آیا اخیرا دچار آسیب دیدگی صورت، به خصوص فک خود، شده اید؟ آیا به سختی می توانید دهان خود را ببندید و به طور عادی صحبت کنید؟ آیا احساس می کنید که فک تان در حالت باز، اصطلاحا قفل می شود؟ آیا در فک و دهان خود، احساس درد می کنید؟ اگر به این سوالات، جواب مثبت بدهید، ممکن است واقعا از دررفتگی فک رنج ببرید. در این مقاله از بخش دندانپزشکی و ارتوپدی دکتر سلام به بررسی دررفتگی فک می پردازیم.
جابجایی و دررفتگی فک
زمانی چیزی را می که جویم و یا شروع به صحبت کردن می کنیم، معمولا فک پایینی خود را تا حدی حرکت می دهیم. وقتی خمیازه می کشیم، فک پایینی خود را تا حد ممکن باز می کنیم. آرواره یا استخوان فک پایینی، به استخوان های گیجگاهی جمجمه و در دو طرف صورت، متصل می شود. این مفاصل به عنوان مفاصل تمپوروماندیبولار شناخته می شوند که این دو استخوان اصلی که فک را تشکیل می دهند، بر می گردد. شما می توانید این مفصل را درست در مقابل نیمه پایینی گوش خود حس کنید. این مفصل مثل یک لولا عمل می کند و به فک پایینی شما اجازه می دهد تا به آرامی به سمت بالا و پایین حرکت کند.
دررفتگی فک چیست؟
وقتی یکی از استخوان های تشکیل دهنده مفصل از موقعیت طبیعی خود خارج می شود، به عنوان درر فتگی یا جابجایی فک شناخته می شود. مفاصل تمپوروماندیبولار نیز گاهی از این جابجایی رنج می برند و ممکن است به فک آسیب برسانند. به همین ترتیب، فک یا استخوان فک پایینی ممکن است به هنگام خمیازه کشیدن، بیش از حد کشیده شود و باعث جابجایی مفصل فک شده و در نتیجه جابجایی یکی از مفصل ها و یا هر دو را به همراه داشته باشد.
فک از جا دررفته می‌تواند کاملا دردناک و ناراحت کننده باشد. بیمار ممکن است به طور طبیعی، قادر به بستن دهان خود نباشد. همچنین ممکن است به طرز ناخوشایندی، یه یک طرف، متمایل باشد. در نتیجه، بیمار قادر به گاز گرفتن، جویدن و صحبت کردن عادی نیست. جا انداختن فک دررفته برای یک فرد حرفه ای و آموزش دیده، آسان است و می تواند به سرعت انجام شود. با این حال، بسته به علت واقعی بیماری، ممکن است به درمان بیشتری نیاز باشد.
بیشتر بدانید: شکستگی فک چیست؟ علائم، راه های تشخیص و درمان
چه چیزی مسئول جابجایی و دررفتگی فک است؟
آسیب رسیدن به فک یکی از شایع ترین علل جابجایی و دررفتگی فک است که شامل تصادف و یا حتی ضربات ناشی از ورزش های تماسی نیز می شود.
ممکن است شگفت زده شوید از اینکه بفهمید چیزی به سادگی باز کردن دهان در زمان خمیازه کشیدن، می تواند باعث درر فتگی فک شما شود.
در برخی موارد، دررفتگی فک ممکن است بر اثر مشکلی با عنوان اختلال تمپورومندیبولار، به وجود بیاید. سائیدگی دندان ها بر روی یکدیگر، یک عامل خطر برای اختلال تمپورومندیبولار است. از طرف دیگر، ممکن است شما از ورم این مفصل خاص رنج ببرید.
چطور می توانم دررفتگی و جابجایی فک را تشخیص دهم؟
چهار موقعیت اصلی وجود دارد که در این موقعیت ها، دررفتگی و جابجایی فک می تواند رخ دهد. این موقیت ها شامل موقعیت های قدامی، خلفی،بالایی و جانبی هستند. دررفتگی قدامی، رایج ترین نوع دررفتگی است.
علائم دررفتگی و جابجایی فک عبارتند از:
- عدم توانایی در تراز کردن دندان ها که به طور معمول قادر به انجام آن بوده اید
- فک به صورت باز و آویزان است
- برآمدگی فک به سمت بیرون
- سفت شدن و قفل شدن فک
- دردی که با حرکت، بدتر می شود
آیا شخص، درباره این عوارض و مشکلات، باید احساس نگرانی کند؟
دررفتگی فک، می تواند درد ناک باشد. عدم توانایی در تکان دادن فک به طور طبیعی، بسیار ناراحت کننده است و به طبع آن، ناتوانی در نفس کشیدن یا جویدن و یا صحبت کردن به طور طبیعی نیز می تواند بسیار آزاردهنده باشد. یکی از خطرات اصلی دررفتگی فک این است که بیمار ممکن است برای نفس کشیدن تقلا کند. در نتیجه توصیه می شود که بیمار را هرچه زودتر به نزد پزشک ببرید.
درمان و پیشگیری از جابجایی و دررفتگی فک
وقتی کسی آسیب می بیند و یا در حرکت دادن طبیعی فک خود، احساس ناتوانی می کند، باید فورا به بیمارستان منتقل شود. در حالی که دررفتگی فک، به خودی خود یک وضعیت اورژانسی نیست، اما ممکن است با برخی از عوارض همراه باشد. این خطر وجود دارد که بیمار ممکن است به دلیل دررفتگی فک خود قادر به نفس کشیدن نباشد. از این رو، عاقلانه ترین راه این است که بیمار را به نزد پزشک ببرید تا استخوان دررفته را به طور ماهرانه و سریع، به حالت اولیه خود برگرداند. حتی اگر یک متخصص پزشکی آموزش‌دیده در این زمینه هستید، توصیه می شود که از تلاش برای برگرداندن فک خود خودداری کنید. در عوض می توانید تا زمانی که بیمار را به نزد پزشک می برید، فک بیمار را بانداژ کنید. این کار به تثبیت فک و جلوگیری از آسیب بیشتر، کمک خواهد کرد.
ترکیبی از نشانه ها و شرح رویدادهایی که به آنها دچار شده اید، به احتمال زیاد به پزشک کمک می کند تا مشکل را به درستی تشخیص دهد. یک بی‌حسی موضعی ممکن است برای بی‌حس کردن درد تجویز شود. برخی از بیماران نیز ممکن است به آرامبخش عضلانی نیز نیاز داشته باشند. سپس پزشک قادر خواهد بود استخوان آسیب دیده را با یک حرکت ساده به موقعیت تعیین شده خود برگرداند.
توصیه می شود پس از جا انداختن فک دررفته، بیمار از باز کردن زیاد دهان خود به مدت دو هفته اجتناب کند. در واقع، بیمار ممکن است برای تثبیت فک، برای مدتی به بانداژ فک خود نیاز داشته باشد. در صورتی که بیمار موارد مکرر دررفتگی فک را تجربه کند، ممکن است برای یکبار و برای همیشه، به عمل جراحی، برای رفع مشکل خود نیاز داشته باشد.
جابجایی مفصل به خودی خود، یک مشکل جدی نیست و معمولا برای متخصصان مجرب و آموزش دیده در این زمینه، جا انداختن استخوان دررفته، یک مساله نسبتا ساده است. با این حال، در مورد فک، ناتوانی در کنترل حرکت فک، می تواند در نفس کشیدن به طور طبیعی، اختلال ایجاد کند و باعث بروز مشکلاتی شود.
