بهداشت خواب اطفال اهمیت بسیار بالایی در سلامتی آنان دارد ؛خواب کودک باید مناسب، به موقع و به جا باشد.
خواب نقش بسیار مهمی در بازسازی و ترمیم بدن به عهده دارد. وقتی که می‌خوابیم، مواد مغذی جذب بافت‌های بدن و مغز می‌شوند. کودکان وقتی که می‌خوابند رشد می‌کنند. وقتی فردی دچار بی‌خوابی می‌شود؛ عملکرد روزانه و توانایی‌اش برای یادگیری به طرز جدی در معرض خطر قرار می‌گیرد.
مژده پورحسین، مشاور کودک و نوجوان در یادداشتی که در اختیار شفقنا زندگی قرار داده، آورده است:
کودکی که به اندازه کافی نمی‌خوابد یا مدام از خواب می‌پرد، غالبا کم توجه است و در یادآوری یا فکر کردن در مورد مسائل، مشکل دارد و بیقرار است. با توجه به تاثیر قابل توجه خواب بر یادگیری و خلق و خوی کودک در طول روز، بسیار تاکید می‌شود که والدین به بهداشت خواب فرزند خود اهمیت دهند. بهداشت خواب به مجموعه آداب و کارهایی گفته می‌شود که باعث خواب کافی در طول شب و هشیاری کامل در روز می‌شود .
در رابطه با رعایت بهداشت خواب، پیشنهادهای زیر به شما والدین گرامی ارائه می‌شوند:
۱ – زمان مناسبی برای خوابیدن تعیین کنید. یک برنامه خواب – بیداری مناسب برای کودک ترتیب دهید و روال خوابیدن را برای کودک قابل پیش‌بینی کنید. اجازه ندهید بچه‌های تازه متولد شده در روز به مدت بیش از 3 ساعت و نوپایان بیش از یک و نیم تا دو ساعت بخوابند. اگر فرزند شما بزرگتر است و شب‌ها دیر به رختخواب می‌رود، هر شب ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زودتر او را به رختخواب ببرید تا به زمان مناسب برای خوابیدن او برسید.
۲ – با علامت‌هایی برنامه خواب را مشخص کنید. کودک را از شروع برنامه شبانه آگاه کنید. میتوانید خیلی ساده به کودک بگویید : «وقتی این نمایش تموم بشه وقت خوابه!» یا میتوانید روی یک کاغذ رنگی یک دایره بکشید. آن را به قسمت‌هایی که روی آنها برچسب زمان بازی، زمان خواب و زمان قصه و… چسبانیده شده‌اند تقسیم کنید. وسط کاغذ را سوراخ و روی آن یک فلش مثل عقربه ساعت نصب کنید. هنگامی که زمان خواب رسید، فلش را به سمت خواب بچرخانید.
۳ – قبل از خواب کودکتان را آرام کنید. فعالیت‌های حرکتی شدید مانند دویدن، پریدن، تاب خوردن در هنگام عصر مفید هستند اما کتک‌کاری بین کودکان و بازی‌هایی که نیازمند فعالیت زیاد هستند برای ساعت قبل از خواب مناسب نیستند. از فعالیت بدنی شدید بعد از شام خودداری کنید. کودک باید نیم ساعت قبل از زمان خواب به فعالیت‌های آرام بپردازد تا به تدریج برای خواب آماده شود. به جای جنگ متکا و توپ بازی، برنامه قبل از خواب می‌تواند شامل نظافت، مطالعه کردن، شنیدن قصه یا موسیقی باشد.
۴ – قبل از اینکه کودک خوابش ببرد او را در رختخوابش بگذارید نه زمانی که او خواب یا خواب آلوده است.
۵ – درجه حرارت اتاق خواب کودک باید مناسب و ثابت باشد. محیط اتاق خواب بهتر است تاریک بوده و در صورت نیاز یک چراغ خواب کوچک روشن شود.
۶ – کودک را تشویق کنید از هرگونه فعالیت در رختخواب بجز خوابیدن و مواردی که به روتین‌های خواب مرتبط می‌شود اجتناب کند. مانع تماشای تلویزیون و انجام بازی‌های کامپیوتری قبل از خواب فرزندتان شوید. اگر فرزندتان بزرگتر است از او بخواهید تا تلفن همراهش را خارج از اتاق خوابش بگذارد.
۷ – مقدار دریافت کافئین توسط کودک را در طول روز کاهش دهید. دریافت کافئین را از ۶ ساعت قبل از ساعت خواب به حداقل برسانید. قبل از خواب به کودک کمی شیر بخورانید. از غذاهای کم چرب برای شام یا قبل از خواب استفاده کنید. کمبود آهن در بدن می‌تواند در بدخوابی کودک موثر باشد. برای این منظور میتوانید از گوشت، سبزی، میوه یا حبوباتی چون نخود و لوبیا که سرشار از آهن هستند استفاده کنید اما گوشت و ماهی بهتر است.
۸ – با وجود رعایت اصول ذکر شده، اگر هنوز فرزندتان در به خواب رفتن مشکل دارد یا اینکه از کابوس، خواب سبک و بریده، جیغ کشیدن در خواب، دندان‌قروچه شدید یا خستگی صبحگاهی در عذاب است، حتما به یک روانشناس کودک – نوجوان یا روانپزشک مربوطه مراجعه داشته باشید.
