آیا می دانید تبعیض والدین بین بچه ها، چه خطرات و عوارضی دارد؟ تبعیض والدین می تواند تاثیرات طولانی مدتی بر عزت نفس، سلامت عاطفی و سلامت ذهنی فرزند داشته باشد. موضوع تبعیض والدین اخیرا رواج پیدا کرده است و در چند ماه گذشته سر و کله این موضوع در چند مقاله تفسیری پیدا شده است. در حالی که بسیاری از والدین اغلب خیلی سریع اعلام می کنند که فرقی بین بچه هایشان نمی گذارند، اما بعضی از کودکان و برادران و خواهران بزرگسال ممکن است مخالف این نظر باشند. در این مقاله از بخش روانشناسی دکتر سلام به بررسی تبعیض والدین بین فرزندان می پردازیم.
تبعیض والدین بین بچه ها
در حقیقت، تاثیری که تبعیض والدین می تواند بر کودک داشته باشد، چه واقعی یا ادراکی، موضوعی است که نگرانی روبه رشدی به همراه داشته است. تحقیقات نشان داده است که این تاثیر آنچنان بزرگ نیست و نشان می دهد فرزندانی که خودشان را به عنوان کمترین فرد مورد توجه شناخته اند، در سنین نوجوانی بیشتر تمایل دارند که مواد مخدر مصرف کنند و از مشروب الکلی و سیگار استفاده نمایند.
علی الخصوص زمانی که اعضای خانواده به هر صورت با یکدیگر صمیمی نیستند، این موضوع بسیار صادق است. به نظر می رسد تنش میان برادران و خواهران زمانی که فرزند مورد توجه، در میان آنها قرار دارد، رو به افزایش است. والدین باید بدانند که درک این موضوع توسط کودک از خود واقعیت سنگین تر است. به عبارتی دیگر، اگر مادر و پدر در عمل به یک فرزند علاقه نشان دهند چندان اهمیتی ندارد. آنچه واقعا اهمیت دارد این است که خود فرزند از این موضوع آگاه شود.
بیایید صادق باشیم . . .
طبق نظر میشل لوین، روان پزشک خانواده، “این کاملا امری طبیعی است که والدین یکی از فرزندان را بیشتر از بقیه “دوست داشته باشد” یا مهربانی بیشتری برای او قائل باشد”. او نمی گوید بیرون بروید و تی شرت بخرید تا فرزند مورد علاقه خود را به همه نشان بدهید، بلکه معتقد است این امری مهم برای والدین است که بدانند و تشخیص بدهند چگونه این ترجیحات می تواند رخ دهد.
او توضیح می دهد که همه کودکان شخصیت ها، علایق، نیازها و راه های بیان نیازشان متفاوت است. کودکانی که با چالش های دیگری مانند افسردگی یا اضطراب سر وکار دارند، گاهی می توانند رفتار چالش برانگیزی از خود نشان دهند که باعث شود نتوانند به راحتی خواهران یا برادران پیرامون خود در جمع باشند.
بنابراین همیشه این طور نیست که والدین به فرزندی بیشتر از بقیه علاقه داشته باشند. ممکن است به این صورت باشد که فرزندی نسبت به بقیه فرزندان با والدین راحت تر است. لوین می گوید:” اغلب خواهر یا برادر دیگر صرفا همان نیازها یا چالش ها را ندارد، یا می تواند صلح آور باشد که می تواند منجر به احساس ادراکی علاقه شود.”
سپس موضوع فرزندان با نگرانی های درمانی وجود دارد. لوین توضیح می دهد که این کودکان گاهی نیاز به زمان و انرژی زیادی از والدین نیاز دارند. ممکن است آن ها نور چشمی نباشند اما برای خواهران و برادرانی که همان زمان و توجه را دریافت نکرده اند، این رنجش می تواند کاملا واقعی باشد. گاهی این امر به سادگی علایق مشترک است.
لوین توضیح می دهد: “برای مثال، پدری که به ورزش علاقمند است احتمالا با فرزندی که به ورزش علاقه دارد رابطه بهتری خواهد داشت؛ برخلاف فرزندی که خانه و بازی های ویدیدیی را ترجیح می دهد.” او گفت: “این متغیر ها می تواند خیلی پیچیده شود.”
تاثیرات منفی تبعیض والدین بین بچه ها
دکتر شلی وزیری فلایس پزشک کودک که خود مادر چهار فرزند است، بیان کرد، مشکل این است که درک این موضوع توسط فرزندی که کمتر مورد توجه است می تواند ضربه ای محرز به عزت نفس کودک بزند.
او گفت: “گاهی ما باید مراقب باشیم که مانند بعضی والدین، خواهران و برادران را با یکدیگر مقایسه نکنیم.” من که مادر یک دو قلو هستم باید بیشتر مراقب این موضوع باشم. ما واقعا به سختی تلاش می کنیم تا از لقب هایی چون “فرزند باهوش” یا “فرزند ورزشکار” اجتناب کنیم. اگر شما فرزند نور چشمی نیستید، مساله ممکن است این باشد که همانند بیشتر فرزندان بهانه گیر فراموش شده اید.”
او افزود: “فکر می کنم کودکانی که حس می کنند کمتر مورد توجه هستند، احتمال بیشتری دارد که تخلیه هیجانی داشته باشند، به خصوص زمانی که وارد نوجوانی می شوند. عزت نفس قوی داشتن در سال های نوجوانی بسیار مهم است و اگر از قبل خودشان را بچه بد تصور کرده باشند، می تواند نتیجه بسیار بدی داشته باشد.”
لوین با پذیرفتن این موضوع افزود: “این امر قطعا می تواند بر عزت نفس آنها و نحوه احساس آنها از بودن در در خانواده خود، مخصوصا در مناسبت ها و تعطیلات، تاثیر بگذارد.” او توضیح می‌دهد که هرکس در نحوه مدیریت درک این موضوع که کمتر مورد توجه است متفاوت می باشد؛ خاطر نشان کرد که این حس “به بزرگسالی منتقل می شود، مگر اینکه به آنها اعتنا شود و واقعا با آنها صحبت شود.”
آسیب به واحد خانواده
مساله تنها درباره روابط میان والدین و کودکانشان نیست. روابط میان خواهران و برادران نیز می تواند به مناقشه کشیده شود. لوین بیان کرد: “این مساله برای هر خانواده متفاوت است.” بعضی از خواهران و برادران آن را متوجه خواهند شد و احساس بد یا مقصر بودن نسبت به دیگری دارند و این امر باعث پیوندشان می شود، در حالی که دیگران رنجیده خواهند شد یا رقابت طلبی خواهند داشت.” وزیری فلایس نگران است آسیبی که از تبعیض والدین ایجاد شده است می تواند به بزرگسالی منتقل شود و روابط میان خواهران و برادران بزرگسال و والدینشان را دچار تنش کند.
با این وجود، او می خواهد به افرادی که ممکن است با متغیر های دشوار خانوادگی دست و پنجه نرم کنند یادآور شود “که دوستانتان خانواده ای هستند که شما برای خود می سازید.” او گفت: “ما در جامعه ای زندگی می کنیم که همه در سرتاسر این کشور زندگی می کنند و شما می توانید خانواده ای جدید ایجاد کنید؛ در صورتی که تجربه ای نه چندان خوشایند در خانواده ای که به دنیا آمده اید، داشته اید.” برای والدینی که نمی خواهند کودکانشان بزرگ شوند و خودشان را از خانواده جدا کنند، بهترین راه حل احتمالی دست به کار شدن برای پایان دادن به هرگونه ادراک های تبعیضی است.
کاری که شما می توانید انجام دهید
لوین می گوید:” اگر فرزندی به والدین بگوید که معتقد است نورچشمی آنها فرزند دیگری است، مهم ترین کاری که آنها می توانند انجام دهند اعتنا کردن به احساسات او است.” او گفت:” فقط نگویید من تبعیض نمی گذارم یا آن را نادیده بگیرید. اگر این چیزی است که آنها احساس می کنند، از جایی نشات می گیرد و این دیدگاه آنهاست. بنابراین مهم است که آن را رد نکنید.”
در عوض، او می گوید که درباره آن صحبت کنید. “صادقانه احساس آنها را قبول کنید و به دنبال حل مشکل باشید.” او توضیح می دهد آنچه فرزندان واقعا می خواهند بگویند این است که زمان و توجه بیشتری می‌خواهند. شاید بتوانند از یک روز کامل در کنار شما استفاده کنند؛ جایی که تلاش می کنید خود را با علایق مشترک آنها درگیر کنید.
لوین گفت: ” پرسش صریح از فرزند درباره نیازهایش، به آنها این شانس را می دهد که آنها را با شما در میان بگذارد.” لوین فلایس موافق است و توصیه می کند که “طغیان آنها را نادیده نگیرید یا به دلیل نوجوان بودن آنها را حذف نکنید. باید یک آرامش بعد از طوفان ایجاد کنید. زمانی که همه چیز آرام شد، بهتر است به چیز هایی که او تلاش دارد به شما بگوید، گوش دهید. وقت گذاشتن برای شنیدن حرف های فرزندتان زمانی که درکی از تبعیض را بیان می کنند، اعتنا به آنچه احساس می کنند و همکاری با یکدیگر برای یافتن راه هایی جهت کمک به آنها برای از بین بردن این حس، ممکن است در آینده بهترین رویکرد برای حفظ رابطه با همه فرزندان باشد.”
لوین همچنین والدین را تشویق می کند تا مراقب رفتار خود باشند. او گفت: “چه گفته شده باشد یا نه، وقتی تبعیض وجود دارد، کودکان اغلب آن را حس می کنند. اگر این درست باشد، به عنوان والدین چه کار باید انجام دهید تا با فرزندتان رابطه بهتری داشته باشید؟” این موضوع ممکن است والدین را ملزم کند تا از منطقه راحتی خود بیرون بیایند و به چیزهایی که کودکشان علاقه دارد، علاقمند شوند؛ حتی اگر خودشان جذابیتی در آن نبینند. گاهی اوقات کمی تلاش تفاوت بزرگی در نزدیک شدن والدین و کودکان به هم ایجاد می کند.
