رگ به رگ شدن مچ پا حاکی از آسیب هر یک از رباط هایی است که استخوان های پا و مچ پا را در کنار هم نگاه می دارند. این عارضه زمانی پیش می آید که شما اتفاقی، پای خود را به طرز ناشیانه ای بپیچانید. در این صورت تورم و درد شدیدی در مچ پا به وجود می آید. ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد تا رگ به رگ شدن مچ پا بهبود یابد. در این مقاله از بخش فیزیوتراپی و ارتوپدی دکتر سلام به بررسی رگ به رگ شدن مچ پا می پردازیم.
رگ به رگ شدن مچ پا چیست؟
استخوان های روی پا و ساق پا به وسیله یک باند بافتی محکم که تحت عنوان رباط شناخته می شود، به هم متصل می شوند. این رباط ها در تثبیت مفاصل کمک می کنند و از حرکت بیش از حد آن ها جلوگیری می کنند. به طور کلی، رباط ها بافت هایی هستند که استخوان های مفصل را به هم متصل می کنند و به این وسیله از کشش بیش از اندازه مفاصل جلوگیری می شود. آسیب به رباط ها زمانی اتفاق می افتد که رباط بیش تر از حد طبیعی خود حرکت کند یا پیچیده شود، که این امر منجر به رگ به رگ شدن می شود. در اغلب موارد، رگ به رگ شدن مچ پا در ناحیه بیرونی مچ گزارش شده است.
علل رگ به رگ شدن مچ پا چیست؟
پیچیدن یا خم شدن بیش تر از حد طبیعی مچ پا باعث کشیده شدن و پارگی رباط ها می شود. این پارگی می تواند جزئی یا کامل باشد.
پارگی رباط ممکن است به دلایل زیر باشد:
- افتادنی که منجر به پیچ خوردن مچ پا شود
- حرکت بر روی یک پا در طول یک فعالیت ورزشی
- فرود آمدن روی پاها، البته به شکل ناشیانه
- راه رفتن بر روی یک سطح خشن یا ناهموار
نشانه های رگ به رگ شدن پا
علائم و نشانه های رگ به رگ شدن مچ پا به شدت به شرایط وابسته است. برخی از این نشانه ها و علائم عبارت اند از:
1) کبودی
2) درد و حساسیت نسبت به لمس مچ پا
3) کاهش حرکت مچ پا
4) چوب شدگی
5) ورم کردن
عوامل خطر
شرایط خاصی که خطر رگ به رگ شدن مچ پا را افزایش می دهند، عبارت اند از:
1) ورزش:
مشارکت در ورزش های خاصی مثل بسکتبال، فوتبال، تنیس و یا تست سرعت، که نیازمند دویدن و چرخیدن هستند، خطر رگ به رگ شدن مچ پا را افزایش می دهد.
2) فضاهای ناهموار و خشن:
ورزش یا پیاده روی بر روی یک سطح خشن و ناهموار خطر رگ به رگ شدن مچ پا را افزایش می دهد.
3) آسیب قبلی مچ پا:
آسیب قبلی مچ پا و یا رگ به رگ شدن قبلی آن ممکن است خطر رگ به رگ شدن بعدی پا را افزایش دهد.
4) شرایط فیزیکی:
ضعف در اندام شما به دلیل قدرت و انعطاف پذیری کم، خطر ایجاد عارضه رگ به رگ شدن را افزایش می دهد.
5) کفش های نامناسب:
پوشیدن کفش های نامناسب با سایز های مختلف و یا پوشیدن کفش های پاشنه بلند باعث می شود که فرد بیشتر مستعد ابتلا به رگ به رگ شدن مچ پا شود.
عوارض جانبی رگ به رگ شدن مچ پا
عدم درمان کامل رگ به رگ شدگی و یا انجام فعالیت، بلافاصله بعد از رگ به رگ شدن، برخی عوارض را به دنبال خواهد داشت، که به قرار زیر است:
- درد مزمن مچ پا
- بی ثباتی مفصل مچ پا
- آرتروز در مفصل مچ پا
تشخیص
پزشک، معاینه فیزیکی را به منظور ارزیابی از این که کدام رباط آسیب دیده یا پاره شده است، انجام می دهد. سپس، مچ پا را در جهت های مختلفی حرکت می دهد تا محل اصلی درد را پیدا کند. علاوه بر این، برای اطمینان از عدم احتمال شکستگی استخوان، اسکن های تصویری مانند اسکن اشعه ی ایکس انجام می شود.
اگر شکستگی وجود داشته باشد، یک اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI) از مچ پا به منظور داشتن تصاویر دقیق از مفصل مچ انجام می شود. این کار به ارزیابی میزان آسیب وارده به مچ پا و رباط ها و استخوان های اطراف کمک می کند.
درمان رگ به رگ شدگی مچ پا
اهداف درمان رگ به رگ شدگی مچ پا شامل کاهش درد و ناراحتی، تسکین، بهبودی، درمان و بازگرداندن عملکرد و حرکت مفصل است. در حالی که پیچیدن سطحی مچ پا در خانه درمان می شود، آسیب های شدیدتر نیازمند مداخله پزشکی و زیر نظر بودن توسط متخصص آسیب عصبی-عضلانی مانند ارتوپد یا فیزیوتراپ خواهد بود.
درمان خانگی
درمان خانگی برای پیچ خوردگی (رگ به رگ شدن) جزئی مچ پا شامل موارد زیر است:
1) استفاده از باند کشی، به منظور بستن مچ پا
2) استفاده از تکیه گاهی مثل آتل برای مچ پا به همراه بند
3) استفاده از چوب زیر بغل؛ در صورت نیاز
4) بالا بردن پا در هنگام خواب به منظور کاهش درد و تورم
5) استراحت کافی و عدم اعمال فشار روی مچ پا
همچنین، در روز اول، استفاده از یخ روی مچ پا به منظور کاهش تورم توصیه می شود. بعد از استفاده از یخ برای هر دو یا سه ساعت، درد و تورم ناشی از آسیب کاهش می یابد.
برای آسیب خفیف، دوره ی بهبودی ممکن است بین هفت تا ده روز به طول انجامد. در این دوره، دور بودن از استرس و اجتناب از هر گونه فشاری بر مچ پا توصیه می شود. در مورد آسیب و یا رگ به رگ شدگی شدید تر، مدت زمان استراحت بیشتری برای درمان توصیه می شود.
جراحی رگ به رگ شدن مچ پا
اگرچه به ندرت انجام می شود، اما جراحی یک روش درمان برای رگ به رگ شدگی شدید مچ پا و آسیب رباط است. همچنین زمانی که روش های دیگر موجب بهبود شرایط نمی شود، جراحی نیز توصیه می شود. روش های جراحی به منظور درمان رگ به رگ شدگی مچ پا به شرح زیر است:
1) آرتروسکوپی:
این یک روش با حداقل تهاجم است که از یک آرتروسکوپ به منظور مشاهده، تشخیص و درمان آسیب مچ پا استفاده می شود. آرتروسکوپ، شبیه به یک آندوسکوپ است، که با یک برش به مفصل وارد می شود. تصاویر مفصل روی صفحه نمایش نشان داده می شود که به تصحیح رباط درون مفصل کمک می کند.
2) بازسازی:
در این جراحی، جراح با ایجاد یک برش به مفصل، رباط آسیب دیده را ترمیم می کند. رباط ها یا تاندون ها از قسمت های دیگر بدن جمع آوری شده و به منظور نوسازی مچ پا، به مفصل (قوزک) پیوند زده می شوند.
نوع عمل جراحی بستگی به شدت شرایط و سایر عوامل تاثیر گذار دارد. پیگیری جدی و منظم و توانبخشی، یک جنبه مهم به منظور بهبود کامل این شرایط می باشد. این موضوع به بازیابی فعالیت های معمولی عضله ها و مچ پا کمک می کند.
کنترل و مراقبت:
رگ به رگ شدن مچ پا معمولا جدی نیست و می تواند به طور مفید با سازماندهی درمان مناسب بهبود یابد. زمان لازم برای درمان کامل و بهبودی به شدت شرایط بستگی دارد. در حالی که رگ به رگ شدگی خفیف مچ پا ممکن است در چند روز یا چند هفته بهبود یابد، اما بهبود رگ به رگ شدگی جدی مچ پا بیشتر طول خواهد کشید و معمولا بازه زمانی آن بین هفته ها و ماه ها است.
انجام جدی تمرینات مچ پا که توسط دکتر تجویز شده است، به قدرت دادن به عضلات مچ و بدست آوردن فعالیت معمولی عضلات کمک می کند. با این حال تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، انجام فعالیت ورزشی توصیه نمی شود.
جلوگیری از رگ به رگ شدن مچ پا
در این جا نکاتی برای جلوگیری از رگ به رگ شدن مچ پا یا بازگشت مجدد آن، ارائه شده است.
1) قبل از هر بازی یک جلسه گرم کردن کامل را انجام دهید
2) در حین راه رفتن بر روی یک سطح نا هموار، قدم های خود را مشاهده کنید
3) استفاده از باند کشی یا مچ بند برای آسیب های خفیف یا مچ ضعیف
4) اجتناب از استفاده منظم از کفش های پاشنه بلند
5) حفظ انعطاف پذیری عضلانی
6) انجام تمرینات پایداری و ورزش های تعادلی دیگر
7) کاهش سرعت یا قطع فعالیت در زمان احساس خستگی
