وزن جنین در تمام طول بارداری، دستخوش تغییر است. در اوایل بارداری، معمولاً جنین وزن چندانی ندارد. ولی به مرور هرچه مادر به ماه‌های آخر بارداری نزدیک شود، متوجه رشد و بزرگتر شدن بچه می‌شود. متخصص زنان و زایمان بر اساس وزن جنین، نوع عمل زایمان را مشخص می‌کند.
بنابراین حدس وزن جنین قبل از به دنیا آمدن نوزاد، اهمیت بسیار زیادی دارد. تنها راهی که وجود دارد، این است که به کلینیک تصویر برداری و جهت انجام سونوگرافی مراجعه کنند. اگرچه سونوگرافی می‌تواند اطلاعاتی درباره تعیین وزن جنین ارائه دهد، ولی نمی‌توان آن را به عنوان بهترین و دقیق‌ترین روش برای تعیین وزن جنین به شمار آورد. نوع این دستگاه نیز بر تعیین وزن جنین، تاثیر گذار است. در ادامه قصد داریم به بررسی فرآیند تعیین وزن جنین با کمک سونوگرافی، بپردازیم.
سونوگرافی چقدر در وزن جنین دقیق است؟
از دستگاه سونوگرافی برای بررسی بسیاری از ویژگی‌های جنین مثل سن و جنسیت استفاده می‌شود. دستگاه سونوگرافی در اغلب موارد این ویژگی‌ها را به درستی تشخیص می‌دهد. اما تعیین وزن جنین مسئله آسانی نیست.
برخی دستگاه‌ها و تجهیزاتی که امروزه برای بررسی جنین طراحی و تولید شده‌اند، چندان پیشرفته نیستند. حتی دستگاه‌های سونوگرافی نیز نمی‌توانند به شکل دقیق وزن جدید را مشخص کنند. ممکن است وزنی که به کمک سونوگرافی تعیین می‌شود، همراه با خطا باشد و به درستی تشخیص داده نشود. البته تعیین وزن جنین به تجربه و مهارت پزشک نیز بستگی دارد.
برخی از پزشکان می‌توانند بر اساس تجربه و سوابق کاری خود نتایج دقیق‌تری را در اختیار شما قرار دهند. با وجود اینکه سونوگرافی بهترین روش برای تعیین وزن جنین نیست، ولی هم اکنون روش دیگری برای مشخص کردن وزن جنین، وجود ندارد. به همین دلیل باید از این دستگاه استفاده کرد. در نتیجه سونوگرافی می‌تواند مقدار تقریبی وزن کودک را محاسبه کرده و به شما نشان دهد. معمولاً وزن کودک حدود ۵۰۰ گرم، کمتر یا بیشتر نشان داده می‌شود.
نحوه تعیین وزن جنین با سونوگرافی
شاید تصور کنید تنها از یک روش برای مشخص کردن وزن جنین با کمک این دستگاه استفاده می‌شود، ولی حدود ۲۰ تا ۳۰ روش مختلف برای تخمین وزن جنین از طریق سونوگرافی، ابداع شده است. اینکه پزشک یا تکنسین سونوگرافی، تصمیم بگیرد از کدام روش برای تعیین وزن جنین استفاده کند، به ویژگی‌های جنین بستگی دارد. در اکثر موارد ابتدا تکنیسین یا پزشک، با استفاده از دستگاه سونوگرافی اندازه دور سر جنین را محاسبه می‌کند.
برای انجام این کار باید بزرگترین قطر دور سر جنین ملاک اندازه گیری قرار گیرد. در ادامه اندازه دور شکم و طول استخوان ران نیز بررسی می‌شود. در مجموع پزشک می‌تواند با کمک عددهای به دست آمده، وزن جنین را به صورت تقریبی حدس بزند. در قسمت قبل گفته شد که تجربه و مهارت پزشک نیز تاثیر بسیار زیادی بر تعیین وزن جنین دارد.
در بسیاری از موارد، پزشک متخصص می‌تواند صرفاً با دست زدن بر روی شکم و فشار دادن، ابعاد و اندازه جنین را حدس بزند و در نهایت با کمک دستگاه سونوگرافی پیش بینی دقیق‌تری داشته باشد. بنابراین وزن جنین در زمان بارداری با توجه به قطر بی پاریتال (قطر سر جنین)، قطر شکم و طول ران محاسبه خواهد شد. وزن جنین در برگه سونوگرافی با علامت EW (Estimated Weight) نشان داده می‌شود.
بیشتر بدانید؛ در دوران بارداری چند بار سونوگرافی لازم است؟
تغییرات وزن جنین در هفته‌های مختلف بارداری
وزن جنین در زمان بارداری، هر هفته تغییر می‌کند. به همین دلیل لازم است مادر در ماه‌های مختلف بارداری وزن جنین را با سونوگرافی مورد بررسی قرار دهد. اگر وزن جنین کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد، ممکن است باعث مرگ یا آسیب رسیدن به جنین شود. تعیین وزن جنین در ماه‌های متفاوت باعث می‌شود پزشک از رشد طبیعی یا غیر طبیعی جنین مطلع شود.
به عنوان مثال، اگر جنین وزن بالایی داشته باشد، متخصص زنان و زایمان برای شما رژیم غذایی تجویز خواهد کرد که با رعایت آن، می‌توان وزن جنین را کاهش داده و به حد نرمال برسانید. بررسی وزن جنین در هفته‌های آخر بارداری اهمیت بیشتری دارد. معمولا در هفته سی و هشتم، جنین به وزن بالایی رسیده است. در ماه آخر بارداری، جنین باید بین ۲۷۲۰ تا ۳۴۰۰ گرم وزن داشته باشد.
در هفته آخر یعنی هفته سی و نهم، جنین به بیشترین وزن خود می‌رسد. روش‌های تعیین وزن جنین برای دختران و پسران با یکدیگر متفاوت است. علاوه بر این، اگر مادر دوقلو یا چند قلو باردار باشد، بررسی وزن هر جنین کار بسیار مشکلی خواهد بود.
دقیق ترین دستگاه سونوگرافی بارداری
دقت در تخمین وزن جنین، تا حد زیادی به نوع دستگاه نیز بستگی دارد. دستگاه‌های سونوگرافی که برای بررسی وضعیت جنین مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل دستگاه‌های سونوگرافی کلینیکی و دستگاه‌های پرتابل هستند که با ابعاد و اندازه کوچکتر در بازار عرضه می‌شوند. با توجه به اینکه دستگاه‌های سونوگرافی پرتابل نیز قدرت و دقت مشابهی همچون دستگاه های سونوگرافی کلینیکی دارند، می‌توان از آنها برای بررسی وزن جنین استفاده کرد.
البته هر دو دستگاه پرتابل و کلینیکی تا حدودی خطا در میزان محاسبات خود دارند. هرچقدر که کیفیت و عملکرد دستگاه بهتر باشد، نتایج حاصل از آن نیز دقیق‌تر خواهد بود.
بهترین دستگاه سونوگرافی برای تخمین وزن جنین
اگر قصد خرید دقیق‌ترین دستگاه سونوگرافی را دارید، باید به چند نکته مهم هنگام خرید این دستگاه توجه کنید.
1. ارائه تصاویر باکیفیت و واضح
یک دستگاه سونوگرافی زمانی می‌تواند دقت بالایی داشته باشد که تصاویر باکیفیت و واضحی را روی صفحه نمایشگر، نشان دهد. اگرچه دستگاه‌های سونوگرافی پرتابل معمولاً از گوشی تلفن همراه یا تبلت به عنوان صفحه نمایشگر استفاده می‌کنند، اما این موضوع هیچ ارتباطی به دقت و وضوح تصاویر ندارد.
2. محاسبات دقیق دستگاه
علاوه بر این، دستگاه سونوگرافی باید محاسبات دقیقی داشته باشد. اگر دستگاه نتواند طول ران یا قطر سر را به خوبی اندازه‌گیری کند، نتایج حاصل از آن چندان دقیق نخواهد بود.
3. عملکرد پروپ دستگاه
عملکرد پروب دستگاه بسیار مهم است. طول موج صادر شده از دستگاه و نحوه بازتاب طول موج باید قبل از خرید دستگاه سونوگرافی، بررسی شود. همچنین بهتر است قبل از خرید، پروب دستگاه را روی سطح پوست قرار دهید و کارایی آن را بسنجید.
4. بررسی ترانس دیوسر
ترانس دیوسر نیز یکی دیگر از نکات مورد توجه درخرید دستگاه سونوگرافی است. می‌توان کیفیت و عملکرد این دستگاه را با استفاده از ترانس دیوسر ارزیابی کرد.
با استفاده از نکات بالا می‌توان دستگاه سونوگرافی پرتابل یا کلینیکی با دقت و عملکرد ویژه‌ای، خریداری کرد. علاوه بر این، ممکن است جنین در ماه‌های مختلف بارداری مشکلاتی مثل عدم رشد ستون فقرات یا مشکلات حرکتی داشته باشد. تمامی این عوامل باید قبل از به دنیا آمدن فرزند تشخیص داده شوند تا برای آنها راه حلی در نظر گرفته شود.
دستگاه های سونوگرافی کاربردهای بسیاری دارند، همانطور که بیان شد یکی از این ویژگی‌ها تعیین وزن جنین است. همچنین می‌توان از سونوگرافی برای تشخیص عفونت استفاده کرد. شما می توانید برای آشنایی با کاربرد و نحوه تشخیص عفونت، به این مقاله از سایت یک پزشک مراجعه کنید.
اهمیت تعیین وزن جنین با سونوگرافی
اگر وضعیت رشد جنین در زمان بارداری بررسی نشود، ممکن است فرزند بعد از به دنیا آمدن مشکلات زیادی مثل وزن پایین داشته باشد. با کمک سونوگرافی باید بالا بودن وزن جنین را نیز تعیین کرد، چرا که رشد بیش از حد عضلات و بافت‌ها، ممکن است به استخوان‌های سایر نقاط بدن مثل استخوان‌های حرکتی، آسیب رسانده و رشد آنها را مختل کند. یکی از مهمترین دلایل بررسی وزن جنین در زمان بارداری، جلوگیری از چنین مشکلاتی است.
تخمین وزن جنین در ماه‌های اول بارداری، ضرورت چندانی ندارد. ولی حتماً باید از ماه‌های پنجم به بعد به صورت مرتب برای سونوگرافی اقدام شود.
