تکرر ادرار یعنی احساس نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول. با این حال، تعریف دقیق و مشخصی از تکرر ادرار در اوقاتی که بیشتر به دفع ادرار نیاز دارید، وجود ندارد. نیاز به دفع ادرار، اغلب باعث ایجاد چالش هایی در زندگی شما می شود. همچنین در مورد اینکه اگر واقعا به دستشویی نزدیک نباشید، احساس اضطراب می کنید؟ ادرار فوری مستلزم نیاز شدید برای رسیدن به دستشویی است. این بیماری ممکن است با درد و یا ناراحتی در مثانه و یا دستگاه ادراری همراه باشد. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی تکرر ادرار و راه های درمان آن می پردازیم.
تکرر ادرار و ادرار فوری
مشکلات مربوط به ادرار فوری زمانی رخ می دهد که شما گاهی اوقات نمی توانید خود را به دستشویی برسانید و یا نیاز به ادرار کردن، به طور ناگهانی رخ می دهد. تکرر ادرار و ادرار فوری، اغلب با یکدیگر اتفاق می افتند. شما ممکن است احساس کنید که نیاز به ادرار کردن دارید و این نیاز ناگهانی رخ می دهد.
علل شایع تکرر ادرار
عفونت های دستگاه ادراری شایع ترین علت تکرر یا ادرار فوری هستند. دلایل دیگر عبارتند از:
- نوشیدن بیش از حد مایعات
- مصرف نوشیدنی های الکلی و کافئین دار
- دیابت
- بارداری به ویژه در سه ماهه سوم بارداری و زمانی که بر روی مثانه فشار وارد می شود
- بزرگ شدن پروستات یا عفونت
- اضطراب
- دیورتیک ها (داروهای ادرار آور)
- سیستیت بینابینی، یک عفونت مزمن در مثانه
- مثانه بیش فعال
- عفونت واژن
دلایل کمتر رایج برای تکرر یا ادرار فوری شامل موارد زیر می باشند:
- سکته مغزی و یا سایر اختلالات سیستم عصبی
- تومور
- سرطان مثانه
- پرتو درمانی در ناحیه لگن
- وارد شدن آسیب و یا صدمه به دستگاه ادراری
- دیورتیکولیت (التهاب دیورتیکولوم، به ویژه در روده بزرگ که، اعث درد و اختلال در عملکرد روده می شود)
دلایل دیگری نیز برای تکرر ادرار وجود دارد. تکرر ادرار می تواند خواب شما را مختل کند که این وضعیت با عنوان نوکتوریا شناخته می شود. این بیماری معمولا زمانی رخ می دهد که پیرتر شده اید و با افزایش سن، بدن دیگر قادر به تولید هورمون متوقف کننده ادرار شبانه نیست.
با افزایش سن، مثانه قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد. این حالت، نگهداشتن ادرار را به مدت طولانی، دشوار می کند.
نشانه های رایج تکرر ادرار
آیا می دانستید که باید بین 7 تا 8 ساعت و بدون نیاز به دفع ادرار، بخوابید؟ شایع ترین علامت تکرر ادرار در زنان عبارت است از داشتن ادرار بیشتر از حد معمول و رفتن به دستشویی در هنگام شب. تحت شرایط عادی، اغلب افراد باید بتوانند به مدت شش تا هشت ساعت بدون اینکه نیاز به ادرار کردن داشته باشند، بخوابند.
با این حال، اگر تکرر ادرار را تجربه می کنید، ممکن است مجبور باشید چندین بار در شب از خواب بیدار شوید. همچنین ممکن است یک انگیزه شدید و قوی برای ادرار کردن داشته باشید و احساس کنید که مثانه تان پر است و احساس درد یا ناراحتی فیزیکی داشته باشید. این احساس اضطرار در دفع ادرار، در هر زمانی در طول روز یا شب می تواند اتفاق بیفتد.
زمانی که بیش از حد، ادرار دارید، ممکن است نتوانید آن را نگه دارید یا صبر کنید تا از دستشویی استفاده کنید. بعضی از زنان حتی ممکن است کنترل مثانه خود را از دست بدهند و نشت ادرار را تجربه کنند.
تشخیص تکرر ادرار
مهم است که نوع بی اختیاری ادرار خود را مشخص کنید و علائم شما، اغلب به پزشک تان می گوید که دچار چه نوع بی اختیاری ادراری هستید. این اطلاعات، تصمیمات مربوط به درمان را هدایت خواهد کرد.
پزشک شما احتمالا با گرفتن یک شرح حال و معاینه کامل جسمانی، درمان را شروع خواهد شد. سپس ممکن است از شما خواسته شود تا یک تمرین ساده را انجام دهید که نشان دهنده بی اختیاری ادرار در شما باشد مانند سرفه کردن. پس از آن پزشک به احتمال زیاد توصیه هایی را برای شما خواهد داشت. از جمله:
آزمایش ادرار
نمونه ای از ادرار برای بررسی علائم عفونت، وجود خون یا سایر اختلالات.
یادداشت کردن میزان ادرار
شما برای چند روز باید مقدار نوشیدنی خود و هنگامی که دفع ادرار دارید، مقدار ادراری که تولید کرده اید و نیز اینکه آیا نیاز فوری برای دفع ادرار داشتید و تعداد دفعات رخ دادن بی اختیاری را ثبت کنید.
اندازه گیری ادرار باقیمانده پس از خالی شدن مثانه
از شما خواسته می شود که در یک ظرف ادرار که خروجی را اندازه گیری می کند، ادرار کنید. سپس پزشک، مقدار باقیمانده ادرار در مثانه را با استفاده از یک کاتتر یا تست اولتراسوند (فراصوتی) بررسی می کند. باقی ماندن مقدار زیادی ادرار در مثانه، ممکن است به این معنی باشد که شما یک انسداد در مجاری ادراری دارید و یا مشکلی در رابطه با اعصاب یا ماهیچه های مثانه وجود دارد.
اگر اطلاعات بیشتری مورد نیاز باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایشات بیشتری شامل آزمایش اورودینامیک (نوار مثانه) و سونوگرافی لگن را توصیه کند. این آزمایشات معمولا در مواقعی انجام می شوند که شما عمل جراحی را مد نظر داشته باشید.
درمان تکرر و بی اختیاری ادرار
درمان بی اختیاری ادرار به نوع بی اختیاری، شدت و علت اصلی آن بستگی دارد که ترکیبی از درمان ها ممکن است مورد نیاز باشد. اگر یک بیماری زمینه ای باعث بروز این علائم می شود، پزشک شما این وضعیت را درمان خواهد کرد.
پزشک به احتمال زیاد، در ابتدا درمان تهاجمی را پیشنهاد می کند و تنها در صورتی که با این روش، با شکست مواجه شود، به سراغ دیگر گزینه های درمانی می رود.
تکنیک های رفتاری
تمرین مثانه
با انجام این تمرین، هر بار که به دستشویی و دفع فوری ادرار نیاز پیدا می کنید، می توانید آن را به تاخیر بیندازید. شما می توانید هر زمان که احساس کردید ادرار دارید، سعی کنید به مدت 10 دقیقه ادرار خود را نگه دارید. هدف از این تمرین این است که زمان بین دستشویی رفتن و ادرار کردن را هر 5/2 تا 5/3 ساعت، افزایش دهید.
خالی کردن مجدد مثانه
این روش به شما کمک می کند که مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید تا از بی اختیاری ادرار جلوگیری کرده باشید. خالی کردن مجدد مثانه یعنی اینکه پس از اولین ادرار، چند دقیقه ای صبر کرده و دوباره سعی کنید.
دفع ادرار برنامه ریزی شده
به جای اینکه منتظر باشید برای دفع ادرار به دستشویی بروید، هر دو تا چهار ساعت برای رفتن به دستشویی برنامه ریزی کنید.
کنترل و مدیریت مصرف مایعات و رژیم غذایی
برای اینکه کنترل مثانه خود را بتوانید به دست بگیرید، باید مصرف الکل، کافئین یا غذاهای اسیدی را محدود کرده و یا کاهش دهید.کاهش مصرف مایعات، کاهش وزن یا افزایش فعالیت های بدنی نیز می توانند مشکل را از بین ببرند.
تمرینات ورزشی عضلات کف لگن
عضلات کف لگن در زنان و در مردان
پزشک ممکن است انجام مرتب این تمرینات را به منظور تقویت عضلات توصیه کند زیرا به کنترل ادرار کمک می کند. این تمرینات که با عنوان تمرینات کگل نیز شناخته می شود، به ویژه برای بی اختیاری ادرار استرسی موثر هستند اما ممکن است به بی اختیاری فوری ادرار نیز کمک کنند.
- برای انجام تمرینات ورزشی عضلات کف لگن، تصور کنید که می خواهید جلوی خروج ادرار خود را بگیرید.
- سپس عضلاتی را که برای جلوگیری از دفع ادرار استفاده می کنید را سفت (منقبض) کنید و به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس به مدت 5 ثانیه عضلات را شل کنید. (اگر این کار خیلی سخت است، ابتدا عضلات را دو ثانیه نگهدارید و سپس به مدت سه ثانیه عضلات را شل کنید)
- انقباضات را در هر بار به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید
- هدف، انجام 3 دوره از این تمرین در روز و در هربار 10 مرتبه انجام این تمرین است.
برای کمک به تشخیص و انقباض عضلات صحیح و مناسب، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که با یک فیزیوتراپ کار کنید و یا تکنیک های بیوفیدبک (استفاده از امواج) را امتحان کنید.
تحریک الکتریکی
الکترود ها به طور موقت وارد رکتوم یا واژن می شوند تا باعث تحریک و تقویت عضلات کف لگن شوند. تحریک الکتریکی آرام می تواند برای بی اختیاری ادرار ناشی از استرس و بی اختیاری فوری موثر باشد اما ممکن است به مدت چند ماه، به درمان های متعددی نیاز داشته باشید.
داروها
داروهایی که معمولا برای بی اختیاری ادرار استفاده می شوند، عبارتند از:
آنتی کولینرژیک
این دارو ها می توانند مثانه بیش فعال را آرام کنند و ممکن است برای بی اختیاری فوری ادرار نیز مفید باشند. نمونه هایی از این دارو عبارتند از اکسی بوتین (دیتروپان XL)، تولترودین (دترول)، داریفناسین (انابلکس)، فزو ترودین (توویاز)، سولیفناسین (وزیکار) و تروسپیوم (سانکچورا).
میرابگرون (میربتریک)
از این دارو برای درمان بی اختیاری ادرار فوری استفاده می شود. این دارو ماهیچه های مثانه را شل می کند و می تواند میزان ادراری را که مثانه شما توانایی نگهداری اش را دارد، افزایش دهد. همچنین ممکن است مقدار ادراری که شما می توانید در یک زمان دفع کنید را افزایش دهد که باعث کمک به تخلیه مثانه، به صورت کامل تری می شود.
مسدود کننده های آلفا
در مردانی که به بی اختیاری فوری و یا سرریزی ادرار مبتلا هستند، این دارو ها می توانند عضلات گردن مثانه و فیبرهای عضلانی پروستات را شل کنند و تخلیه مثانه را آسان تر کنند. از جمله این داروها می توان به تامسولوسین (فلوماکس)، آلفوزوسین (اوروکساترال)، سیلودوزین (راپافلو)، دوکسازوسین (کاردورا) و ترازوسین اشاره کرد.
استروژن موضعی
در زنان، استفاده از استروژن موضعی در دوزهای پائین و به صورت یک پماد واژینال، حلقه و یا پچ ممکن است به تون و جوانسازی بافت مجرای ادرار و واژن کمک کند. استروژن سیستمیک، نوعی هورمون که به صورت قرص مصرف می شود، برای بی اختیاری ادرار توصیه نمی شود و حتی ممکن است آن را بدتر کند.
ابزارهای پزشکی
تجهیزات طراحی شده برای درمان بی اختیاری در زنان عبارتند از:
تعبیه دستگاهی در مجرای ادرار
دستگاهی کوچک و شبیه تامپون که قبل از انجام فعالیت های خاصی مانند تنیس، که باعث بی اختیاری ادرار می شود، در داخل مجرای ادرار قرار می گیرد. این وسیله به عنوان یک درپوش عمل می کند و از نشت ادرار جلوگیری می کند و قبل از دفع، برداشته می شود.
پساری (رحم بند)
پساری یک حلقه سفت است که می توانید در تمام روز، آن را داخل واژن بگذارید این وسیله معمولا در افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که به پائین افتادگی مثانه و بی اختیاری ادرار مبتلا هستند. پساری، کمک می کند تا مثانه که در نزدیکی واژن قرار دارد بالا نگه داشته شود و از نشت ادرار جلوگیری می کند.
معالجات مداخله ای
تحریک عصب ساکرال
انواعی از مداخلات درمانی که ممکن است به بی اختیاری ادرار کمک کند عبارتند از:
تزریق مواد حجم دهنده
یک نوع ماده مصنوعی به داخل بافت های اطراف مجرای ادرار تزریق می شود. این ماده حجم دهنده به مسدود شدن مجرای ادرار کمک می کند و نشت ادرار را کاهش می دهد. این روش معمولا نسبت به روش های درمانی تهاجمی مثل عمل جراحی برای بی اختیاری ادرار استرسی، اثر بسیار کمتری دارد و معمولا بطور مرتب باید تکرار شود.
درمان تکرر ادرار با سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس)
تزریق بوتاکس به عضله مثانه ممکن است برای افرادی که دارای مثانه بیش فعالی هستند، مفید باشد. بوتاکس معمولا برای افرادی که سایر درمان های سطح اول برای آنها موفقیت آمیز نبوده است، تجویز می شود.
محرک های عصبی
وسیله ای شبیه دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب است که در زیر پوست قرار داده می شود تا پالس های الکتریکی بدون درد را به اعصاب درگیر در کنترل مثانه (اعصاب ساکرال) انتقال دهد. تحریک اعصاب ساکرال می تواند بی اختیاری فوری را درصورت عدم تاثیر سایر درمان ها، کنترل کند. این وسیله ممکن است در زیر پوست باسن شما قرارداده شود و به سیم های پشت شما و در ناحیه بالای شرمگاهی و یا به دستگاهی مخصوصی که وارد واژن میشود، وصل شود.
عمل جراحی تعلیق گردن مثانه
چنانچه سایر درمان ها مؤثر نباشند، چندین روش جراحی می تواند مشکلاتی را که منجر به بی اختیاری ادراری می شوند را درمان کنند:
عمل جراحی قلاب
از لایه های بافت بدن شما، مواد یا شبکه تور مانند مصنوعی، برای ایجاد یک قلاب لگنی در اطراف مجرای ادرار شما و ناحیه ای از عضله ضخیم شده در محل اتصال مثانه به مجرای ادرار (گردن مثانه)، استفاده می شود. این قلاب به بسته نگهداشتن مجرای ادرار، مخصوصا هنگام سرفه یا عطسه کردن، کمک می کند. این روش برای درمان بی اختیاری استرسی استفاده می شود.
تعلیق گردن مثانه
این روش جراحی برای ایجاد حمایت از مجرای ادرار و گردن مثانه و منطقه ای با عضله ضخیم شده که محل اتصال به مجاری ادرار می باشد، طراحی شده است. این روش با ایجاد یک برش شکمی انجام می شود، بنابراین این عمل جراحی، با بیهوشی عمومی یا نخاعی انجام می گیرد.
درمان تکرر ادرار با جراحی پائین افتادگی لگن
در زنان مبتلا به بی اختیاری مختلط و پائین افتادگی لگن، جراحی احتمالا شامل ترکیبی از روش قلاب و جراحی پائین افتادگی می باشد.
اسفنکتر ادراری مصنوعی
در مردان، یک حلقه ی کوچک پرشده با مایع، در اطراف گردن مثانه قرار داده می شود تا اسفنکتر ادراری شما را تا وقتی که برای دفع ادرار آمادگی دارید، بسته نگه دارد. برای دفع ادرار، پمپ تعبیه شده در زیر پوستتان را فشار داده که منجر به خالی شدن حلقه می شود و اجازه می دهد که ادرار از مثانه شما خارج شود.
لایه های جاذب و کاتترها
چنانچه درمان های پزشکی نتوانند بطور کامل بی اختیاری ادرار شما را برطرف کنند، شما می توانید از محصولاتی که در زمینه نشت ادرار کمک می کند، استفاده کنید:
لایه ها و پوشش های محافظ
اکثر محصولات، حجیم تر از لباس زیر معمولی شما نیستند و امکان پوشیدن راحت آنها در زیر لباس روزانه وجود دارد. مردانی که مشکلاتی در مورد نشت ادرار دارند، می توانند از جمع کننده قطرات ادرار استفاده کنند که شامل یک کیسه کوچک با لایه های جاذب است که بر روی آلت تناسلی کشیده می شود و با پوشیدن لباس زیری که درست اندازه تن باشد، در جای خود نگه داشته می شود.
کاتتر
اگر شما به دلیل خالی نشدن کامل مثانه خود، مبتلا به بی اختیاری ادرار هستید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که یاد بگیرید چگونه یک لوله نرم (کاتتر) را چند بار در روز به درون مجاری ادرار خود وارد کنید تا ادرار موجود در مثانه را خالی کنید.
درمان های خانگی برای تکرر ادرار
تغییرات در سبک زندگی می توانند به درمان تکرر ادرار کمک کنند. از یک دفتر یادداشت برای یادداشت کردن اینکه چه دلایلی اغلب باعث ادرار کردن شما می شوند و در چه زمانی این اتفاق می افتد، استفاده کنید. این می تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که کدام غذاها، نوشیدنی ها و یا دیگر عوامل سبک زندگی شما بیش ترین تاثیر را بر روز شما می گذارند.
اصلاح و تغییر رژیم غذایی
شما ممکن است نیاز به اصلاح و تغییر رژیم غذایی خود برای حذف غذاها و نوشیدنی هایی داشته باشید که اثر دیورتیک (ادرار آور) دارند و باعث می شوند که ادرار کنید. از مصرف غذاهای زیر که می توانند باعث تحریک مثانه شوند، پرهیز کنید:
- شیرین کننده های مصنوعی
- نوشیدنی های گازدار
- شکلات
- غذاهای پر ادویه
- گوجه فرنگی
- الکل
- کافئین (چای، قهوه، نوشابه های انرژی زا )
ویتامین C بیشتری را مصرف کنید
نوشیدن مقدار زیادی ویتامین Cو یا مصرف مکمل های ویتامین C، یکی از روش های جلوگیری از رشد بیش از اندازه باکتری ها است زیرا این کار باعث اسیدی شدن ادرار می شود. با این حال، باید مراقب این باشید که ویتامین C را زیاد مصرف نکنید. موسسه ملی بهداشت زنان توصیه می کند که زنان 1۹ساله و بیشتر، حداقل به ۷۵ میلی گرم ویتامین C در روز نیاز دارند، اما مطالعه ای دیگر نشان داد که مصرف ۱۰۰ میلی گرم به صورت روزانه، به ویژه برای پیشگیری از عفونت ادرار مفید است. به منظور تعیین مقدار دقیق و مناسب مکمل های ویتامین C با پزشک خود مشورت کنید.
تمرین بهداشت جنسی خوب
تمیز بودن شما و همسرتان، بهترین و مهمترین مسئله است. در روابط جنسی خود از بزاق بیش از حد، اسپرم کش ها و روان کننده های جنسی، کمتر استفاده کنید. از تمیز بودن هر چیزی که با ناحیه تناسلی در طول رابطه جنسی تماس دارد، اطمینان حاصل کنید.
نوشیدن چای
روزانه دو یا سه فنجان چای بنوشید. مطالعات نشان می دهند که چای سبز می تواند بر روی باکتری E. coli که باعث عفونت ادراری می شود، تاثیر ضد میکروبی داشته باشد. علاوه بر این، تحقیقات بیشتر نشان می دهند که چای سبز حاوی آنتی اکسیدان های خاصی می باشد که می توانند تورم و التهاب مثانه را کاهش دهند. از این رو، وقتی نوشیدن آب ساده، حوصله شما را سر می برد، نوشیدن یک فنجان چای به شما آسیبی نمی رساند. به علاوه این یکی از بهترین نوشیدنی ها برای واژن سالم است.
هیدراته نگه داشتن بدن
آب آشامیدنی باعث از بین رفتن باکتری ها می شود، بنابراین مهم است که برای پیشگیری از عفونت ادراری، بدن خود را هیدراته نگه دارید. هم چنین به تصفیه کلیه ها و مثانه نیز کمک می کند. نظرات مختلفی درباره اینکه چه مقدار آب باید هر روز نوشیده شود، وجود دارد. قاعده سرانگشتی معمولی این است که هر روز هشت لیوان آب خورده شود، اما ممکن است به میزان بیشتر یا کمتری نیاز داشته باشید. هم چنین نوشیدن آب، یکی از 48 روش ساده برای بهبود زندگی جنسی شما می باشد.
بعد از رابطه جنسی دوش نگیرید
مواد شیمیایی موجود در نمک ها و ژل حمام، می توانند مجرای ادرار را تحریک کرده و آن را در معرض ابتلا به عفونت قرار دهند. همچنین از مواد شیمیایی و یا عطر های تندی که در اسپری های زنانه یافت می شوند، کاغذ توالت معطر، محصولات زنانه، دوش های واژینال و دئودرانت ها کمتر استفاده کنید. این محصولات می توانند تعادل طبیعی pH را در واژن به هم بریزند و خطر ابتلا به باکتری های مضر و خطرناک را افزایش دهند.
