نوتروپنی چیست؟ در مورد این عارضه چقدر اطلاعات دارید؟ آیا نوتروپنی نوعی بیماری محسوب می شود یا فقط شرایطی است که می تواند باعث بروز بیماری شود؟ علائم نوتروپنی چیست و چگونه باعث بروز مشکل می شود؟ آیا می دانید چگونه میتوان از این عارضه پیشگیری کرد و یا آن را تشخیص داد؟ در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام می خواهیم به بررسی نوتروپنی بپردازیم.
نوتروپنی چیست؟
نوتروپنی زمانی رخ می دهد که تعداد نوتروفیل بسیار کمی دارید. نوتروفیل نوعی سلول خونی سفید است. اگرچه تمام گلبول های سفید خون به بدن شما کمک می کنند تا با عفونت ها مبارزه کند، اما نوتروفیل ها برای مقابله با عفونت های خاص، به ویژه آن هایی که توسط باکتری ها ایجاد می شوند، مهم هستند.
شما احتمالا نمی دانید که نوتروپنی دارید. افراد اغلب تنها زمانی متوجه این بیماری می شوند که به دلایل مختلف دیگر، آزمایش خون انجام می دهند.
یک آزمایش خون که سطح پایینی از نوتروفیل را نشان می دهد لزوما به این معنا نیست که شما نوتروپنی دارید. این سطوح ممکن است از روزی به روز دیگر متفاوت باشند، بنابراین اگر یک آزمایش خون نشان دهد که نوتروپنی دارید، برای تایید، باید آزمایش مجددا تکرار شود.
نوتروپنی می تواند شما را در برابر عفونت آسیب پذیر کند. وقتی نوتروپنی شدید است، حتی باکتری های معمولی موجود در دهان و دستگاه گوارش شما نیز می تواند موجب بیماری های جدی شود.
علل نوتروپنی
عوامل متعددی ممکن است منجر به نوتروپنی شود، عواملی مانند:
- تخریب نوتروفیل
- کاهش تولید نوتروفیل
- ذخیره غیر عادی نوتروفیل
سرطان و درمان سرطان
شیمی درمانی یکی از علل متداول نوتروپنی است. شیمی درمانی علاوه بر از بین بردن سلول های سرطانی می تواند نوتروفیل ها و دیگر سلول های سالم را نیز مختل کند.
داروها
- داروهایی مانند متیمازول و پروپیل تیواوراسیل که برای درمان تروئید فعال به کار می روند
- استفاده از آنتی بیوتیک های خاص از جمله وانکومایسین، پنی سیلین و اوکساسیلین
- داروهای ضد ویروسی مانند گان سیکلوویر و والگان سیکلوویر
- داروهای ضد التهاب برای شرایطی مانند کولیت زخمی یا روماتیسم مفصلی، مانند سولفاسالازین
- برخی داروهای ضد روان پریشی مانند کلوزاپین و کلرپرومازین
- داروهای مورد استفاده برای درمان ریتم های نامنظم قلب، مانند کینیدین و پروکائین آمید
- لوامیزول- یک داروی دامپزشکی که در آمریکا برای استفاده انسان تایید نشده است، اما ممکن است با کوکائین مخلوط شود.
عفونت ها و بروز نوتروپنی
- آبله مرغان
- اپشتین بار ویروس
- هپاتیت آ
- هپاتیت بی
- هپاتیت سی
- اچ آی وی / ایدز
- سرخک
- عفونت سالمونلا
- سپتیسمی (یک عفونت شدید در جریان خون)
بیماری های خودایمنی
- گرانولوماتوز وگنر
- لوپوس
- آرتروز روماتوئید
اختلالات مغز استخوان
- کم خونی آپلاستیک
- سندرم میلودیسپلاستیک
- ميلوفيبروز
علل دیگر
- شرایط مادرزادی، مانند سندرم کاستمن (نوعی اختلال شامل تولید کم نوتروفیل)
- دلایل نامعلوم، موسوم به نوتروپنی ایدیوپاتیک مزمن
- کمبود ویتامین
- ناهنجاری های طحال
افراد می توانند بدون افزایش خطر ابتلا به عفونت نیز، نوتروپنی داشته باشند. این امر به عنوان نوتروپنی خوش خیم شناخته می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
نوتروپنی علائم آشکاری را از خود بروز نمی دهد، بنابراین به تنهایی شما را وادار به مراجعه به پزشک تان نمی کند. نوتروپنی معمولا زمانی فهمیده می شود که به دلایل دیگری، آزمایش های خون انجام می شوند.
در مورد مفهوم نتایج آزمایش تان با پزشک خود صحبت کنید. یافتن نوتروپنی به وسیله نتایج حاصل از آزمایش های دیگر ممکن است علت وضعیت شما را نشان دهد. همچنین ممکن است لازم باشد تست خونی را برای تایید نتایج انجام دهید و یا این امکان وجود دارد که برای تعیین علل نوتروپنی آزمایش های دیگری انجام شود.
اگر مبتلا به نوتروپنی تشخیص داده شدید و اگر علائم عفونت، که می تواند شامل موارد زیر باشد در شما آشکار شد، سریعا با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب بالاتر از ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتی گراد)
- تعرق و لرز
- سرفه جدید یا بدتر
- تنگی نفس
- دهان درد
- گلو درد
- هر گونه تغییر در ادرار
- گرفتگی گردن
- اسهال
- استفراغ
- قرمزی یا تورم در اطراف هر ناحیه ای که پوست ترک خورده یا بریده می شود
- ترشح واژنی جدید
- درد جدید
درمان نوتروپنی
بسته به اینکه علت اصلی این عارضه در شما چیست، فرق می کند. در ادامه بعضی از درمان هایی که برای این بیماری ارائه می شود را ذکر می کنیم:
عامل تحریک کلنی گرانولوسیت یا G-CSF
در این روش مغز و استخوان را مجبور به تولید بیشتر نوتروفیل و دیگر گرانولوسیت می کنند. در اثر این درمان مغز و استخوان نوتروفیل و گرانولوسیت بیشتری را به خون جاری می کند. استفاده از دارویی به نام فیلگراستیم در این بخش وجود دارد.
عامل تحریک کلنی گرانولوسیت – ماکروفاژ یا GM-CSF
در این روش هم مانند روش عامل تحریک کلنی گرانولوسیت، مغز و استخوان برای ساختن نوتروفیل بیشتر تحریک می شود.
تجویز آنتی بیوتیک ها
پروفیلاکتیک یکی از آنتی بیوتیک هایی است که متخصصان در این زمینه توصیه می کنند. این آنتی بیوتیک، باعث کاهش و درمان عفونت احتمالی در بدن می شود.
عادات و سبک زندگی موثر در پیشگیری و کاهش نوتروپنی
- حتما پس از رفتن به دستشویی، دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- سعی کنید از افرادی که بیمار هستند دوری کنید حتی اگر یک سرماخوردگی خیلی خفیف باشد.
- با هیچ کسی از وسایل غذاخوری و حوله و هیچ وسیله ای به صورت اشتراکی استفاده نکنید.
- گوشت و تخم مرغ را به طور کامل بپزید و مصرف کنید.
- از خوردن مواد غذایی که بسته بندی معیوبی دارند، خودداری کنید.
میوه ها و سبزیجات را به خوبی بشویید و سپس مصرف کنید. - از حیوانات خانگی دوری کنید و به هیچ وجه به آنها دست نزنید. در صورت تماس پیدا کردن ناخواسته، دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- در هنگام باغبانی و گل کاری حتما از دستکش استفاده کنید.
- از مسواک نرم استفاده کنید.
- از تیغ اصلاح استفاده نکنید و سعی کنید بیشتر از ماشین ریش تراش استفاده کنید.
- هر جایی از بدنتان که زخم شد سریعا از مواد ضد عفونی استفاده کنید.
هر سال واکسن های آنفولانزا استفاده کنید.اگر نوتروپنی داشته باشید، پزشک شما ممکن است اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به عفونت، مانند تزریق مداوم واکسن، شستن دست ها به طور مرتب و کامل، زدن ماسک صورت و جلوگیری از قرار گرفتن در بین جمعیت زیاد و افراد مبتلا به سرماخوردگی و یا سایر بیماری های مسری، توصیه کند.