در بین تمام موادی که در سراسر جهان تحت کنترل هستند، ماری جوانا بیش از همه به صورت غیر قانونی مصرف می شود، به طوری که تخمین زده شده ۶ درصد از نوجوانان در سنین دبیرستان از این ماده استفاده می کنند. گفته می شود بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا حداقل یک مرتبه در سال از ماری جوانا استفاده می کنند، این در حالی است که بیشتر میزان مصرف آن با اهداف پزشکی و درمانی صورت نمی گیرد. در این مقاله از بخش طب سنتی و داروهای گیاهی به بررسی ماری جوانا دارویی می پردازیم. اگرچه مصرف ماری جوانا ممکن است خطرناک باشد و افراد را به سمت مصرف مواد مخدر خطرناک تر سوق دهد، اما نمی توان گفت این ماده هیچ گونه فایده ای ندارد. بخصوص، ماری جوانا دارویی که در آمریکا و سایر کشورها بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
ماری جوانا دارویی چیست؟
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد میلیون ها سال قبل از ماری جوانا با هدف حفظ سلامت استفاده می شد، هرچند نحوه استفاده از این ماده در آن زمان بسیار ابتدایی و غیر استاندارد بوده است. امروزه، ماری جوانا دارویی به دلیل تاثیراتی که بر ذهن افراد مصرف کننده می گذارد، موضوع مورد بحث در قوانین برخی کشورها است. ماری جوانا را بیشتر با نام شاهدانه می شناسند، گیاهی که ماری جوانا از آن به دست می آید. شاهدانه محصولات متعددی دارد، گاهی تا بیش از ۱۰۰ کانابیونوئید مختلف. گرچه بیشتر کانابینوئیدهای مطالعه شده شامل THC (تتراهیدروکانابینوئیدول) و CBD (کانابیدیول) هستند، این احتمال وجود دارد که سایر ترکیبات یافت شده در شاهدانه دارای اثرات مشخصی، از جمله تاثیرات روان درمانی، باشند.
زیاد بودن تعداد ترکیبات این گیاه کار طبقه بندی آن ها را دشوار ساخته، حتی براساس گونه، بیشتر اشکال ماری جوانا دارای مقدار مشخص و استانداردی از CBD و THC هستند. CBD دارای خاصیتی است که می تواند شرایط ایجاد شده توسط THC را خنثی کند، و به همین دلیل است که محصولات دارای THC اغلب با CBD همراه هستند.
آیا تمام ماری جواناهای دارویی یکسان هستند؟
بسیاری از تازه کارهایی که دلخوشی آن ها مصرف ماری جوانا دارویی است ممکن است اطلاع نداشته باشند گونه های مختلفی از شاهدانه وجود دارد که هر کدام ویژگی های متفاوتی از THC تا CBD دارند. به طور کلی، آن های می توانند به ۳ گروه تقسیم شوند:
شاهدانه ساتیوا:
گروهی از ماری جوانا است که اغلب مردم آن را می شناسند. این نوع ماری جوانا در فضای خارجی و دارای نور کافی رشد می کند و نسبت به سایر انواع مقدار بیشتری THC دارد. عجیب نیست که این واریته دارای اثرات محرک بیشتری است و بنابراین برای درمان کم خوابی و مشکلات مربوط به بالا بودن هورمون های مغزی (نوروترنزمیتر) چندان مناسب نمی باشد.
شاهدانه ایندیکا:
این نوع شاهدانه که اغلب در داروخانه های ایالات متحده آمریکا یافت می شود و به صورت قانونی به فروش می رسد در فضای باز و در هوای سرد رشد می کند. گیاه آن نسبت به دو واریته دیگر دارای برگ های کوتا تر و پهن تری است، علت ایجاد چنین برگ هایی دریافت نور کمتر است. این گونه از ماری جوانا دارای CBD بیشتری است و برای مشکلات سلامتی که به طور کلی نیاز به آرامش دارند (مثل مشکلات مربوط به خواب) مناسب است.
گونه های ترکیبی:
این گونه ها دارای ویژگی هایی از هر دو واریته هستند.
- کنف: این گونه گرچه عضوی از خانواده شاهدانه است، اما به لحاظ فنی ماری جوانا در نظر گرفته نمی شود. کنف به این خاطر کشت می شود که سطح THC بسیار کمی دارد و منبع اولیه کانابینوئیدهای غنی از CBD است و به روغن تبدیل می شود.
دوزهای مختلف ماری جوانا دارویی
منظور از دزهای مختلف داروها روشی است که از طریق آن ترکیبات فعال به بدن منتقل می شوند. انواع مختلف دز تنها مربوط به خود دز نمی باشد، بلکه تفاوت هایی مربوط به دز انتخاب شده نیز وجود دارد.
در ارتباط با ماری جوانا دارویی، اغلب از طریق یکی از این روش ها ماده موثر به بدن منتقل می شود:
دود کردن:
این روش عبارت است از ارسال مستقیم شاهدانه و کانابینوئیدهای وابسته به آن به داخل ریه از طریق تنفس دود. دود کردن باعث جذب سریع THC و CBD می شود و تاثیرات آن در کمتر از ۱۰ دقیقه بروز می کند. مقدار ترکیبات فعال جذب شده می تواند بسیار متغیر باشد، اما معمولا بین ۲ تا ۵۶ درصد است. علیرغم تفاوت های زیاد در میزان جذب، دود کردن ماری جوانا می تواند بیشترین میزان جذب ماده موثر را به دنبال داشته باشد.
خوردن:
این روش بیشتر مورد علاقه افرادی است که می خواهند از تاثیرات پزشکی و دارویی ماری جوانا بهرمند شوند، اما نسبت به دود کردن آن احساس خوشایندی ندارند و ممکن است دچار عذاب وجدان شوند. اضافه کردن مقداری ماری جوانا به مواد غذایی در حال پخت بسیار معمول است و این کار طرفداران زیادی دارد، در حقیقت این روش راهی بی نظیر برای مصرف ماری جوانا دارویی است بدون اینکه بخواهید مورد قضاوت قرار بگیرید. مقدار جذب شاهدانه مصرف شده به این طریق ۶ درصد است که نسبت به روش قبلی مقدار بسیار کمی است، اما در عوض تاثیرات آن به مدت طولانی تری در بدن باقی می ماند، گاهی تا بیش از ۵ ساعت. البته باید به این نکته توجه داشت که ماری جوانا مصرف شده به این روش می تواند پیش از ورود به جریان خون، به کبد آسیب برساند، به همین علت است که تنها ۶٪ از آن در خون جذب می شود.
از طریق پوست، مقعد یا قرار دادن زیر زبان:
گرچه این روش ها میزان محبوبیت کمتری دارند، اما می توانند از روش خوراکی موثرتر عمل کنند زیرا در این روش نیازی به عبور از مرحله متابولیسم کبدی نیست و در نتیجه مقدار بیشتری از THC و CBD جذب می شوند.
به طور کلی، افرادی که به دنبال درمان بیماری های مزمن خود هستند می توانند از دو روش، به جز دود و استنشاق، استفاده کنند. زیرا ترکیبات شیمیایی زیادی در ماری جوانا دارویی وجود دارند که در حالت استفاده مشابه با سیگار می توانند وارد بدن شوند و تاثیرات منفی بر آن بگذارند.
این مسئله درمورد اضافه کردن ماری جوانای دارویی به غذا صدق نمی کند، زیرا در این روش تنها THC فعال است. چنانچه شما به منظور بهبود بیماری های مزمن از ماریجوانی دارویی استفاده می کنید، یا به هر دلیل دیگری نیاز به مصرف آن دارید باید در نظر داشته باشید دود کردن این ماده نباید باعث بروز مشکلات طولانی مدت در بدن شما شود.
موارد استفاده از ماری جوانای دارویی
گرچه روغن CBD برای درمان بسیاری از بیماری ها مفید است، اما واقعیت تلخ این است که عدم وجود THC مانع از استفاده از خاصیت های آن می شود. ماری جوانای دارویی چنین محدودیتی ندارد، زیرا دربردارنده هر دو کانابینوئید است. باید به این نکته توجه داشت که استفاده از این ماده برای مشکلاتی که در ادامه به آن های اشاره خواهد شد همچنان مورد بحث است، بنابراین در صورت تمایل به مصرف ماری جوانای دارویی برای حل این مشکلات بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و همچنین به منظور جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی ،از قوانین کشور خود در ارتباط با مصرف این ماده آگاه شوید.
محرک اشتها
به طور معمول، افرادی که وزن استاندارد دارند و از ماری جوانا دارویی برای اهدافی غیر از تحریک اشتها استفاده می کنند نیز دچار افزایش اشتها و پرخوری می شوند- این یکی از تاثیرات ماری جوانا است. اما این تاثیر به ظاهر منفی برای افرادی که از مشکلاتی همچون سرطان و حالت تهوع، سندروم هراس و حتی ایدز رنج می برند و در زمان بیماری مقدار زیادی از وزن و حجم ماهیچه های خود را از دست می دهند می تواند بسیار موثر باشد.
عجیب نیست که چنین تغییرات شدیدی سلامت افراد را به سرعت تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر افرادی که از ماری جوانا دارویی به منظور تحریک اشتها خود استفاده می کنند آن را به صورت خوراکی یا استنشاقی مصرف می کنند، زیرا مشخص شده این روش ها در تحریک هورمون های مسئول اشتها بهتر عمل می کنند.
افزایش انعطاف پذیری عصبی
منظور از انعطاف پذیری عصبی توانایی مغز در سازگاری سریع با شرایط جدید، از طریق تنظیم سلول های عصبی است. افرادی که انعطاف پذیری عصبی کمی دارند کمتر خلاق هستند و بیشتر در معرض افسردگی قرار دارند.
ممکن است شنیده باشید افرادی که از ماری جوانا استفاده می کنند خلاق تر هستند، و این مسئله حقیقت دارد. ماری جوانا دارویی با افزایش جریان خون به مغز به عنوان یک محرک عمل می کند.
THC موجود در ماری جوانا دارویی می تواند در تحریک مغز در تولید فاکتور نوروتروپیک کمک کند. این فاکتور موجب ارتقا عملکردهای مختلف مغز، مثل فکر کردن و حافظه طولانی مدت می شود.
تسکین درد
روغن CBD تنها برای کاهش درد استفاده می شود، گرچه زمانی که با THC ترکیب می شود دیگر آنچنان تاثیرگذار نیست. ماری جوانا دارویی این خاصیت را دارد که با وجود THC به کاهش درد عصبی کمک کند و همچنین آستانه تحمل درد در بدن را نیز افزایش دهد. این مسئله بخصوص در کاهش درد بیماری های مزمن بسیار اهمیت دارد.
ماری جوانا دارویی همچنین در کنترل درد ناشی از مالتیپل اسکلروزیس (MS) نیز نقش دارد، مصرف مرتب و مداوم این ماده به مدت پانزده هفته می تواند منجر به کاهش سفتی عضلات و بهبود نگرش بیمار به زندگی شود.
کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی
اگر نخواهیم بگوییم شگفت انگیزترین، باید بگوییم یکی از شگفت انگیزترین موارد استفاده ماری جوانا دارویی کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی است. ممکن است برای شما عجیب باشد که یک پزشک برای جلوگیری از بروز چنین بیماری هایی ماری جوانا دارویی تجویز کند. حال چنانچه شما همراه با مصرف ماری جوانا دارویی، سبک زندگی سالمی نیز داشته باشید تاثیرات این ماده بر کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی به مراتب بیشتر خواهد بود.
به طور مثال، این ماده می تواند به کاهش سرعت شکل گیری پلاکت ها در دیواره عروق خونی کمک کند و فرآیند کاهش اندازه لومن را با سرعت کمتری انجام دهد. موارد ذکر شده در صورتیکه در بدن اتفاق بیافتند می توانند موجب سخت شدن دیواره عروق خونی و همچنین افزایش سطح کلسترول خون به صورت نهفته شوند.
کانابینوئیدهای موجود در ماری جوانا دارویی آنزیم های اکسید کننده LDL (کلسترول بد) را مهار می کنند و به این ترتیب از تجمع سلول های چربی در دیواره عروق جلوگیری می کنند.
کاهش احتمال ابتلا به سرطان
زمانی که صحبت از تاثیر ماری جوانا دارویی بر بیماری سرطان می شود، موضوعی وجود دارد که باید درمورد آن صحبت شود؛ این حقیقت که ماری جوانا نمی تواند سرطان را درمان کند. با وجود گزارش هایی در این زمینه، هنوز مدرکی قطعی دال بر تاثیر درمانی ماری جوانا دارویی بر سرطان وجود ندارد.
علاوه بر این، در صورت حقیقت داشتن این موضوع، گزارش هایی نیز وجود دارد که نشان دهنده عدم تاثیر ماری جوانا بر درمان سرطان است. اما چیزی که قطعیت دارد این است که ماری جوانا دارویی می تواند روند رشد تومورهای سرطانی را کاهش دهد و خطر ایجاد سرطان را پایین بیاورد.
زمانی که یک سلول دچار جهش می شود، در اغلب اوقات سیستم ایمنی بدن آن را شناسایی می کند و پیش از آنکه بخواهد تبدیل به سلول سرطانی شود آن را از بین می برد. اما چنانچه یکی از این سلول ها از چشم سربازان سیستم ایمنی دور بماند یا به دلیل وجود برخی بیماری های دیگر این سلول های جهش یافته در بدن باقی بمانند سرطان ایجاد خواهد شد.
تحقیقات نشان داده که این ماده بخصوص در کاهش روند رشد سلول های سرطان پستان، سرطان ریه و سرطان مغز موثر است. گفته شده مصرف ماری جوانا دارویی بر کاهش روند رشد سلول های سرطان پروستات نیز نقش دارد، اما در این مورد تاکنون گزارش های اندکی وجود داشته.
در برخی موارد، ترکیب THC و CBD مسئول بروز نتایج مثبت این ماده هستند، درحالیکه در سایر موارد THC به تنهایی مسئول بروز تاثیرات مثبت است.
کمک به درمان بی خوابی
روغن CBD اغلب به منظور درمان بی خوابی مورد استفاده قرار می گیرد، گرچه این روغن تاثیر چشمگیری بر فازهای حقیقی خواب ندارد. اما THC تاثیر بسیار متفاوتی بر فازهای خواب دارد و به این ترتیب می تواند به شما کمک کند خواب با کیفیت تری داشته باشید.
گرچه روغن CBD به عنوان یک کانابیونوئید آرام کننده شناخته می شود، اما THC تاثیرات محرک روانی بیشتری دارد، ترکیب این دو برای بهبود مشکلات خواب بسیار موثر است. THC می تواند زمان رویا دیدن شما را در خواب تغییر دهد یا آن را متوقف کند. اما چرا یک فرد باید به دنبال این باشد که در خواب رویا نبیند؟ در برخی افراد، بخصوص افردی که عصبی هستند یا در زندگی تجربیات دردناکی داشته اند کمتر کابوس دیدن به معنای داشتن خوابی راحت تر است.
اما ماری جوانا دارویی نباید به عنوان یک درمان طولانی مدت برای بد خوابی یا کاهش میزان خواب دیدن در نظر گرفته شود، زیرا در این صورت به سلامت کلی شما آسیب می رسد.
کمک به کنترل صرع
در سال 2018 سازمان غذا و دارو آمریکا تایید کرد که روغن CBD به منظور کنترل صرع فرمول بندی شده است. درحالیکه این روغن تنها دارای CBD (ترکیب غیر محرک روانی شاهدانه) است، مطالعات نشان داده است THC می تواند تشنج را به طور کامل از بین ببرد.
خطرات استفاده از ماری جوانا دارویی
گرچه ماری جوانا دارویی برای بسیاری از افراد دارای خاصیت تسکین دهندگی است، اما نمی توان گفت مصرف این ماده با هیچ گونه خطری همراه نیست. در حقیقت، ماری جوانا دارویی در مقایسه با روغن CBD می تواند مضررات بیشتری داشته باشد، اما تاثیرات مثبت خود را مرهون THC است.
تاثیرات منفی که در پی مصرف ماری جوانا دارویی می تواند بروز کند عبارتند از:
افزایش میزان خشم و عصبانیت
زمانی که از ماری جوانا دارویی استفاده می کنید بسیار مهم است که نسبت مقدار THC به CBD را در نظر بگیرید. برخی افراد به تاثیرات THC حساسیت بیشتری دارند و در نتیجه باید از انواع ماری جوانا دارای CBD بالاتر استفاده کنند. این مسئله بخصوص در کنترل خشم بسیار مهم است. زیرا قطعا شما نمی خواهید درحالیکه از تاثیرات مثبت ماری جوانا دارویی بهره مند می شوید اثرات منفی همچون افزایش میزان عصبانیت در شما بروز کند.
افزایش میزان کورتیزول
وجود کورتیزول که با نام هورمون استرس نیز شناخته می شود در بدن ما ضروری است، اما در عین حال این هورمون می تواند اثرات ناخواسته ای نیز داشته باشد که به سلامت ما آسیب می زند. ماری جوانا دارویی می تواند باعث افزایش میزان ترشح این هورمون و همچنین بروز سایر حساسیت های عامل بروز خشم شود.
امکان آسیب به حافظه کوتاه مدت
مصرف بیش از اندازه ماری جوانا دارویی می تواند حافظه کوتاه مدت را سرکوب کند. به طور مثال، وارد اتاقی شوید اما به خاطر نیاورید به چه علت به آنجا آمده اید.
افزایش احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی یا بیماری دوقطبی
افرادی که سابقه ابتلا به اسکیزوفرنی دارند نباید از ماری جوانا دارویی یا هر ماده دیگر حاوی THC استفاده کنند.
اعتیاد
بروز اعتیاد در پی مصرف ماری جوانا وجود دارد، و این مربوط به بخش احساس پاداش در مغز است. هرگاه این مسیر پاداش تحریک می شود در فرد احساس رضایت ایجاد خواهد شد. در صورت تکرار این تحریکات مغز شروع به اعتیاد به این حملات کوتاه مدت می کند.
در نهایت، اعتیاد روانی و فیزیکی ممکن است ایجاد شود و در مراحل بعد باعث بروز مشکلات جدی تر شود. افرادی که در نخستین تجربه استفاده از این گیاه دچار تحریک بیشتری در گیرنده های نیکوتین می شوند باید بیشتر مراقب باشند.
بی تفاوتی و از دست دادن انگیزه
مصرف مکرر ماری جوانا باعث کاهش میزان تولید دوپامین در مغز می شود و در نتیجه میزان انگیزه در فرد کاهش می یابد. کاهش انگیزه و بروز اعتیاد علایمی مشابه دارند.
به دلیل اعتیادآور بودن این گیاه دارویی، در بیشتر کشورها، مصرف آن ممنوع می باشد و پیگرد قانونی دارد. قبل از استفاده حتما با پزشک متخصص خود مشورت کرده و از نظر مجوز مصرف در کشور خود تحقیق کنید.
