مینای دندان نقش بسیار مهمی برای حفاظت و سلامتی دندان ها ایفا می کند و در واقع مینای دندان یک پوشش بسیار قوی به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می باشد به همین منظور مراقبت و حفظ مینای دندان از ساییدگی و فرسایش بسیار مهم است.مینای دندان سخت ترین ماده معدنی موجود در بدن انسان است. این ماده سطح خارجی هر دندان را پوشش داده و بخشی است که بیشتر از همه در دهان دیده می شود.
در حقیقت مینای دندان یک پوشش قوی است که لایه های داخلی دندان شما را از تاثیرات اسیدی و پلاک های دهان محافظت می کند. این ماده همچنین از لایه های داخلی حساس دندان در برابر غذاها و نوشیدنی های بسیار گرم یا بسیار سرد حفاظت می کند و در صورت نازک شدن شما به حساسیت دندان مبتلا می گردید.
علائم خرابی مینای دندان :
علائم فرسایش مینای دندان در افراد مختلف با توجه به مرحله پیشرفت مشکل متفاوت است. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند:
- حساسیت: مصرف غذاهای خاص (شیرین) و غذاهای گرم یا سرد می تواند باعث تیر کشیدن دندان در مراحل اولیه فرسایش شود.
- تغییر رنگ: با فرسایش مینای دندان و در معرض آسیب قرار گرفتن عاج دندان، ممکن است رنگ دندان زرد به نظر برسد.
- ترک خوردگی یا خراشیدگی: با فرسایش مینا لبه دندان ها ممکن است زبرتر، بی قاعده و نا منظم به نظر برسد.
- حساسیت شدید و دردناک: در مراحل پایانی فرسایش، دندان ها به شدت نسبت به حرارت و شیرینی حساس می شوند. در این حالت ممکن است به قدری احساس درد داشته باشید که نفس شما بند بیاید.
- بریدگی. در این حالت سطح رویی دندان نا منظم و بریده به نظر می رسد.
دلایل فرسایش مینای دندان:
- ساییدگی: این پدیده مربوط به سایش طبیعی دندان ها به یکدیگر است که در زمان ساییده شدن دندان ها هنگام دندان قروچه به خصوص در زمان خواب مشاهده می شود.
- خراشیدگی: این موضوع مربوط به فرسایش سطح دندان به خاطر استفاده آنها است که در هنگام مسواک زدن شدید دندان ها، نخ دندان کشیدن نا مناسب، گاز گرفتن اجسام سخت (همچون ناخن، سر بطری، یا خودکار)، یا جویدن تنباکو هم ممکن است ایجاد شود.
- شکستگی های ریز: این مشکل در نتیجه ترک های ریز در دندان همچون ترک های ناشی از جویدن غذا ایجاد می شود.
- خوردگی: این مشکل ریشه شیمیایی دارد و هنگامی ایجاد می شود که مواد اسیدی موجود در مواد مصرفی مثل داروی آسپرین یا قرص های ویتامین، غذاهای به شدت اسیدی و نیز برگشت اسید معده، استفراغ مکرر ناشی از پر خوری یا مصرف الکل با سطح دندان تماس پیدا می کند.
یافته های زیادی نشان می دهد که بیماری هایی مثل بولیمیا یا پر خوری عصبی یک عامل فرسایش مینای دندان و پوسیدگی آن است. بولیمیا یک ناهنجاری در مصرف غذا است که با خوردن زیاد و استفراغ کردن همراه است و به این ترتیب می تواند منبع تماس اسید با دندان ها باشد. همانطور که گفته شد استفراغ مکرر به خاطر این بیماری می تواند باعث فرسایش مینا و پوسیدگی دندان شود. بزاق دهان نقش کلیدی در تمیز و قوی نگه داشتن دندان ها دارد.
چگونه باکتری‌ها مینا را تخریب می‌کنند؟
پس از خوردنِ غذا، باکتری هایِ به خصوصی در دهانِ شما، از قندِ غذاهایِ شیرین و نشاسته تغذیه می‌کنند. همین امر موجبِ تولیدِ اسید می‌شود که به مینایِ دندانتان آسیب می‌زند. میله هایِ سبز رنگِ داخلِ عکس باکتری‌هایی هستند که موجبِ ورم و آماسِ لثه می‌شوند.
همچنین اسید‌هایی که در نوشابه هایِ گازدار، آبمیوه‌ها، مشروبات الکلی، یافت می‌شوند نیز آسیب زا هستند. حتی برخی از آنها تحلیل برنده‌تر از اسید هایِ تولید شده توسطِ باکتری‌ها هستند. در طولِ زمان این اسید‌ها موجبِ فرسایش و کوچک شدنِ اندازه دندان‌ها می‌شوند.
کودکان و فرسایشِ مینا:
بسیاری از دانشمندان معتقدند که میزان تخریب مینای دندان کودکان رو به افزایش است. چرا؟
علت را می‌توان در نوشیدن بیش از حد نوشیدنی‌های اسیدی و نوشابه های گازدار دانست. از دیگر علل این مسئله می‌تواند جایگزین شدن آب بطری با آب شیر حاوی فلوراید باشد.
تاثیر پلاک بر فرسایش مینای دندان:
پلاک یک لایه چسبنده است که از بزاق، مواد غذایی، باکتری، و سایر مواد مانند آن تشکیل می شود. پلاک معمولاً بین دندان ها و در سوراخ های ریز یا حفره های موجود در دندان های آسیاب تشکیل می شود. علاوه بر این امکان تشکیل پلاک در اطراف محل های پرکردن دندان و در کنار خط لثه یعنی محل رسیدن دندان ها به لثه ها در دهان نیز وجود دارد. گاهی اوقات باکتری های پلاک دندان نشاسته موجود در مواد غذایی را به اسید تبدیل می کنند. هنگامی که این موضوع اتفاق افتد، اسید پلاک شروع به خوردن مواد معدنی سالم موجود در مینای دندان را کرده که این فرآیند باعث می شود که دچار فرسایش و سوراخ شود. با گذشت زمان، سوراخ های ایجاد شده در مینای دندان از نظر تعداد و اندازه افزایش پیدا می کنن
درمان و ترمیم مینای دندان:
درمان و ترمیم مینای دندان از بین رفته بستگی به علت مشکل دارد. گاهی اوقات باندینگ دندان برای حفاظت دندان و بهبود ظاهر آن از نظر زیبایی طرح لبخند می تواند موثر باشد. اگر بخش زیادی از مینای دندان از بین برود، احتمالاً دندان پزشک به شما پیشنهاد می دهد از روکش برای ترمیم قسمت مورد نظر و اصلاح طرح لبخند خود استفاده کنید. این روکش می تواند از دندان شما در برابر پوسیدگی های بعدی محافظت کند.
به منظور پیشگیری از آسیب ساختار مینای دندان موارد زیر را رعایت کنید:
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم:
شما درباره اهمیت این موضوع از زمان کودکی شنیده اید و این مسئله هنوز هم برای شما از اهمیت زیادی برخوردار است. اهمیت این موضوع بطور خاص به این خاطر است که دندان های شما هنوز دچار پوسیدگی نشده و در حال رشد هستند. سعی کنید دندان های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و یک بار در روز نخ دندان بکشید. علاوه بر این بهتر است شما زبان خود را نیز مسواک بزنید تا به این ترتیب از تجمع باکتری هایی که می توانند باعث وارد شدن آسیب به دندان های شما شود، جلوگیری نمایید.
- معاینات دندانپزشکی:
دندان پزشک می تواند فرسایش مینای دندان را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از روش درمانی مناسب برای بهبود وضعیت آن استفاده کند. در این حالت ملاقات منظم با دندان پزشک می تواند از ابتلای شما به سرطان دهان، بیماری لثه و سایر مشکلات پیچیده دندان جلوگیری کند.
- مصرف نوشیدنی های گاز دار را محدود کنید:
اگر شما از نوشیدنی های گاز دار (حتی نوشیدنی های گاز دار رژیمی!) استفاده می کنید، مصرف این نوشیدنی ها را محدود کنید و در بهترین حالت برای نوشیدن آنها از یک نی برای جلوگیری از تماس مایع با مینای دندان ها استفاده کنید.
- تغذیه: مصرف غذاهای اسیدی، غذاهای حاوی شکر و نشاسته را محدود کنید. نیازی به کنار گذاشتن غذاهای مورد علاقه نیست، بلکه فقط لازم است رژیم غذایی خود را با منظور کردن مجموعه متنوعی از غذاها که می توانند مینای دندان های شما را در برابر اسید محافظت کنند، متوازن نمایید. مقدار مصرف مواد غذایی اسیدی را محدود کنید و مصرف غذاهای چسبنده حاوی شکر و نشاسته را کم نمایید.
- مصرف به اندازه فلوراید:
هر چند فلوراید در پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندان مفید است، اما مقدار زیاد فلوراید می تواند مشکلاتی همچون فلورسیس (ضایعات مینای دندان) را به همراه داشته باشد. این شرایط می تواند در کودکان ایجاد شده و باعث از بین رفتن این ماده شود. کودکانی که با مشکل فلورسیس روبرو می شوند ممکن است به خاطر مصرف مکمل ها یا مصرف مواد حاوی فلوراید علاوه بر آب آشامیدنی غنی شده با فلوراید به این مشکل مبتلا شده باشند.
تدوین و گرد آوری آرش توکلی
هرگونه کپی برداری و استفاده با درج نام مجله پزشکی دکتر سلام (لینک دهی مستقیم) مجاز می باشد.
مطالب مرتبط :
مینای دندان با این نوشیدنی ها از بین میرود
آسیب به مینای دندان با این نوع خوابیدن
نوشیدنی های خطرناک برای مینای دندان