دلبستگی اضطرابی چیست؟ چه عواملی باعث بروز این مشکل در فرد می شوند؟ برای کمک کردن به افرادی که دچار دلبستگی اضطرابی شده اند چه راهکارهایی می شناسید؟ در این مقاله از بخش روانشناسی دکتر سلام، قصد دارد که شما را با دلبستگی اضطرابی، تاثیر آن بر روی روابط و راه های غلبه بر آن آشنا کند. قبل از آشنایی با دلبستگی اضطرابی با موارد دیگری آشنا می شویم و سپس به سراغ دلبستگی اضطرابی خواهیم رفت.
منظور از دلبستگی اضطرابی در روابط چیست؟
دلبستگی اضطرابی رفتاری است که در نتیجه ترس فرد از رها شدن اتفاق می افتد در نتیجه فرد تمام تلاش خود را برای نگه داشتن و کنترل زوج خود به کار می برد. این افراد حالت تملک زیادی دارند و اگر فرد تصمیم به رفتن بگیرد این افراد حالات التماسی از خود نشان می دهند.
چطور و چه موقع دلبستگی اضطرابی به وجود می آید و پیشرفت می کند؟
مطالعات نشان داده اند که دلبستگی اضطرابی در طول دوران کودکی شروع به شکل گیری می کند و در طول دوران بزرگسالی پیشرفت می کند. برای مثال کودک گریه می کند و دیوانه وار مادرش را طلب می کند و به محض این که مادر او را بغل کند، گریه را قطع می کند. اما اگر والدین در دسترس نباشند به کودک احساس طرد شدن دست می دهد. این احساسات بسیار قوی هستند و تاثیرات ماندگاری روی کودک می گذارند زیرا نیاز به دوست داشته شدن و ماندن در کنار هم، از نیازهای اساسی انسان ها است.
این دلبستگی در بزرگسالان چگونه است؟
کودکانی که مشکل دلبستگی اضطرابی دارند در سنین بزرگسالی نیز با این مشکل دست و پنجه نرم خواهند کرد. این کودکان در سنین بزرگسالی دائما از خود انتقاد می کنند و نیاز به حس اطمینان دارند. تفکرات کودکی آن ها از جمله این که “شاید به اندازه کافی خوب نیستند” تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت و در روابط آن ها در آینده تاثیر گذار است و سبب می شود که حالت تملکی و وابستگی در آن ها بسیار زیاد باشد.
این افراد دائما درباره این که شاید ارزش کافی نداشته باشند با خود درگیرند و از سرخوردگی و سرزنش و ترک شدن توسط دیگران بیم دارند. این گونه افراد ترجیح می دهند که توسط دیگران تایید شوند و بین اضطراب و رضایت عشق و حمایت شدن دودل و مردد هستند. اگر همسر شما خیلی وابسته است یا این که از شما خیلی فاصله می گیرد، علائم مربوط به دلبستگی اضطرابی را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آیا واقعا او از این مشکل رنج می برد یا خیر.
علائمی که نشان دهنده دلبستگی اضطرابی هستند
در این جا به برخی از این علائم اشاره می کنیم:
تمایل شدید به صمیمیت:
افرادی که مشکل دلبستگی اضطرابی دارند نیاز دارند که همیشه در کنار زوج خود باشند. آن ها با این حقیقت که زوج آن ها علاوه بر این رابطه، زندگی شخصی دارد کنار نمی آیند. برای مثال، اگر با دوستان خود قرار گذاشته اید که برای شام بیرون بروید ممکن است این افراد ناراحت شوند. این افراد با حریم خصوصی نیز مخالفند.
سرکوب کردن نیازها و تمایلات:
افرادی که دلبستگی اضطرابی دارند اعتماد به نفس پایینی دارند و می ترسند که زوج آن ها از آن ها خسته شود و ترکشان کند. برای سرکوب این اضطراب، این افراد برای راضی کردن زوج خود دست به هر کاری می زنند. آن ها تمایلات خود را برای راحتی زوج خود سرکوب می کنند. پس از انجام کارهای زیادی برای زوج خود، آن ها از زوج خود انتظار جبران دارند و اگر این نیاز آن ها برآورده نشود، فرد دلبسته، افسرده، عصبی و بی میل می شود.
ترس:
اعتماد به نفس پایین این افراد باعث می شود که ترس از دست دادن داشته باشند. آن ها دائما به راه هایی که ممکن است زوج آن ها از آن طریق ترکشان کند فکر می کنند. به جای زندگی در حال، این افراد دائما به موقعیت های فرضی فکر می کنند. این افراد دقیقا نمی دانند که از رابطه چه می خواهند. هنگامی که زوج آن ها با آن ها مهربان و خوش برخورد است، دائما به قصد و غرض او مشکوک هستند و هنگامی که زوج آن ها فاصله می گیرد، دائما طلب عشق می کنند.
داشتن افکار پیچیده و معمایی:
فردی که دچار دلبستگی اضطرابی است معمولا چیزها را متفاوت با یک فرد معمولی می بیند. برای مثال حتی وقتی همه چیز خوب پیش می رود این افراد به دنبال مشکل می گردند؛ مشکلات را از زوایای مختلف بررسی می کنند و نتیجه ای منفی برداشت می کنند. مطالعات نشان داده اند که افرادی که دلبستگی اضطرابی دارند بیشتر تمایل به افکار و نگرش منفی دارند.
تغییر دادن:
افراد دلبسته اضطرابی می خواهند خود را از دردهای خیالی خود محافظت کنند. این افراد گاهی حس می کنند که در تلاش برای صمیمیت با زوج خود قربانی شده اند. این افراد سعی در تغییر زوج خود می کنند تا ببینند که آیا او هم به اندازه آن ها به این رابطه علاقه دارد یا نه. آن ها این کار را عمدا انجام نمی دهند بلکه آن را راهی برای جلب توجه زوج خود و دریافت عکس العمل از سمت آن ها می دانند.
حسادت:
این افراد در صورتی که زوج آن ها به دیگران توجه کند، احساس آشفتگی می کنند. فکر این که ممکن است خیانت ببینند همیشه آن ها را آزار می دهد.
دائما به اطمینان نیاز دارند:
احساس ترس و افکار منفی این افراد باعث می شود که آن ها دائما احتیاج به اطمینان خاطر از طرف زوج خود داشته باشند. آن ها دائما زوج خود را چک می کنند تا از میزان عشق او نسبت به خود مطلع شوند. آن ها دائما از طرف مقابل این سوالات را می پرسند “مرا دوست داری؟”، “چرا همیشه نمی گویی که دوستت دارم؟”.
تصور کنید که با شخصی زندگی می کنید که دائما همچون سایه دنبال شماست، این کار قطعا روی رابطه شما تاثیر منفی دارد.
این نوع دلبستگی چگونه روی روابطتتان تاثیر می گذارد؟
روابط همچون شن هستند؛ هر چه محکم تر آن ها را نگه دارید، سریع تر از هم می پاشند. در دلبستگی اضطرابی، ترس از طرد شدن و اعتماد به نفس پایین فرد سبب آسیب به طرف مقابل می شود. اگر افراد در روابط خیلی وابسته شوند و فرد مقابل را اذیت کنند، این ها نشانه های خوبی نیست. تنها در صورتی افراد در روابط راضی و خوشحالند که اعتماد و آزادی در آن رابطه وجود داشته باشد.
اگر دائما در حال کنترل فرد مقابل هستید، بدانید که با این رفتارها رابطه خود را به خطر می اندازید. وقتی به خود می آیید که می بینید طرف از شما سرد شده و فاصله گرفته زیرا دیگر حوصله برطرف کردن شک های شما و آرام کردن بی اعتمادی هایتان را ندارد.
چگونه بر دلبستگی اضطرابی غلبه کنیم؟
داشتن دلبستگی اضطرابی لزوما به این معنا نیست که فرد نباید وارد رابطه شود. با تلاش و صبر، رابطه بهتر خواهد شد.
۱- خود آگاهی:
وقتی تشخیص دادید که دچار دلبستگی اضطرابی هستید، تغییر خود آسان خواهد بود. هر شخصی که دچار دلبستگی اضطرابی است، پس از خودشناسی میتواند بر آن غلبه کند. برای مثال، هر وقت که قرار است طرف مقابل به پیامتان پاسخ دهد، زمانی برای خود تعیین کنید برای مثال دو ساعت، تا منتظر جواب پیام باشید. وقتی با این مدت احساس راحتی کردید میتوانید برا خروج از اضطراب آن را دائما افزایش دهید. در آخر این تمرین، احساس راحتی از درگیری فکری خواهید داشت.
۲- از تله ها بر حذر باشید:
ذهن شما جور خاصی شکل گرفته و اکنون به فکر تغییر آن هستید. پس حتما ذهن در برابر این تغییر مقاومت می کند و حقه هایی را به کار میبرد. اگر قصد غلبه بر دلبستگی اضطرابی را دارد، مراقب تله های زیر باشید:
فرض:
گر همسرتان دیر از سر کار به خانه برگشت، لازم نیست خیال پردازی کنید و مکررا به او زنگ بزنید بلکه بهتر است منتظر او بمانید که برگردد و دلیل دیر کردنش را از خودش بپرسید.
بدترین چیزها را تصور کردن:
هنگامی که با موقعیت دشواری روبرو می شوید، خیال پردازی منفی نکنید و پیش بینی نتایج منفی را نکنید. برای مثال برخی بعد از هر دعوا به این نتیجه می رسند که همسرشان دیگر علاقه ای به آن ها ندارد.
همه چیز را به خود ربط ندهید:
همیشه همه چیز را به خود نسبت ندهید. افرادی که با دلبستگی اضطرابی دست و پنجه نرم می کنند، همه چیز را به خود می گیرند. برای مثال اگر طرف مقابل به هر دلیلی ناراحت است، این افراد خود را علت ناراحتی او می دانند. از نتیجه گیری های این چنینی بپرهیزید.
۳- با همسر خود صحبت کنید:
تنها کسی که تحت تاثیر منفی دلبستگی اضطرابی قرار می گیرد طرف مقابلتان است. پس با آن ها صحبت کنید، موقعیتتان را برای آن ها توضیح دهید و درخواست حمایت کنید. با همسر خود درباره این که چگونه میتواند اضطراب شما را آرام کند و به شما اطمینان دهد صحبت کنید. در همان زمان باید روی اعتماد به طرف مقابل تمرین کنید.
۴- تمایل به افراط در خود را کنترل کنید:
افرادی که این مشکل را دارند صحنه های مختلفی را در ذهن خود طراحی می کنند و سعی در اغراق دارند. اگر حس می کنید که این مشکل را دارید وقتی این تصورات سراغ شما می آیند، سعی کنید خود را آرام کنید. پس از آرام شدن، موقعیت را دوباره بسنجید و با همسر خود صحبت کنید و سپس تصمیم بگیرید.
۵- سعی کنید در لحظه زندگی کنید:
هنگامی که به ذهن خود بیاموزید که از پشیمانی درباره گذشته دست بردارد و درباره آینده زیاد نگران نباشد، می توانید در لحظه زندگی کنید. از یوگا و مدیتیشن برای کنترل ذهن خود استفاده کنید.
۶- گاهی درمان می تواند موثر باشد:
اگر بر خلاف تلاش های زیاد نتوانستید خود را اصلاح کنید، ناامید نشوید. به هر حال راحت شدن از چیزی که از دوران بچگی همراه شما است، آسان نیست. در چنین مواردی با همسر خود صحبت کنید و با هم برای درمان نزد متخصص بروید. متخصصان در این شرایط می توانند به هر دوی شما راهکارهایی ارائه دهند و به شما غلبه بر ترس را می آموزند، به همسرتان نیز خواهند آموخت که چگونه از شما حمایت کند. دلبستگی اضطرابی گاهی ناامید کننده به نظر میرسد اما به محض تشخیص مشکل و تلاش برای تغییر، از این که چقدر زندگی زیبا خواهد شد تعجب می کنید. این را خواهید آموخت که بدون قید و شرط عشق بدهید و عشق دریافت کنید و رابطه ای سالم و امن داشته باشید. به هر حال این را بدانید که هیچ راهی برای برطرف کردن یک روزه دلبستگی اضطرابی وجود ندارد. ایجاد تغییر، زمان و صبر زیادی لازم دارد.