پیچیده چیست؟
در بیشتر موارد سندروم درد منطقه ای پیچیده پس از یک جراحت پدید می آید. این وضعیت باعث ایجاد دردی شدید و طولانی تر، نسبت به درد جراحت اولیه می شود. معمولاً این درد تنها در اندام آسیب دیده احساس می شود، اما در برخی موارد درد ناشی از این سندروم می تواند به اندام های دیگر نیز سرایت کند. پوست ناحیه آسیب دیده می تواند به قدری حساس شود که کوچک ترین لمس، ضربه یا تغییر دما، درد شدیدی ایجاد کند. گاهی این مناطق، سخت شده یا ورم می کنند. در برخی دیگر از موارد افراد مبتلا، در ناحیه جراحت از تغییر رنگ یا دمای اندام آسیب دیده رنج می برند.
آیا سندروم درد منطقه ای پیچیده بهبود می‌یابد؟
در بسیاری از موارد این سندروم به طور خود به خود بهبود می یابد. با این وجود در بعضی از افراد علائم این وضعیت هیچ گاه از بین نمی روند. این دسته افراد می توانند با مراجعه به پزشک متخصص تا حدود زیادی از دردشان بکاهند و علائم شان را کنترل کنند.
علائم و نشانه های این سندروم
اگر هر کدام از علائم زیر را تجربه کرده اید یا همچنان به آن ها مبتلا هستید، احتمال دارد که به این سندروم دچار شده باشید:
- احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا گزش در اندام آسیب دیده پس از جراحت. این احساس خارش یا سوزش روی پوست می تواند بسته به فرد مبتلا و تجربه او نسبت به سندروم درد موضعی مزمن بسیار درناک و ناتوان کننده باشد.
- دوره هایی که درد بدتر می‌شود.
- احساسات عجیب و غریب در ناحیه آسیب دیده، برای مثال امکان دارد که فرد احساس کنند ناحیه مبتلا کوچک تر یا بزرگ تر از دیگر اندام ها می باشد یا این که هیچ کنترلی بر روی بخش آسیب دیده ندارد.
- تغییر سرعت رشد مو و شکل ناخن ها در عضو مجروح، برای مثال موها می‌تواند سریع تر یا کند تر رشد کنند یا ناخن ها قوسی شکل شوند.
- دشوار شدن حرکت عضو آسیب دیده
- تغییرات متناوب پوستی، برای مثال گاهی پوست داغ و خشک شده و در مواردی سرد می شود
- مشکل در خوابیدن
- افسردگی و اضطراب به خاطر وجود درد مزمن
انواع این سندروم
سندروم درد منطقه ای پیچیده به دو شکل وجود دارد که معمولاً بصورت نوع 1 و 2 شناخته می شود:
- سندروم درد منطقه ای پیچیده نوع 1: این وضعیت در برخی از موارد با نام Reflex sympathetic dystrophy یا RSDS نیز شناخته می شود. این نوع از سندروم در 90 درصد مبتلایان ایجاد مشکل می کند و علائم آن پس از آسیب رسیدن به اندام ها ظاهر می شود. باید توجه داشت در این وضعیت، آسیب وارده به اندام به طور مستقیم به اعصاب صدمه نمی زند.
- سندروم درد منطقه ای پیچیده نوع 2: در این نوع از CRPS آسیب به طور مستقیم به اعصاب اندام وارد می شود. درد در این وضعیت، مهاجرت نکرده و به بقیه اندام ها آسیب نمی زند.
علل و ریسک فاکتور های سندروم درد منطقه ای پیچیده
همان طور که در این مقاله بار ها گفته شد، علت اصلی این سندروم، آسیب یا جراحت یکی از اندام ها بدن می‌باشد. از جراحاتی که می توانند باعث این وضعیت شوند، موارد زیر را می توان نام برد:
- شکستگی ها
- پیچ خوردگی های مفصلی یا گرفتگی های عضلانی
- آسیب های بافتی مانند سوختگی، کبودی یا بریدگی
- عدم تحرک اندام ها
- عمل جراحی
در حال حاضر اطلاعات کافی در مورد ارتباط سندروم درد منطقه ای پیچیده و برخی از این جراحات وجود ندارد.
در برخی از موارد این وضعیت می‌تواند پس از سکته ظاهر شود. سکته وضعیتی است که در آن خون و اکسیژن کافی به مغز نمی‌رسد. این وضعیت، آسیب آنی به برخی از اندام ها می‌زند و گاهی باعث آسیب دیدن اعصاب شده و به دنبال این آسیب، این سندروم ظاهر می شود.
همچنین ارتباطاتی میان سلامت قلب و این سندروم وجود دارد. برخی از افراد مبتلا به این سندروم، درد هایی مشابه سکته قلبی احساس می کنند که این یعنی درد از ناحیه اندام آسیب دیده به قفسه سینه مهاجرت کرده است.
تشخیص این سندروم
تشخیص سندروم درد منطقه ای پیچیده کار دشواری است، زیرا هیچ گونه آزمایشی برای شناسایی آن وجود ندارد. پزشکان سعی می کنند تا با حذف موارد دیگری که علائم مشابه با این وضعیت دارند، سندروم درد منطقه ای پیچیده را تشخیص دهند. به همین خاطر، بهتر است پس از ظهور علائم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده تا سریع تر تحت درمان قرار بگیرید.
شاید پزشکتان برای رد کردن عفونت ها و عوامل عفونی دستور آزمایش خون بدهد یا برای بررسی مشکلات استخوانی، بافتی یا مفصلی درخواست ام آر آی یا عکس برداری ایکس بکند.
فیبرومیالژیا یکی از بیماری هایی است که در راه تشخیص سندروم درد منطقه ای پیچیده حتماً مورد بررسی قرار می گیرد. آیا این دو وضعیت یکسانند؟ در جواب این سوال باید بگوییم که خیر این دو وضعیت، یکی نیستند. با این حال، احتمال دارد که شما همزمان به هر دو وضعیت دچار شوید. در فیبرومیالژیا، درد پراکنده تر از این سندروم است. اگر شما به این وضعیت دچار باشید، احساس می کنید که تمامی بدنتان درد می کند. باید توجه داشت که درد در سندروم درد منطقه ای پیچیده بیشتر در یک اندام متمرکز است و کمتر در تمامی بدن ظاهر می‌شود.
درمان های رایج سندروم درد منطقه ای پیچیده
اگر به سندروم درد منطقه ای پیچیده مبتلا هستید، باید بدانید که درمان هایی وجود دارد که می تواند از علائم این بیماری کاسته و درد شما را کمتر کند. با این حال درمانی اختصاصی برای این سندروم وجود ندارد، زیرا علائم این بیماری در افراد متفاوت است. پزشکان با بررسی علائم بیمار، یکی از روش های درمانی زیر را به فرد مبتلا پیشنهاد می کنند:
فیزیوتراپی:
یکی از رایج ترین درمان هایی که به مبتلایان این سندروم توصیه می شود فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی به شما کمک می کند تا کارایی اندام آسیب دیده را بازیافته و از درد خود بکاهید. همچنین فیزیوتراپی می تواند به مقابله با ضعیف شدن عضلات پرداخته و از تحلیل عضلانی جلوگیری کند.
درمان های حمایتی- روانی:
هر گونه درد مزمن می تواند فرد مبتلا را از لحاظ روانی درگیر کند. افراد مبتلا به این سندروم لازم است که از نظر روانی نیز مورد حمایت قرار بگیرند.
دارو:
واضح است که برای کنترل هر گونه درد مزمن به دارو نیاز پیدا خواهید کرد. بر اساس ماهیت درد، پزشک بهترین داروی ممکن را برای شما تجویز خواهد کرد. در بسیاری از موارد، بیمار با کمک مسکن های بدون نسخه می تواند درد خود را کنترل کند. در برخی از موارد می‌توان از داروهای ضد افسردگی مانند آمیتریپتلین برای کاهش سیگنال های درد ارسالی به مغز استفاده کرد. استروئید ها نیز از دیگر داروهایی هستند که برای کنترل درد می‌توان از آن ها استفاده کرد.
درمان های خانگی طبیعی این سندروم
در کنار درمان های رایج این سندروم، شما می‌توانید از درمان های خانگی زیر نیز برای مهار و کنترل علائم بیماری کمک بگیرید:
از منیزیم استفاده کنید:
معمولاً افرادی که به درد های مزمن دچار هستند، سعی می کنند تا با مصرف مسکن دردشان را کنترل کنند. مصرف این مسکن ها عوارض جانبی فراوانی را به همراه خود می آورد. این دسته از افراد می توانند از منیزیم به عنوان یک جایگزین طبیعی استفاده کنند. منیزیم با کاهش میزان سینگال های درد ارسالی به مغز می تواند از میزان درد شما بکاهد.
ویتامین C می تواند به عنوان یک ضد التهاب به کمک شما بیاید:
التهاب را می‌توان در بسیاری از بیماری ها یافت. این سندروم هم از این قاعده مستثنی نیست. اگر در هر شرایطی با التهاب برخورد کردید، می توانید از ویتامین C استفاده کنید. این ویتامین به بهبود زخم ها و خنثی کردن رادیکال های آزاد بدن نیز کمک فراوانی می کند. ویتامین C در ساخت کلاژن نیز نقش موثر دارد.
از آب قلم غافل نشوید:
شاید تاکنون از آب قلم در رژیم غذایی تان استفاده نکرده باشید، اما لازم است که بدانید آب قلم سرشار از مواد معدنی ای است که شاید در هیچ کدام از غذاهای دیگر نباشد. آب قلم شامل موادی مانند منیزیم، گوگرد، سیلیکون و کلسیم است. تمامی این مواد معدنی می توانند به کاهش درد و التهاب شما کمک کنند.
طب سوزنی را فراموش نکنید:
شاید با خود بگویید استفاده از سوزن به منظور کاهش درد، ایده احمقانه ای است، اما باید بدانید که بسیاری از افراد با یک جلسه طب سوزنی، نتایج شگفت انگیزی بدست آورده اند. طب سوزنی درد را کاهش می دهد و دامنه حرکت اندام آسیب دیده را بیشتر می کند.
پیشگیری از سندروم درد منطقه ای پیچیده
هنگامی که بحث از پیشگیری ابتلا به این سندروم به میان می آید، تنها راه موثری که به ذهن می رسد جلوگیری از جراحت است. واضح است که اگر مراقبت باشیم و کارهای خطرناک انجام ندهیم، خطر ابتلا به این وضعیت کاهش می یابد.
آیا درمان قطعی برای این سندروم وجود دارد؟
در حال حاضر هیچ گونه درمان قطعی برای این وضعیت وجود ندارد. تنها با مراقبت ها و معالجات صحیح، فرد مبتلا می تواند علائم و درد را کنترل کند. در بسیاری از موارد این علائم و درد به مرور زمان بهبود می‌یابند، اما ممکن است که بطور کامل از بین نروند.
آیا این سندروم نوعی معلولیت به شمار می آید؟
در برخی از موارد این وضعیت را می‌توان نوعی معلولیت دانست و از سازمان های خاص معلولین درخواست کمک کرد.
