در مورد انقباض کپسولی چه می دانید؟ آیا می دانید افرادی که پروتز سینه انجام می دهند، ممکن است به انقباض کپسولی دچار شوند؟ انقباض کپسولی حتی سال ها بعد از عمل پروتز سینه هم می تواند اتفاق بیفتد. روش های زیادی به غیر از جراحی برای درمان این پدیده وجود دارند اما تمام این روش ها سودمند نیستند. گاهی برای برداشتن زخم، جراحی ضروری است. در این مقاله از بخش پزشکی و زیبایی دکتر سلام به بررسی انقباض کپسولی می پردازیم و در مورد راه های درمان آن صحبت خواهیم کرد.
انقباض کپسولی چیست؟
هنگامی که جسمی بیگانه – مثل پروتز سینه یا دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب – در درون بدن شما وجود دارد، بدن شما با ایجاد لایه نازکی از زخم به این جسم خارجی واکنش نشان می دهد. کپسول ایجاد شده، نرم، انعطاف پذیر و کاملا عادی است. در برخی موارد لایه زخم ضخیم و سفت می شود و در اطراف بافت کشیده می شود. این جمع شدن و سپس انقباض بافت باعث کاهش انعطاف پذیری بافت می شود. هنگامی که این اتفاق برای سینه ای که عمل پروتز روی آن انجام شده است، می افتد، سینه ای که قبلا نرم بوده، سفت و محکم می شود.
وقتی این عارضه بدتر و شدیدتر شود، سینه بدشکل و بد فرم می شود و به شدت سفت می شود. انقباض کپسولی بیشتر با افزایش حجم سینه و پروتز سینه سر و کار دارد، اما می تواند هر موقع دیگری که کپسول و پوششی دور جسمی بیگانه ایجاد می شود، هم اتفاق افتد.
چه عواملی سبب انقباض کپسولی می شوند؟
گاهی دلیل این عارضه کاملا مشخص است. ضربه به سینه، اشعه و عفونت، همه از عواملی هستند که سبب انقباض کپسولی می شوند. غده یا تومور خونی که پس از جراحی ایجاد می شود – نوع شدیدی از کبودی و خون مردگی – نیز می تواند ریسک ایجاد انقباض کپسولی را بالا ببرد. انقباض کپسولی بدون هیچ دلیل واضحی را انقباض کپسولی “خاموش” گویند.
محققان اظهار کرده اند که آلودگی باکتریایی حاصل از پروتز در چنین مواردی مقصر اصلی است. باکتری های موجود در سطح پروتز می توانند عکس العملی بیشتر از حد معمول از خود نشان دهند و باعث افزایش میزان زخم شوند. در اینجا به برخی از فاکتورهایی که نشان دهنده افزایش انقباض کپسولی هستند اشاره می کنیم:
اختلال خود ایمنی:
اگر به اختلالات خود ایمنی نظیر (لوپوس یا زخم پوستی) دچارید، به این معناست که بدن شما سیستم ایمنی بیش از حد فعالی دارد. در نتیجه احتمال این که بدن به پروتز واکنش نشان دهد بسیار بالا است.
بارداری:
محققان اظهار کرده اند که بین بارداری و وقوع انقباض کپسولی، رابطه مثبتی وجود دارد.
پروتز سینه با روش زیر غده ای:
این نوع پروتز را در زیر غده پستان و بالای ماهیچه سینه قرار می دهند، این نوع پروتز ریسک ابتلا به انقباض ماهیچه ای را افزایش می دهد.
شکاف و جراحی در بافت و هاله اطراف سینه:
این بریدگی در اطراف نوک سینه وجود دارد. محققان اظهار می کنند که این نوع شکاف ریسک ابتلا به عفونت های باکتریایی را افزایش می دهد.
پروتز سیلیکونی سینه:
این روش از روش های قدیمی کاشت و پروتز سینه است. گاهی مولکول های سیلیکونی از سینه به بیرون تراوش می کنند که به این پدیده خونریزی ژلی هم می گویند. این پدیده باعث التهاب بافت های اطراف سینه می شود.
اندازه پروتز:
پروتز هایی که برای پوست بسیار بزرگ هستند، در معرض ابتلا به انقباض کپسولی قرار دارند.
هیچ روشی نیست که برای همه مناسب باشد، قبل از این که تصمیم به عمل پروتز سینه بگیرید از روش های مختلف کاشت و پروتز سینه مطلع شوید.
علائم این نوع انقباض چه هستند؟
همان طور که قبلا هم گفتیم، گاهی بدن دور ناحیه ای که پروتز شده – برای مثال پروتز سینه – کپسول و پوششی از زخم ایجاد می کند. نوع پوششی که دور سینه پروتز شده ایجاد می شود طبق سیستم طبقه بندی بیکر (Baker) به این صورت است:
نوع اول:
سینه بیمار کاملا نرم و طبیعی است. بیمار به هیچ وجه نمی تواند تشخیص دهد که دور پروتز سینه پوششی از زخم وجود دارد. این پوشش زخم کاملا عادی است و هیچ گونه ضرری برای بیمار ندارد.
نوع دوم:
سینه نسبتا سفت است. بیمار می تواند پروتز را حس کند. ظاهر سینه کاملا طبیعی به نظر می رسد.
نوع سوم:
سینه خیلی سفت و بدشکل به نظر می رسد. پروتز سینه به راحتی قابل حس کردن است. فرد کمی احساس درد می کند.
نوع چهارم:
سینه بیمار به شدت سفت و بدشکل است. پروتز سینه برای بیمار دردناک است و وقتی فشاری بر آن وارد شود درد بیشتر می شود. درد ناشی از انقباض کپسولی در زنان با یک دیگر متفاوت است. ممکن است از نظر یک نفر این درد قابل تحمل باشد و از نظر فردی دیگر این درد به هیچ عنوان قابل تحمل نباشد.
نوع سوم و نوع چهارم باعث ایجاد انقباض کپسولی می گردند.
چه هنگام انقباض کپسولی اتفاق می افتد؟
انقباض کپسولی می تواند در هر موقعی اتفاق بیفتد. به این معنا که فرد تا چند سال با پروتز سینه هیچ مشکلی نداشته ولی بعد از آن درد او شروع می شود. به هر حال، تعداد زیادی از افرادی که پروتز سینه را انجام داده اند، پس از ماه های اول جراحی سینه به این عارضه دچار می شوند.
حتی در مواقعی که زخم ایجاد می شود هم این علائم به صورت تدریجی ظهور پیدا می کنند. اصلا امکان ندارد که دقیقا هفته بعد از جراحی، علائم انقباض کپسولی را مشاهده کنید. اگر در هفته های اول احساس کردید که سینه سفت شده، به علت این است که پروتز سینه هنوز جا نیفتاده است.
خطرات و مشکلات احتمالی
انقباض کپسولی به تنهایی خطرناک نیست. وقتی که زنان به دنبال درمان و دارو برای این شرایط هستند به علت احساس درد و بد شکلی سینه است. اما اگر حس می کنید که به انقباض کپسولی دچارید بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
هر چه زودتر این عارضه را درمان کنید، شانس این که با روش های غیر جراحی نتیجه مثبتی بگیرید بیشتر است. پس از دیدن علائمی که ذکر شد نترسید و سریعا به اورژانس مراجعه نکنید، بلکه قرار ملاقاتی با دکتر زیبایی بگذارید.
گاهی انقباض کپسولی به علت پارگی و شکاف پروتز سیلیکونی اتفاق می افتد. برخی از این شکاف ها را با استفاده از امواج فرا صوتی که در جراحی و پزشکی به کار می روند، درمان می کنند. در برخی دیگر از موارد، با استفاده از MRI می توان به طور دقیق عارضه را تشخیص داد. اگر چه تحقیقات نشان داده اند که شکاف پروتز سلامتی شما را به خطر نمی اندازد اما بهتر است پروتزی که شکاف دارد را بردارید.
جراحی انقباض کپسولی چیست؟
ممکن است نخواهید این را بشنوید اما تنها راه حل درست و قابل اعتماد برای انقباض کپسولی، برداشتن کامل زخم است که به آن کپسول برداری هم می گویند. به علاوه توصیه می شود که پروتز سینه را هم بردارید، زیرا ممکن است سطح پروتز دچار آلودگی باکتریایی ناشی از انقباض کپسولی شده باشد.
همچنین، برداشتن پروتز سینه هم مثل برداشتن زخم است که در بالا به آن اشاره شد. برخی از پزشکان برش کپسول را پیشنهاد می دهند که با برداشتن کپسول متفاوت است. در این روش به طور کامل زخم را بر نمی دارند، بلکه زخم را تجزیه می کنند.
این روش در سال های اخیر دیگر استفاده چندانی ندارد اما برخی پزشکان در مواردی که زخم جزئی است آن را پیشنهاد می دهند. ترمیم و التیام یافتن پس از انجام هر یک از موارد بالا، همچون ترمیم و التیام یافتن پس از عمل پروتز سینه است.
درمان بدون جراحی امکان پذیر است؟
روش هایی غیر از جراحی برای درمان انقباض کپسولی وجود دارند اما هیچ کدام از این روش ها تضمینی بر درمان کامل فرد نمی دهند. خیلی از این روش ها امن و بدون عوارض به نظر می رسند. این درمان ها شامل موارد زیر هستند:
امواج فرا صوت (که در پزشکی کاربرد دارند):
برخی از پزشکان از امواج صوتی برای از بین بردن زخم در اطراف پروتز استفاده می کنند. این روش باکتری های موجود در سطح پروتز که می توانند به سیستم ایمنی بدن آسیب بزنند را نیز از بین می برد.
ویتامین E:
بر خلاف اعتقاد عموم، ویتامین E هیچ تاثیری در از بین بردن زخم ندارد. این درمان آن نتیجه ای که دنبالش بودید را نشان نمی دهد اما هیچ گونه ضرری هم ندارد. می توانید همزمان از ویتامین E و روش درمانی که اثبات شده است، استفاده کنید.
داروهای ضد التهاب:
پزشک ممکن است داروهای آکولیت و سینگولار را تجویز کند. این دو دارو در درمان تنگی نفس و برای جلوگیری از حملات آسم استفاده می شوند. در برخی از بیماران مشاهده شده که این داروها سبب التیام زخم می شوند. به هر حال این ادعا فقط در حد حرف بوده و شواهدی علمی مبنی بر درست بودن آن وجود ندارد. این داروها در موارد پیشرفته کاربردی ندارند.
ماساژ :
پزشکان در کاربردی بودن ماساژ با یکدیگر اتفاق نظر ندارند. بسیاری از جراحان پلاستیک ادعا می کنند که ماساژ برای پیشگیری و درمان انقباض کپسولی در مراحل اولیه بسیار سودمند است. این در حالیست که دیگر پزشکان چنین ادعایی را قبول ندارند و ماساژ را کاربردی نمی دانند.
آیا برش کپسول می تواند سودمند باشد؟
از این روش در گذشته به طور گسترده ای برای درمان انقباض کپسولی استفاده می شد اما اکنون به دلایلی، دیگر از این روش استفاده نمی شود. از آن جایی که ممکن است به طور گسترده با این کلمه روبرو شوید، در این جا درباره آن صحبت می کنیم تا دیگر لازم نباشد از پزشک خود درباره آن بپرسید.
در طول پروسه برش کپسول، پزشک فشار زیادی به سینه وارد می کند و باعث شکاف و از بین رفتن زخم اطراف پروتز سینه می شود. شکاف زخم، با صدایی قابل شنیدن و درد بسیار زیادی همراه است.
به هرحال، این تنها علت این که دیگر در جامعه پزشکی از این روش استفاده نمی شود، نیست. از این روش به علت این که ممکن است باعث پارگی پروتز شود، دیگر استفاده نمی شود. این روش بسیار خطرناک است زیرا می تواند منجر به خونریزی داخلی گردد.
آیا انقباض کپسولی می تواند خود به خود خوب شود؟
انقباض کپسول با کمک روش های مختلفی به غیر از جراحی بهتر می شود. در قسمت پایین به این روش ها اشاره شده است. اگر انقباض کپسولی را درمان نکنید و کاری برای بهبود آن نکنید، خود به خود خوب نمی شود و تنها بدتر می شود.
چگونه از انقباض کپسولی پیشگیری کنیم؟
مراحل مختلفی وجود دارند که جراح و بیمار در حین عمل جراحی و پس از عمل می توانند انجام دهند تا ریسک ابتلا به انقباض کپسولی را کاهش دهند. اگر قصد انجام عمل پروتز سینه را دارید، حتما از قبل با پزشکتان درباره نگرانی هایتان صحبت کنید.
پروتز زیر عضله ای:
پروتز سینه در زیر ماهیچه سینه قرار دارد. حرکت ماهیچه سینه مانع رشد زخم می شود.
ساختار پروتز:
سطح سفت ساختار پروتز مانع ایجاد و رشد زخم می شود. وقتی ساختار پروتز در زیر ماهیچه سینه قرار می گیرد باعث پایین آوردن احتمال انقباض کپسولی می گردد. اما اگر پروتز در جای دیگر قرار گیرد، هیچ اثری از کاهش انقباض کپسولی دیده نمی شود. باید یادآور شویم که در موارد بسیاری، ساختار پروتز با ALCL مرتبط است، که ALCL بیماری غیر هاجیکن است که باعث سرطان می شود. (بیماری هاجیکن به بزرگ شدن فزاینده غدد لنفاوی و آماس طحال گویند)
بدون تماس پوستی:
این روش در پروتز سینه به کار می رود و شامل باز کردن کپسول پروتز پیش از جای گذاری آن در بدن است. مواد پروتز نباید در تماس با پوست و ابزار پزشکی قرار گیرند. این مواد تنها باید با دستکش و درون سینه تماس داشته باشند. توصیه های ارائه شده برای جلوگیری از چسبیدن باکتری به لایه بیرونی پروتز است.
شست و شو و ضدعفونی کردن با آنتی بیوتیک ها:
شستن پروتزی که قرار است در سینه جای گیرد و شستن پاکت پروتز سینه که از قبل برای جا گرفتن در سینه تهیه شده با سفازولین، جنتامایسین و بسی تراسین، وقوع انقباض کپسولی را کاهش می دهد.
قیف کلر (keller):
قیف کلر ابزاری است که به جاسازی پروتز سیلیکونی در شکاف کوچکی از سینه کمک می کند. این قیف مانع هر گونه تماس محتویات پروتز با پوست بدن می شود و از آلوده شدن محتویات پروتز جلوگیری می کند.
محیط بسته:
این مورد هم مانع از تماس پروتز با پوست بدن می شود. به طور خلاصه، جراح از محیطی بسته و محافظت شده برای پر کردن محلول نمک پروتز استفاده می کند. به هیچ عنوان نباید مواد پروتز در معرض هوا و آلاینده های محیط بیرون قرار گیرند.
ماساژ پس از جراحی:
گاهی پزشک جراح به شما نحوه ماساژ سینه بعد از جراحی را آموزش می دهد. چگونگی ماساژ و زمان آن به اندازه و نوع پروتز بستگی دارد. به هر حال، معمولا افراد حدود یک هفته پس از جراحی به ماساژ می پردازند و این کار را روزانه در ماه های اول جراحی انجام می دهند.
پروتز با پوشش پلی اورتان:
در تحقیقات درباره پروتز سینه ممکن است اسم پروتز با پوشش پلی اورتان به گوشتان بخورد. در طول دوره ای از این پروتز ها به طور گسترده ای استفاده می شد زیرا مانع از انقباض کپسولی می شدند و بسیار کارآمد بودند. اسفنجی که دور پروتز کشیده شده مانع از ایجاد زخم می گردد.
تحقیقاتی به طول سی سال بر روی ۳۸۲ بیمار صورت گرفت و به این نتیجه رسیدند که هر چه پوشش دور پروتز بیشتر باشد خطر ابتلا به انقباض کپسولی کمتر است. اما محققان بعدها به این نتیجه رسیدند که پلی اورتان توسط بدن جذب می شود و سلامتی را تهدید می کند. به همین دلیل در ایالات متحده آمریکا دیگر از این روش استفاده نشد. پس از مدتی دوباره این روش روی کار آمد اما دیگر استفاده گسترده ای نداشت.
آیا انقباض کپسولی می تواند بیشتر از یک بار اتفاق بیفتد؟
در حقیقت همانطور که عوامل و علائم را مشاهده کردید هر زمانی ممکن است این عارضه شروع شود و پیشرفت کند پس هیچ دلیلی مبنی بر این که این عارضه فقط یک بار اتفاق می افتد وجود ندارد. همان طور که گفته شد برداشتن کامل کپسول مانع از دوباره اتفاق افتادن عارضه می شود. به همین علت است که برداشتن کپسول را به برش کپسول ترجیح می دهند. به طور ساده بگوییم که برداشتن کامل زخم بهتر از تجزیه کردن و شکافتن آن و برداشتن جزئی آن است.
اگر فکر می کنید که به انقباض کپسولی دچارید، به پزشک زیبایی برای تشخیص و درمان عارضه مراجعه کنید.
