در این بخش در مورد راه ها و روش های مختلف که برای مصرف و یا استعمال دارو وجود دارد می پردازیم. طریقه های مصرف دارو به چند روش تقسیم بندی شده اند که عبارتند از: مصرف به صورت خوراکی، راه مقعدی، مصرف از راه غیر گوارشی، تزریق عضلانی، تزریق وریدی (رگ)ٰ، تزریق زیر جلدی، موضعی با هدف سیستمیک، موضعی و استنشاقی. که معایب و محاسن هر یک را ذکر می کنیم.
راه خوراکی:
محاسن: راحتی مصرف ارزان بودن داشتن اشکال دارویی متنوع- وسعت خوب جذب
معاب: تحریک معده – برگشت به مری – تجزیه در مسیر گوارشی – تاثیر شرایط موجود.
راه زیر زبانی:
محاسن: نداشتن مشکل متابولیسم گذر اول – سهولت مصرف و داشتن اثر بخشی سریع
معایب: بروز سریع عوارض – دوام اثر کوتاه – نامناسب در شرایط تهوع – محدود بودن ترکیبات دارویی
راه مقعدی:
محاسن: سرعت اثر تقریبا مشابه تزریق عضلانی-تاثیر پذیری کمتر از متابولیسم گذر اول
روش مناسب مصرف دارو در شرایط تهوع
معایب: مشکل بودن روش مصرف – محدود بودن ترکیبات دارویی
مصرف از راه غیر گوارشی:
تزریق عضلانی:
محاسن: امکان داشتن اثر سریع و دوام طولانی-مناسب در شرایط تهوع و اسهال
معایب: مشکلات هر تزریق
تزریق وریدی:
محاسن: سریع ترین اثر در تزریق یکجا – دقیق ترین دوز مصرف در تزریق قطره ای یا انفوزیون
معایب: بروز سریع عوارض – مشکل بودن رفع عوارض نسبت به راه های دیگر
مثال: تزریق نجات بخش اپی نفرین در اسپاسم برونش ناشی از شوک پنی سیلین
تزریق زیر جلدی:
محاسن: امکان مصرف دوز های کم دارو
معایب: تاثیر پذیری شدید از گردش خون محیطی
مثال: انسولین
موضعی با هدف سیستمیک:
محاسن: قابل مصرف در شرایطی که استفاده از راه های دیگر امکان پذیر نیست.
معایب: مشکل بودن ساخت
مثال: ورقه پوستی – دیکلوفناک – افشانه بینی کلسی تونین
موضعی:
محاسن: کسب پاسخ سریع در اختلالات موضعی نسبت به مصرف داروهای سیستمیک
معایب: محدودیت مصرف
مثال: قطره بینی – گوشی و چشمی بتامتازون – محلول و کرم واژینال کلیندامایسین
استشاقی:
محاسن: کسب پاسخ سریع(مثلا در تنگی نفس -هوشبری) وسعت زیاد جذب
معایب: امکان بروز اثر سیستمیک
مثال: افشانه سالبوتامول برای رفع حالت تنگی نفس
این مطلب توسط جناب آقای دکتر نیما ترابی گلسفید تهیه و بصورت اختصاصی برای مجله پزشکی دکتر سلام ارسال شده است.
