چون باکتریهای استرپتوکوکی بیشتر بی توجه هستند ، تست های سرولوژیک در بیماران مبتلا به گلومرولونفریت یا تب روماتیسمی برای اثبات عفونت پیشین با نشان دادن واکنش سرولوژیک به آنتی ژن استرپتوکوک مهم هستند.آنتی استرپتولایزین ها ASL آنتی بادی های اختصاصی ضد محصولات خارج سلولی استرپتوکوک های چرک زا (استرپتوکوک های گروه A) هستند که در بین آنها ASO از کاربرد بالینی رایج تری برخوردار است.
استرپتوکوک پیوژنز( Streptococcus pyogenes) کوکسی‌های گرم مثبتی هستند که در گروه A طبقه بندی لنسفیلد قرار می‌گیرد. استرپتوکوک پیوژنز هنگامی که بر روی آگار خون دار رشد می‌کند، بتا همولیتیک است
استرپتوکوک β همولیتیک گروه Aکه موجب عفونت گلو وپوستی در انسان می گردد.توکسین های (اگزوتوکسین ها)مختلفی تولید می کند که یکی از مهمترین آنها استرپتولیزین-O می باشد که خاصیت ایمونولوژیکی داردوسبب تولید آنتی بادی اختصاصی (ASO)در بدن می گردد وتعیین تیترASOدر سرم بیمار نشانه آلودگی به این میکروب می باشدوازعوارض آلودگی به این میکروب تب روماتیسمی وگلرومرولونفریت حاد است
استرپتوکوک پیوژنز، فاکتورهای بیماریزایی مختلفی را تولید می‌کند. این باکتری با استفاده از این فاکتورهای بیماریزایی می‌تواند به سلول‌های میزبان بچسبد، از سیستم ایمنی میزبان فرار کند یا در بدن پخش شود
اگزوتوکسین تب زای استرپتوکوکی:
استرپتولایزین S
نوعی اگزوتوکسین است که دارای فعالیت کاردیوتوکسیک (اثر بر قلب) می‌باشد. استرپتولیزین S، ایمنی زا نیست و در برابر اکسیژن پایدار است (بر خلاف استرپتولیزین O). این توکسین، بسیاری از رده‌های سلولی مثل نوتروفیل‌ها، پلاکت‌ها و اندام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
استرپتولایزین O
نوعی اگزوتوکسین است که در همولیز گلبول‌های قرمز (بتا همولیز) نقش دارد. آنتی بادی تولید شده علیه استرپتولیزین O را می‌توان در بدن شناسایی کرد. استرپتولیزین O یا به اختصار ASO بیانگر عفونت اخیر با استرپتوکوک پیوژنز است.
استرپتودورناز
هر سویه می‌تواند تا ۴ نوع آنزیم DNase تولید کند. استرپتودورناز از به دام افتادن باکتری در دام‌های خارج سلولی نوتروفیلی (neutrophil extracellular traps) که از جنس DNA هستند، جلوگیری می‌کند. آنتی بادی‌های تولید شده علیه DNaseB، به عنوان یک شاخص مهم برای تشخیص عفونت‌های پوستی استرپتوکوکی مطرح می‌باشد.
هیالورونیداز
از مهمترین فاکتورهای گسترش باکتری در بدن است. هیالورونیداز، اسید هیالورونیک (مهمترین بخش بافت همبند) را تجزیه می‌کند.
استرپتوکیناز
آنزیمی است که پلاسمینوژن را فعال کرده و به پلاسمین تبدیل می‌کند. استرپتوکیناز در هضم فیبرین و سایر پروتئین‌ها نقش دارد.
پپتیداز C5a
C5a (کموتاکسین قوی نوتروفیلی) را تجزیه می‌کند. در مراحل اولیه عفونت از مهاجرت نوتروفیل‌ها به سمت باکتری جلوگیری می‌کند.
پروتئین T
پروتئین T (مقاوم به تریپسین)، پروتئین ثانویه ویژه تیپ است که شاخص اپیدمیولوژیکی مفیدی برای سویه‌هایی است که پروتئین M را بیان نمی‌کنند. عملکرد دقیق پروتئین اخیر هنوز ناشناخته باقی‌مانده‌است.
پروتئین M
پروتئین M موجب مهار اپسونیزاسیون توسط سیستم کمپلمان میزبان میشود. همچنین می‌تواند با اتصال به فیبرینوژن، اپسونیزاسیون را مهار کند. با این وجود، این پروتئین نقطه ضعف باکتری است زیرا آنتی بادی‌های تولید شده علیه آن، موجب به دام افتادن باکتری توسط فاگوسیت‌ها (گلبول‌های سفید) خواهد شد. هر سویه، پروتئین M ویژه خود را تولید می‌کند. از پروتئین M برای سروتیپ بندی سویه‌های استرپتوکوک پیوژنز نیز استفاده میشود.
کپسول
کپسول از هیالورونیک اسید تشکیل شده‌است و موجب مقاومت باکتری نسبت به هضم شدن در برابر نوتروفیل‌ها خواهد بود.
نمونه مورد نیاز برای آزمایش سرم بیمار می باشد که در 4 درجه سانتیگراد باید نگهداری شود.
بیمار از مصرف آنتی بیوتیک به ویژه پنی سیلین باید خودداری کند
نیاز به ناشتایی نمی خواهد
نمونه همولیز مورد قبول نمی باشد
برای تعیین تیتر ASOاز دوروش راپیدو روش لوله ای استفاده می شود:
الف)روش سریع(Rapid): تست غربال گری سریع وبراساس آگلوتیناسیون پاسیو می باشد.دراین روش ذرات لاتکس حساس شده با استرپتولیزین Oدربرخورد با سرم دارای ASO آگلوتینه می گردد که در صورت مثبت بودن برای تعیین ASOتیتر در سرم روش لوله ای انجام می دهیم.
دقت 1:سرم باید تازه نهیه شده باشد.
دقت2:برای انجام تست راپید از کنترل های مثبت ومنفی استفاده می کنیم.
موارد افزایش آنتی استرپتولیزین O:
با عفونت استوپتوکوکی پس از 5-4 هفته تیتر ASO به حداکثر خود می رسد( معمولا 3-2 هفته پس از شروع تب روماتیسمی حاد). در 90% بیماران با تب حاد روماتیسمی افزایش تیتر داریم در حالیکه پس از عفونت استروپتوکوک پوستی معمولا افزایش تیتر نداریم. ASO ممکن است در بیمارانی که هیپرگاماگلوبین دارند یا فعالیت ایمنولوژیک افزایش یافته است بصورت غیر اختصاصی بالا برود.
مقادیر نرمال آنتی استرپتولیزین O:
مقادیر طبیعی کمتر از 240-200 IU ( بر اساس نوع آزمایشگاه متفاوت است) می باشد که از روش لاتکس استفاده میشود. براساس روشهای گذشته شاخص طبیعی در بزرگسالان کمتر از 240 واحد Todd و کمتر از 320 واحد Todd در کودکان بود.
عوامل مداخله گر آزمایش آنتی استرپتولیزین O:
تیتر ASO با تغییر سن ، فصل و جغرافیای منطقه متغیر می باشد . مقادیر بالاتر در کودکان و در کسانی که در جاهای شلوغ زندگی میکنند و در آب و هوای معتدل شایعتر است . آلودگی سرمی وواکنش متقاطع با سارکولم عضله ندرتا می تواند نتایج مثبت کاذبی را به همراه داشته باشد.
موارد کاربرد:ASO همراه با دیگر آنتی بادی های ضد استرپتوکوکی نظیر DNAse ، آنتی استرپتوکیناز ، آنتی هیالورونیداز برای نشان دادن شواهد عفونت استوپتوکوکی مفید می باشد.
مجله اینترنتی آزمایشگاه آمثبت
منبع : immiunology.persianblog.ir