بیماری کبد چرب چیست؟ 5 راه درمان آن

بیماری کبد چرب  چیست؟ در مورد این بیماری چه اطلاعاتی دارید؟ آیا با علائم بیماری کبد چرب آشنایی دارید؟ تخمین زده شده، در آمریکا 20 الی 40 درصد مردم به کبد چرب مبتلا هستند. نکته جالب توجه آن است که این بیماری علامت خاصی ندارد. اکثر اوقات افراد با دادن آزمایش ها (سی تی اسکن و یا آزمایش فراصوت) برای مسائلی دیگر و یا موارد هشدار دهنده ای مانند درد شکم متوجه این بیماری می شوند. با این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی بیماری کبد چرب می پردازیم.

دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد:

1. کبد چرب الکلی
2. کبد چرب غیر الکلی

بیماری کبد چرب ممکن است باعث ایجاد خستگی و یا درد خفیف شکمی شود (درد کبد چرب). در غیر این صورت علامت دیگه ای ندارد.

علائم بیماری کبد چرب

حالا که این بیماری را می شناسید، بهتر از برویم سراغ علائم کبد چرب غیر الکلی. پیش از هر چیزی، بدانید که ممکن است شما کبد چرب غیر الکلی داشته، اما هیچ گونه علامتی از خود بروز ندهید. این حالت بسیار متداول است. در صورت وجود علائم، مانند ذیل خواهند بود:

• احساس پر بودن در وسط و یا بالای شکم
• سرگیجه
• کاهش وزن
• خستگی
• ضعف
• از دست دادن اشتها
• تهوع
• درد شکم مخصوصا در قسمت فوقانی، سمت راست
• ورم در قسمت فوقانی شکم
• تار عنکبوتی شدن عروق خونی
• خارش
• یرقان
• استسقا و ورم پا ها (ادم) و شکم (آسیت ها)
• گیج شدن ذهنی

آیا کبد چرب خطرناک است؟ می تواند باشد! حالت حاد کبد چرب غیر الکلی، NASH مخفف Non-Alcoholic Steatohepatitis می باشد. این حالت باعث ورم کبد و آسیب به ان می شود. بر طبق گفته های انجمن کبد آمریکا، NASH یکی از علل اصلی سیروز کبدی در بزرگسالان ایالات متحده بوده و تا 25 درصد بزرگسالان دارای NASH ممکن است سیروز کبدی داشته باشند. کبد چرب غیر الکلی، با افزایش ریسک سرطان کبد ارتباط دارد.

قبل از اینکه فکر کنید در آینده به کبد چرب مبتلا می شوید، بدانید که کبد کاملا قابلیت ترمیم خودش را دارد. در حقیقت، تنها عضوی است که این قابلیت را دارد. برای همین است که با تغییر رژیم غذایی و یک سری درمان خانگی ساده اما قدرتمند، می توانید حال کبدتان را بهتر کنید.

این بیماری چگونه است؟

بزرگترین عضو بدن انسان کبد است. این عضو هیاتی، انرژی را ذخیره، به هضم غذا ها کمک و سموم بدن را پاکسازی می کند. بیماری کبد چرب چیست؟ بیماری کبد چرب، یک مشکل متداول است که با تجمع چربی اضافی در کبد، پدیدار می شود. این امری طبیعی است که کبد مقداری چربی داشته باشد؛ اما زمانی که این مقدار به 5 تا 15 درصد وزن خود کبد می رسد، تشخیص داده می شود که فرد به کبد چرب مبتلا است.

وخامت کبد چرب (که نام دیگرش Steatosis است) حالت های مختلف دارد که آن های شامل: گرید یک، گرید دو و گرید سه می شوند. کبد چرب گرید دو نسبت به گرید یک جدی تر بوده و دارای علائم قابل لمس تر است. هر چه میزان چربی درون کبد بیشتر باشد، گرید آن بالاتر می رود و علائم بیشتری پدیدار می شوند.

تفاوت بین بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی

دو نوع کبد چرب وجود دارد: الکلی و غیر الکلی.

در نوع غیر الکلی، کبد افراد بدون اینکه از الکل مصرف کنند، چرب می شود. اجتماع چربی ها و آسیب های متعاقب در افراد با کبد چرب غیر الکلی، شبیه نوع الکلی است (که در نوع الکلی، نوشیدن زیاد از حد الکل موجب آن می شود). گفته می شود به طور متوسط الکل بیش از حد برای مردان، بیش از دو بار نوشیدن و برای زنان، بیش از یک بار نوشیدن در روز است.

علل ایجاد کبد چرب

چه چیزی موجب کبد چرب می شود؟ تجمع بیش از حد چربی ها باعث کبد چرب می شود. در تشخیص بیماری کبد چرب، علت اصلی تجمع چربی، نوشیدن زیاد مشروبات الکلی می باشد. علل مشکوک بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و بیماری NASH شامل:

• چاقی و اضافه وزن
• مقاوت انسولین
• سطح قند خون بالا (هایپرگلیسمی) که نشان دهنده مرحله قبل از دیابت و یا دیابت نوع 2 است.
• سطوح بالای چربی در خون، به خصوص تری گلیسیرید.

همه این علل، مخصوصا چاقی، موجب تجمع چربی در کبد می شوند.

طبق انجمن پزشکی گوارش آمریکا (American College of Gastroenterology):

کبد چرب غیر الکلی، یک بیماری بسیار متداول می باشد. میزان ابتلا به این بیماری در ایالات متحده، به صورت یک نفر از سه نفر، یک نفر از پنج نفر و یا حدود یک کودک از ده کودک می باشد. گمان می رود چاقی متداول ترین علت نفوذ چربی به کبد باشد. برخی از متخصصان تخمین می زنند که دو سوم بزرگسالان چاق و نصف کودکان چاق، کبد چرب دارند.

عوامل ریسک بیماری کبد چرب چیست؟

عوامل ریسک کبد چرب چیست؟ بیماری کبد چرب غیر الکلی در افرادی که علائم و مشکلات ذیل را دارند بیشتر متداول می باشد:

• چاقی
• دیابت نوع دو
• علائم پیش از دیابت
• سندروم متابولیک یا اختلال متابولیکی دیگر
• کاهش وزن سریع
• فشار خون بالا
• سن میانسالی یا کهولت (کبد چرب غیر الکلی بیشترین آمار در افراد میانسالی یا مسن تر دارد؛ اما افراد جوان تر و کودکان نیز می توانند به آن مبتلا شوند).
• برخی از عفونت ها مانند هپاتیت نوع سی
• استفاده از برخی دارو های کورتیکواستروئید و ضد سرطان ها
• قرار گرفتن در معرض برخی سموم

بر طبق وب سایت Cleveland Clinic، برخی از دارو ها و عوامل ژنتیکی می توانند ریسک ابتلا به کبد چرب غیر الکلی را افزایش دهند. دارو های پر خطر عبارتند از:

• آمیودارون
• دیلتیازم
• استروئید ها
• تاموکسیفن

اگر بیماری کبد چرب دارید و از این دارو ها استفاده می کنید، به پزشکتان اطلاع دهید. ایا کبد عوارض دارد؟ اگر درمان نشود و پیشرفت کند، بله. نگاهی به برخی عوارض کبد چرب می اندازیم.

عوارض کبد چرب

متداوی ترین بیماری کبد در دنیای غرب، بیماری کبد چرب غیر الکلی است. داشتن کبد چرب به معنای تجمع چربی در کبد می باشد و این چربی ها مانع کارکرد صحیح کبد (کارکردی بسیار مهم برای سلامتی) که حذف سموم است می شوند. زمانی که کبد چرب می شود، فرد را در معرض خطرات انباشته شدن سموم در بدن، چون: یرقان، ادم، خستگی مزمن، حالت تهوع و دیگر موارد قرار می دهند.

وقتی کبد چرب غیر الکلی پیشرفت کند، به حالتی حاد تحت عنوان NASH تبدیل می شود. بنا بر انستیتو ملی سلامت (NIH)، بین هفت تا سی درصد افراد مبتلا به کبد چرب به مرحله NASH وارد می شوند. یک سوم افراد دارای NASH مبتلا به سیروز کبدی می شوند.

اخرین مرحله زخم برداشتن کبد، تحت عنوان سیروز (Cirrhosis) شناخته می شود. سیروز عارضه اصلی کبد چرب غیر الکلی و NASH است.

وقتی سیروز رخ دهد، زخم ها (اسکار ها) بیشتر و بیشتر جای سلول های کبدی را گرفته و کارکرد کبد را کم می کنند.

بر طبق گفته سایت مایو کلینیک (Mayo Clinic) تقریبا 20 درصد افراد دارای NASH مبتلا به سیروز کبدی می شوند که این عواقب را در پی دارد:

• آب اوردن شکم
• ورم مری که می تواند موجب پارگی و خونریزی شود
• گیجی، خواب آلودگی و اختلال در تکلم
• سرطان کبد
• از کار افتادن کبد
• نیاز پیدا کردن به پیوند کبد

افراد مبتلا به کبد چرب،NASH و سیروز همگی دارای ریسک افزایش یافته ابتلا به سرطان کبد هستند.

درمان مرسوم بیماری کبد چرب

برای تشخیص کبد چرب، به احتمال زیاد پزشک شما آزمایش و عکس تجویز می کند. همچنین نمونه برداری کبد، ممکن است الزامی باشد.

درمان های مرسوم کبد چرب می تواند از بین بردن یا کنترل عامل و یا عوامل باشد.

طبق گفته انستیتو بیماری های دیبابت، گوارش و کلیه، درمان پیشهادی توسط دکتری می تواند کاهش وزن باشد. با کاهش وزن حجم چربی درون کبد تقلیل یافته و التهاب و فیبروز نیز کم می شوند.

کاهش وزن سریع خوب نیست چون ممکن است اوضاع را بدتر کند. بهترین عمل، کاهش وزن به مرور زمان است. برخی از پزشکان، ممکن است توصیه کاهش وزن به مقدار 7 درصد در طول یک سال کنند. دیگر توصیه ها ممکن است شامل:

• قطع کردن هر دارویی که می تواند عامل ایجاد کبد چرب باشد
• کنترل بهتر دیابت
• سطوح پایین تریگلیسیرید
• ترک نوشیدنی های الکلی

هیچ داروی رسمی در حال حاظر برای درمان کبد چربی غیر الکلی و نوع حاد آن، موجود نمی باشد. زمانی که علت کبد چرب نوشیدن مشروبات الکلی نباشد، برخی پزشکان ویتامین ای و داروی دیابت تیازولیدیندیون تجویز می کنند. این دارو ها می توانند عوارض داشته باشند و برخی می گویند تاثیری در دراز مدت ندارند.

زمانی که Nash تبدیل به سیروز کبدی می شود، درمان های مرسوم شامل دارو ها و جراحی ها می شوند. وقتی سیروز، کبد را از کار بیاندازد، پیوند کبد الزامی می شود.

مکمل ها و کبد چرب

ایا کنجکاوید که چطور می توانید کبد چرب را بهبود ببخشید؟ برخی از شیوه های طبیعی شامل رژیم مخصوص کبد چرب با غذا های کامل و طبیعی می شود. همچنین تعدادی مکمل رژیمی هم هست.

1. غذا هایی که باعث افزایش کارکرد کبد می شوند

وقتی کبد چرب دارید، چه غذا هایی باید بخورید؟

در کل باید غذا های حاوی سبزیجات بخورید و همچنین از میوه ها، چربی های سالم استفاده کنید.

غذا های ذیل با التهاب مبارزه کرده و در استفاده از انسولین به بدن کمک می کنند (افراد دارای کبد چرب به مقاوت انسولین دچار می شوند):

غذا های حاوی چربی های غیر اشباع، مانند زیتون، روغن زیتون، اووکادو و مغز ها.

غذا های سرشار از امگا-3 مانند ماهی سالمون و ساردین تازه، دانه چیا، تخم کتان و گردو

مواد سرشار از آنتی اکسیدان ها که از آسیب دیدن کبد جلوگیری می کنند. همچنین مواد سرشار از ویتامین ای که با توجه به برخی تحقیقات علمی، موجب بهبود کبد چرب می شوند. برخی مواد سرشار از ویتامین ای شامل فندق و دانه آفتابگردان می شوند.

سبزیجاتی که موجب کارکرد کبد می شوند شامل:

کنگر فرنگی (آرتیشو)، سبزی های سبز و تلخ مزه مانند برگ خردل، کاسنی تلخ، شابانک و قاصدک است.

چای سبز که حاوی موادی به نام کاتچین ها است، نشان داده شده که وزن را کاهش داده و چربی بدن را نیز از بین می برد.

2 رژیم مدیترانه ای یا کتوژنیک (Ketogenic):

شاید بخواهید رژیم مدیترانه ای را که تحقیقات حاکی بر موثر بودن آن بر روی کاهش چربی است، دنبال کنید. این رژیم بر پایه سبزیجات، میوه ها، غلات کامل، حبوبات، منابع چربی مفید مانند روغن زیتون بکر و پروتئین های سالم مانند ماهی ساردین و دیگر ماهی های حاوی امگا-3 است.

شما می توانید با ترکیب رژیم مدیترانه ای و کتوژنیک با همدیگر، پایتان را فراتر بگذارید. یک تحقیق منتشر شده در سال 2011 در ژورنال علمی غذا های طبی، (The Journal of Medicinal Food) بیان دارد که این نوع رژیم غذایی بر روی غذا های کامل (مخصوصا پروتئین ها، چربی ها و سبزیجات سالم) تمرکز داشته و به درمان سندروم متابولیکی کمک می کند. سندروم متابولیکی با کبد چرب غیر الکلی در ارتباط است.

پس برای افرادی که از کبد چرب در ارتباط با این سندروم رنج می برند، این رژیم می تواند هم سندروم متابولیکی و هم کبد چرب ایشان را بهبود بخشد.

 

از چه غذا هایی پرهیز کنیم؟

• کافئین و الکل زیاد
• غذا های فرآوری شده مانند روغن های گیاهی تصفیه شده، مواد غذایی، شیرین کننده ها و رنگ های مصنوعی.
• میوه و سبزیجاتی که به مقداری زیادی آفت کش و علف کش بر روی آن ها اسپری شده.
• محصولات حیوانی پرورشی، ماهی های پرورشی و لبنیات کارخانه (پاستوریزه و هموژنیزه شده).
• شکر تصفیه شده و همچنین مقدار زیاد فروکتوز
• غلات تصفیه شده
• حلزون صدف دار پخته نشده
• برخی از دارو ها (مخصوصا استامینوفن)
• خوردن قارچ های وحشی سمی
• در معرض مواد شیمیایی قرار گرفتن. مخصوصا موادی که عملکرد غدد درون ریز را مختل می کنند.

شما می توانید لیست تهیه شده توسط انستیتو ملی سلامت را بررسی تا مطمئن شوید دارو، غذا، مکمل و یا گیاهی که استفاده می کنید به کبد شما آسیب نمی رساند.

3 مکمل های افزایش دهنده کارکرد کبد

بنا بر یک نقد علمی در سال 2015، برخی از مکمل ها در بهبود کبد چرب غیر الکلی موثر هستند:

• ویتامین ای و ویتامین سی: چون استرس های اکسیداتیو، نقش مهمی در شکل گیری کبد چرب غیر الکلی دارند، ویتامین هایی مانند C و E می توانند در بهبود کبد چرب موثر باشند. تا اکنون، تحقیقات کاملا صریح و روشن نیست. برای مثال، ویتامین ای فقط برای اشخاصی که مبتلا به NASH هستند اما دیابت و سیروز ندارند، مناسب است.
• ویتامین دی: تحقیقات نشان داده اند کمبود ویتامین دی می تواند منجر به مقاومت انسولین، سندروم متابولیکی و کبد چرب غیر الکلی شود.
• رسوراترول: در انگور قرمز، کاکائو، توت ها و شراب قرمز یافت می شود. همچنین مکمل این ماده نیز موجود است. در مطالعات حیوانی این ماده سبب بهبود کبد چرب غیر الکلی شده است.
• آنتوسیانین: مطالعات حیوانی حاکی بر نقش ضد چربی این ماده و مبارزه با التهاب کبد است.
• عصاره چای سبز: تحقیقات آزمایشگاهی و زنده نشانگر خاصیت ضد تغییر جرب چای سبز و ماده EGCG با مکانیزم کاهش جذب چربی و کربوهیدارت ها، هستند.
• سیر: سیر با تنظیم متابولیسم گلوکز و تنظیم ذخیره چربی، به دلیل وجود ماده ای تحت عنوان SAMC، با کبد چرب غیر الکلی مبارزه می کند.
• زنجبیل: می تواند از کبد چرب غیر الکلی جلوگیری کرده، یا سرعت پیشرفت آن را کند.
• دارچین: می تواند موجب بهبود مقاوت انسولین و استرس اکسیداتیو شود.
• کورکومین: در زردچوبه موجود است و انباشته های چربی در کبد را کاهش می دهد. با خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود از پیشرفت بیماری جلوگیری می کند.
• کوئرستین: به صورت مکمل موجود است. در موادی مانند سیب و پیاز یافت می شود. این ماده با التهاب مبارزه می کند و برای افراد مبتلا به کبد چرب، دیابت و اضافه وزن مفید است.
• تحقیق علمی گفته شده در ابتدا، همچنین بررسی می کند که چگونه تحقیقات اپیدمیولوژیک و مطالعات حیوانی، نشانگر خاصیت ضد دیابت 2 قهوه تنها با نوشیدن آن هستند.
• 4 کبدتان را پاکسازی کنید: اگر از مشکلات دیابت یا قند رنج می برید، قبل از استفاده از پاکسازی کبد در 6 مرحله با پزشک خود مشورت کنید.

نکات کلیدی در مورد کبد چرب

کبد چرب چیست؟ کبدی که 15 درصد وزن خودش چربی داشته باشد، برای آن ازمایش تعیین می شود

کبد چرب علائم خاصی ندارد و اگر هم داشته باشد علائم متداولی چون:

• ورم شکم
• درد شکم
• یرقان
• تهوع
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• ضعف
• خارش

کبد چرب الکلی ناشی از نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی است، در صورتی که کبد چرب غیر الکلی هیچ ارتباطی به الکل ندارد

• برای افراد که مشروبات الکلی نمی نوشند، علت کبد چربی می تواند از موارد ذیل باشد:
• اضافه وزن
• مقاومت انسولین
• فشار خون بالا
• چربی بالا (مخصوصا تریگلیسیرید)
• یک رژیم تغذیه برای کبد چرب باید حاوی غذا های کامل مانند ذیل باشد:
• آرتیشو (کنگر فرنگی)
• سبزیجات سبز تلخ مزه
• ماهی های سرشار از امگا-3
• روغن زیتون
• مواد سرشار از ویتامین ای مانند فندق و دانه آفتابگردان و چای سبز
• مکمل هایی مانند پروبیوتیک ها، رسوراترول، کورکومین، ویتامین ای، ویتامین سی و ویتامین دی به بهبود طبیعی کبد چرب کمک می کنند.

ورزش کردن منظم که موجب کاهش وزن و توده چربی می شود در ارجحیت قرار دارد. اگر کبد چرب دارید، قبل از هر اقدامی از قبیل رژیم، ورزش و با پزشک خود مشورت کنید.