ورزش کبدی یک ورزش تیمی محبوب و آسان است که ریشه ای هزارساله در کشور هند باستان و آسیای جنوبی دارد. قوانین اصلی ورزش کبدی ساده است: دو تیم شامل هفت بازیکن، در یک میدان مسابقه مربع شکل، به مدت دو نیمه بیست دقیقه ای در مقابل یکدیگر قرار می گیرند. بازیکنان هر تیم از وسط خط میانی زمین رد می شوند و اعضای تیم مقابل را می گیرند و به سمت عقب برمی گردند. هر چقدر اعضای تیم مقابل را بیشتر بتوانند بگیرند، امتیاز بیشتری را کسب می کنند، اما اگر تیم مخالف به صورت فیزیکی مانع از برگشت آن ها به سمت زمین خود شوند، هیچ امتیازی نمی گیرند. در این مقاله از بخش ورزش و سلامتی دکتر سلام به بررسی ورزش کبدی می پردازیم.
ورزش کبدی چیست؟
ورزش کبدی یک ورزش از نوع فیزیکی محسوب می شود که در جنوب آسیا بسیار محبوب بوده و اولین بار در هند باستان ابداع شد. هم اکنون این ورزش در سرتاسر این کشور بازی می شود و نیز به عنوان ورزش و بازی رسمی در ایالت پنجاب، تامیل نادو، بیهار، تلانگانا و ماهاراشترا مطرح است.
این ورزش خارج از هند در ایران محبوب است، بازی ملی بنگلادش بوده و همچنین یکی از ورزش های ملی نپال است که در همه مدارس دولتی این کشور آموزش داده می شود. ورزش کبدی همچنین در سایر نقاط جهان مانند کشور انگلستان که انجمن های هندی و پاکستانی وجود دارد نیز مورد توجه است؛ البته لازم به ذکر است که در آنجا این ورزش توسط فدراسیون کبدی انگلستان اداره می شود.
در هر منطقه از هند سبک های متنوعی از بازی کبدی وجود دارد. از جمله سبک سنجیوانی، گامینی، پنجابی و اماری که هر کدام از آن ها از نظر نوع بازی و قوانین آن تفاوت های کوچکی با یکدیگر دارند. همچنین بازی های دیگری که بسیار به ورزش کبدی شبیه هستند، در هند و دیگر کشورها وجود دارد که اگرچه ممکن است کاملاً مشابه ورزش کبدی نباشند، اما بسیار نزدیک به آن هستند.
به عنوان مثال می توان به بازی هادودو (Hadudu) اشاره کرد که در بنگلادش، مالدیو و ایالت ماهاراشترای هند انجام می شود. سازمان رسمی ورزش کبدی فدراسیون بین المللی کبدی است و شامل بیش از ۳۰ کشور عضو می باشند که بر بازی ها و قوانین آن در سراسر جهان نظارت دارند.
قسمت اول – ورزش کبدی
راه اندازی بازی
بازی در یک زمین صاف و مستطیل شکل به ابعاد ۱۳ متر (42.7 فوت) عرض و ۱۰ متر (3.8 فوت) طول انجام می شود.
این ها اندازه گیری های رسمی برای بازی های حرفه ای کبدی مردان است اما اگر می خواهید با دوستان خود به این ورزش بپردازید، نیازی نیست که زمین بازی دقیقا به این اندازه باشد ولی زمین باید صاف، باز و تقریباً مستطیل شکل باشد.
در مورد ورزش کبدی زنان، اندازه زمین کمی کوچک تر است، 12 متر (39.4 متر) عرض و ۸ متر (26.2 متر) طول دارد.
با کشیدن خط و علامت گذاری، زمین را به طور مناسبی تقسیم بندی می کنند.
علامت گذاری های رسمی زمین برای ورزش کبدی حرفه ای به صورت زیر مشخص می شود اما اگر با دوستانتان به این ورزش می پردازید، نیازی نیست که این علامت گذاری ها دقیق باشند.
خطوط مرزی
خطوطی در لبه زمین به ابعاد 13 متر در 10 متر هستند.
خطوط منطقه بازی
این خطوط شامل خطوطی در یک زمین مستطیل شکل به ابعاد ۱۳ متر در 8 متر هستند که یک متر از خط مرزی ۱۰ متری جدا می باشد.
خط میانی
این خط، زمین بازی را به دو بخش ۶.۵ متری (۲۱.۳ فوت) در ۸ متر تقسیم می کند. قلمرو هر تیم، منطقه ای است که در سمت خط میانی قرار دارد.
خط باک یا حمله baulk
این خطوط، با خطوط میانی موازی هستند و ۳.۷۵ متر (۱۲.۳ اینچ) از در هر دو طرف قرار دارند.
خط امتیازی Bonus
این خطوط موازی با خطوط حمله هستند و یک متر (۳.۳ فوت) از خط حمله و در مقابل خط میانی قرار دارند.
هر گروه به دو تیم هفت نفرِ تقسیم می شوند. به طور سنتی، چهار بازیکن از هر تیم در یک طرف میدان قرار می گیرند و هر تیم سه بازیکن ذخیره دارد. بااین حال، برای ایجاد تغییرات، هر هفت بازیکن فوری زمین را باید ترک کنند.
قسمت دوم – آشنایی با اصول بازی
با انداختن سکه، مشخص می شود که کدام تیم باید بازی را شروع کند
هر نوع روش تصادفی برای تعیین اینکه کدام تیم، اول بازی را شروع می کند، نوعی بازی عادلانه است. همچنین می توانید بالاترین عدد تاس را امتحان کنید و یا عددی که داور بی طرف در نظر دارد را حدس بزنید.
اگر تیم شما ابتدا به میدان می رود، مهاجم را به خط میانی بفرستید
در ورزش کبدی، گروه ها به نوبت، بازیکنان خود به نام مهاجمین را به سمت خط میانی و تیم دیگر می فرستند. مهاجم تلاش می کند تا اعضای تیم مقابل را بزند و به سمت زمین خودش برگردد. مهاجم، هر بازیکنی را که بزند، اگر سالم به گروهش برگردد، یک امتیاز خواهد گرفت.
بااین حال، مهاجم باید قبل از عبور از خط میانی، با صدای بلند، کلمه کبدی را به طور ممتد تکرار کند و نمی تواند این کلمه را تا زمانی که به سمت گروهش برنگشته، قطع کند. اگر فریاد کشیدن را قطع کند و یا حتی برای لحظه ای نفس بکشد، باید به طرف زمین خودش برگردد و هیچ امتیازی را به دست نمی آورد. در این حالت یک امتیاز به تیم مدافع داده می شود.
هر عضو تیم باید به طور پیوسته، حمله کند. اگر یک عضو گروه، حملات خارج از چارچوب داشته باشد، تیم مقابل یک امتیاز می گیرد.
اگر تیم شما ابتدا به میدان نمی رود، پس باید دفاع کنید
اگر تیم شما موردحمله قرار می گیرد، شما و سه بازیکن دیگر در بازی باید نقش ضد حمله و بازدارنده را داشته باشید. هدف شما این است که جلوی فرد مهاجم را بگیرید تا نتواند شمارا بگیرد و از خط میانی بگذرد. شما می توانید این کار را با فرار کردن از دست او انجام دهید تا زمانی که از نفس بیافتد و یا به طور فیزیکی او را مهار کرده و بگیرید.
توجه داشته باشید که مهاجم را نباید از طریق لباس ها، مو و یا هر بخش دیگری از بدنش بگیرید و فقط مجاز هستید که از دست وپا و یا نیم تنه اش او را بگیرید.
حمله و دفاع متناوب
دو تیم در دو نیمه بیست دقیقه ای (بافاصله ۵ دقیقه بین هر دو نیمه) متناوباً حمله و دفاع می کنند.
پس از پایان نیمه اول، دو تیم زمین ها را عوض می کنند.
تیمی که بیشترین امتیاز را در پایان بازی گرفته باشد، برنده است.
بیرون کردن بازیکنانی که توسط تیم مقابل گرفته شده اند و یا قانون بازی را شکسته اند
در ورزش کبدی، بازیکنان را می توان به طور موقت از بازی به دلایل مختلف خارج کرد و اگر این اتفاق بیفتد، جایگزینی برای آن ها وجود ندارد. بازیکن ذخیره فقط برای بازیکنانی است که از بازی اخراج نمی شوند. در زیر فهرستی از شرایطی که ممکن است یک بازیکن اخراج شود، آورده شده است:
اگر مهاجم، هر یک از مدافعان تیم مقابل را بگیرد و به زمین خودش برگردد، بازیکن علامت خورده باید از زمین خارج شود.
اگر مهاجم گرفته شود و قبل از عبور از خط میانی، نفسش قطع شود، باید از زمین خارج شود.
چنانچه هر بازیکنی، چه مهاجم، چه مدافع، از خط مرزی خارج شوند، از بازی اخراج می شوند (مگر اینکه به عمد او را کشیده یا هل داده باشند که در این صورت، بازیکن خاطی اخراج می شود).
اگر یک تیم سه حمله بی حاصل را انجام دهد، مهاجم سوم خارج می شود. یک حمله بی حاصل زمانی اتفاق می افتد که یک مهاجم نمی تواند در طی یک حمله امتیازی کسب کند (امتیاز از دست می دهد). بااین حال، اگر یک مهاجم بتواند از خط حمله عبور کند و به کنار زمین برگردد، حتی اگر کسی را نگرفته باشد، حمله به عنوان یک حمله موفقیت آمیز تلقی می شود.
اگر یکی از اعضای تیم مدافع قبل از اینکه تیم به طور رسمی فرصت حمله داشته باشد وارد زمین مهاجم شود، اخراج می شود.
برگشتن بازیکنان به زمین بازی با گرفتن یک حریف از تیم مقابل انجام می شود. هر وقت تیم شما، عضوی از تیم حریف را می گیرد، شما فرصتی برای برگرداندن کسی که در تیم خود داشته اید و قبلاً اخراج شده رادارید. این برای هر دو گروه مهاجم و مدافع از هر دو تیم صدق می کند.
بازیکنان به ترتیبی که اخراج شده اند، دوباره به زمین برمی گردند. برگرداندن بازیکنان خارج از دستور، باعث می شود که به تیم مقابل، امتیاز داده شود.
قسمت سوم – استفاده از قواعد امتیازدهی پیشرفته
امتیاز لونا
هنگامی که یک تیم اخراج می شود و هیچ یک از حریفان حق دوباره بازی کردن را نداشته باشند می بایست امتیاز لونا که دو امتیاز می باشد، به تیم مقابل داده شود.
زمانی که این اتفاق می افتد، تمام تیم مخالف می توانند به زمین برگردند.
امتیاز تکل فوق العاده
امتیاز تکل فوق العاده را می توان با گرفتن حریف توسط سه یا چند نفر از مدافعان به دست آورد. اگر تیم شما با کمتر از سه بازیکن دفاع می کند و شما مانع برگشتن مهاجم به زمین خودش می شوید، یک امتیاز تکل فوق العاده را می توانید به دست آورید.
این امتیاز، از امتیازی که برای خارج کردن مهاجم گرفته می شود، بالاتر است، بنابراین شما دو امتیاز در کل بازی به دست می آورید.
گرفتن امتیاز با شکستن قوانین بازی توسط تیم مقابل
بیشتر جریمه ها در ورزش کبدی، منجر به دادن یک امتیاز به تیم مخالف می شود. در زیر فهرستی از جرائمی که تیم مخالف به عنوان امتیاز می توانند کسب کنند، آورده شده است:
- اگر مهاجم چیزی غیر از کلمه کبدی بگوید و فقط آهنگ آن را در هنگام حمله ادا کند، حمله متوقف می شود و تیم مدافع یک امتیاز بعلاوه یک فرصت حمله را کسب می کند، اما مهاجم اخراج نمی شود.
- اگر مهاجم، گفتن کلمه کبدی را دیر آغاز کند، به عبارت دیگر، پس از عبور از خط میانی به زبان بیاورد، حمله متوقف شده و تیم مدافع یک امتیاز بعلاوه یک فرصت حمله را کسب می کند اما بازهم مهاجم اخراج نمی شود.
- اگر یک مهاجم خارج از دستور اقدامی را انجام دهد، تیم مدافع یک امتیاز می گیرد و حمله به پایان می رسد.
- اگر بیش از یک نفر مهاجم به زمین حریف وارد شود، حمله به پایان می رسد و تیم مدافع یک امتیاز کسب می کند.
- اگر هرکدام از مدافعین قبل از اینکه نوبت به حمله برسد، به سمت مهاجم حمله کنند، هر مدافعی که این کار را انجام می دهد، یک امتیاز به تیم مقابل می دهد.
- اگر پس از گرفتن امتیاز لونا، تیم حذف شده، ظرف مدت 10 ثانیه، بازیکنان خود را به زمین برنگرداند، تیم مخالف یک امتیاز کسب می کند.
- اگر هم تیمی های فرد مهاجم، با صدازدن و هشدار و خبر دادن، به او کمک کنند، تیم مدافع یک امتیاز کسب می کند.
- اگر بازیکنان به عمد از بازی خارج شوند تا امتیاز لونا بگیرند و اعضای تیم خود را دوباره به زمین برگردانند، تیم مخالف در ازاء هر بازیکن خاطی که در میدان بوده، یک امتیاز اضافی بعلاوه دو امتیاز لونا می گیرد.
نکته
در زمان دفاع، بسیاری از بازیکنان حرفه ای ورزش کبدی به یکدیگر می چسبند تا فرصت بیشتری برای احاطه کردن و گرفتن فرد مهاجم را داشته باشند. پخش شدن مدافعان باعث می شود که فرد مهاجم راحت تر و بدون هیچ خطری، به زمین خودش برگردد.
سعی کنید صحنه هایی از مسابقات حرفه ای کبدی را تماشا کنید تا قوانین و قواعد بازی را یاد بگیرید. تصاویری از بازی هایی که در سطوح بالایی انجام می شوند، در یوتیوب و دیگر سایت ها، در دسترس هستند.
اگر فرد مهاجم درست بازی کند، بازیکنان باید به سمت چپ حرکت کنند و اگر بازیکنان به سمت چپ بروند، بازیکنان باید به سمت راست حرکت کنند. در طرف دیگر، بازیکنان باید فرد مهاجم را محاصره کنند و آنجاست که می توانیم مهاجم را بگیریم.
اخطارها و هشدارها در ورزش کبدی
هدف مدافعان در ورزش کبدی، دستگیری فرد مهاجم است، نه اینکه بخواهند آسیبی به او برسانند. انجام یک بازی که از روی عمد همراه با خشونت باشد، زمینه ای اخراج بازیکنان و یا تعلیق بازی را به همراه دارد.
هدف ورزش کبدی
اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم، هدف کلی بازی این است که امتیاز بیشتری نسبت به تیم حریف در زمان اختصاص داده شده کسب کرد. برای انجام این کار، هر تیم باید تلاش کند تا امتیاز هرچه بیشتر را از طریق حمله و یا دفاع کسب کند.
در زمان حمله، تیم حمله کننده می بایست یکی از اعضای خود را به زمین تیم مقابل بفرستد تا با لمس اعضای تیم رقیب بتواند یک امتیاز کسب کند. در زمان دفاع نیز، هدف این است که تیم، فرد مهاجم را زمین زده یا به زبان ساده مانع از بازگشت او به نیمه زمین خودش تا زمانی که نفسش به اتمام می رسد، بشود.
بازیکنان و تجهیزات مورد نیاز ورزش کبدی
ورزش کبدی توسط دو تیم بازی می شود که هر کدام شامل دوازده بازیکن هستند. با این حال، در هر زمان تنها هفت بازیکن تیم مجاز هستند که هم زمان با یکدیگر در زمین بازی کنند. ابعاد زمین کبدی ۱۳ متر در ۱۰ متر است و با یک خط سفید از وسط به دو قسمت تقسیم می شود که هر تیم در یک نیمه ی آن قرار می گیرد.
می توان این بازی را در انواع مختلفی از زمین های بازی انجام داد. از زمین رُسیِ اختصاصی گرفته تا زمین های معمولی که با گچ خط کشی شده است. برخلاف بسیاری از دیگر ورزش ها و بازی های محبوب، کبدی ورزشی است که واقعاً نیازی به تجهیزات خاص، لباس و لوازم جانبی ندارد و برای هر کسی به راحتی در دسترس است.
امتیاز گیری در ورزش کبدی
امتیاز گرفتن در این بازی نسبتاً ساده است. گروه ها با خارج کردن هر کدام از اعضای تیم رقیب از بازی یک امتیاز کسب می کنند. خارج کردن یک حریف (و به همین ترتیب یک امتیاز کسب کردن) به روش های مختلفی انجام می شود. هنگام حمله، فرد مهاجم با لمس هر یک از اعضای تیم حریف می تواند آن ها را از بازی خارج کند و امتیاز بگیرد. هنگامی که دفاع می کنید، با جلوگیری از بازگشت مهاجم به زمین خود این امر میسر است.
امتیازات بیشتر یا امتیازات جایزه نیز در ورزش کبدی وجود دارند. مهاجم می تواند با عبور از خط امتیازی جایزه که در نیمه زمین حریف قرار دارد امتیاز اضافی نیز کسب کند. زمانی که تمام اعضای تیم رقیب بیرون بروند، تیم سه امتیاز مثبت اضافه دریافت می کند و اگر قسمتی از بدنِ یکی از افراد تیم حریف از مرز خط کشی شده خارج شود، یک امتیاز کسب می کند.
برنده بازی
در پایان مسابقه، تیمی که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد، برنده است. اگر در پایان بازی هر دو تیم امتیاز برابری داشته باشند، بازی مساوی اعلام می شود.
قوانین کلی بازی کبدی در یک نگاه
- هر تیم می بایست ۱۲ بازیکن داشته باشد که تنها ۷ بازیکن اصلی هر بار می توانند در زمین حضور داشته باشند.
- با توجه به ماهیت فیزیکی ورزش کبدی، مسابقات در رده های سنی و وزن های مختلف طبقه بندی می شوند.
- هر بازی کبدی شش داور دارد. یک سر داور، یک داور منشی و امتیاز دهنده، دو داور کنار و دو داور خط.
- مسابقه در دو تایم ۲۰ دقیقه ای و یک تایم استراحت ۵ دقیقه ای بین دو نیمه برگزار می شود.
- در شروع یک مسابقه ی کبدی، با پرتاب یک سکه، برنده می تواند انتخاب کند که آیا اولین حمله را تیم او داشته باشد یا تیم حریف. در نیمه ی دوم مسابقه، تیمی که اولین حمله را انجام نداده، بازی را با حمله آغاز می کند.
- برای گرفتن یک امتیاز در زمان حمله، مهاجم می بایست نفس خود را حبس کرده و به زمین حریف برود و یک یا چند عضو تیم مخالف را لمس کند و سپس قبل از نفس گیری مجدد به نیمه زمین خود بازگردد.
- برای اثبات این که نفس گیری دیگری انجام نشده، مهاجم باید به طور مرتب و پی در پی کلمه “کبدی” را فریاد بزند. عدم انجام این کار، حتی برای یک لحظه، به این معنی است که مهاجم بدون گرفتن امتیاز باید به طرف زمین خود برگردد و تیم مقابل یک امتیاز برای بازی دفاعی موفق کسب می کند.
- بازیکنان تیمی که مورد حمله قرار می گیرد، باید به گونه ای دفاع کنند که توسط مهاجم حریف لمس نشوند و یا مانع برگشتن وی به نیمه ی زمین خودش شوند. در زمان دفاع، یک تیم می تواند با مانع شدن مهاجم از برگشت به زمین خودش حتی پس از لمس شدن نیز امتیاز کسب کند. مهاجم را می توان با گرفتن اعضای بدن (به جز مو) و لباس هایش گرفت و مانع از برگشتش شد. مدافعان نیز نباید در هنگام دفاع از خط مرکزی زمین رد شوند.
- هر تیم به نوبت در شرایط حمله و دفاع قرار می گیرد. پس از پایان نیمه ی اول، دو تیم زمین خود را عوض می کنند و گروهی که نیمه ی اول را با دفاع شروع کرده بود، نیمه ی دوم را با حمله آغاز می کند.
- این بازی تا وقتی که زمان به پایان برسد به همین منوال ادامه پیدا می کند و تیمی که بیشترین امتیاز را در پایان بازی به دست آورده باشد، برنده است.
