افراد زیادی وجود دارند که حاظرند برای اینکه در مدت زمان کمتری چند کیلویی بیشتر وزن کم کنند به هر کاری دست می زنند! روند کاهش وزن یک سیکل درمانی است که می بایست به طور کامل طی شود تا بدن بتواند خود را با شرایط جدید هماهنگ کند. در ادامه به بررسی مضرات رژیم های فشرده و کوتاه مدت خواهیم پرداخت. با دکتر سلام همراه باشید.
خیلی از افراد برای رسیدن به تناسب اندام دست به هر اقدامی می زنند و سعی می کنند با رژیم های ساختگی و بدون پایه و اساس وزن خود را کاهش دهند. این در حالی است که رژیم های ساختگی و معجزه آسا فقط برای مدتی کوتاه می توانند فرد را خوشحال کنند و مدت زیادی نمی گذرد که این تناسب اندام ساختگی از بین رفته و فرد مجبور می شود رژیم های سخت تری را نسبت به گذشته انجام دهد که عوارض آن روی سلامت فرد گاهی جبران ناپذیر است.
لاغری به مفهوم کاستن از اندازه بدن (سایز) و وزن نیست بلکه مفهوم علمی کاهش وزن، به مصرف رساندن منابع انرژی در بدن است که در اثر مصرف مازاد بر نیاز مواد غذایی مختلف مانند چربی ها، قندها و کربوهیدرات ها در بدن انباشته شده است. چربی های مازاد با توجه به محل انباشتگی، آسیب های متعددی را به سیستم های مختلف بدن وارد می کنند. چربی های ناحیه شکم اسیدهای چرب را در مسیر جریان خون رها می کند؛ این چربی ها که به آنها کلسترول بد (LDL) گفته می شود، توسط رادیکال های آزاد اکسیده و سبب ایجاد تسلب شراین می شود.
گرفتگی رگ ها نیز به مرور زمان مشکل فشارخون بالا و در نتیجه ایجاد بیماری های قلبی – عروقی، ازکار افتادن کلیه ها، ایجاد نابینایی و سکته های مغزی و قلبی را برای افراد ایجاد می کند. این کارشناس تغذیه یادآور شد: رسیدن به لاغری در افراد چاق به معنای به مصرف رساندن این دسته از چربی ها است که انباشتگی آنها می تواند خطرات بالقوه ای را برای سیستم های بدن داشته باشد. هر کیلوگرم چربی انباشته شده در بدن، معادل 7 هزار کیلوکالری (واحد انرژی) است. انرژی هیچ گاه از بین نمی رود بلکه تنها تغییر شکل می دهد و به نور، حرارت و حرکت تبدیل می شود؛ بنابراین افراد چاق تنها با انجام ورزش و فعالیت های بدنی می توانند انرژی های ذخیره شده را که از حد تامین نیاز های بدن فراتر رفته، به حرکت و حرارت تبدیل کنند و به این طریق وزن خود را کاهش دهند.
رژیم های کوتاه مدت با عوارضی دائمی!
اینکه شما در طول چند ماه چندین کیلو اضافه وزن پیدا کنید و خواهید یک شبه و یا حداقل در طول یک ماه تمام آنرا از بین ببرید قطعا عقلانی نیست و عوارض متعددی را برای سلامت شما در پی خواهد داشت. استفاده از رژیم های فشرده و کوتاه مدت شاید بتواند به سرعت شما را لاغر کند! اما با عوارض دائمی آن چه خواهید کرد؟
سیستم ایمنی بدن وظیفه حفظ حیات را برعهده دارد؛ بنابراین در زمانی که با کمبود انرژی مواجه می شود در اولین اقدام برای جبران این کمبود به سمت عضلات می رود و با مصرف چربی های موجود در عضلات سوخت خود را تامین می کند. در نتیجه این گونه رژیم ها نه تنها فرد به وزن و سایز ایده آل خود نمی رسد بلکه با عوارضی همچون تحلیل عضلانی، پوکی استخوان، کم خونی، ریزش مو و ازبین رفتن طراوت پوست نیز مواجه می شود. همچنین تبعیت از رژیم های سخت لاغری، در فرد ولع خوردن ایجاد می کند بنابراین پس از مدتی فرد از گرفتن این رژیم ها خسته می شود و به پرخوری روی می آورد و این روند زمینه ساز افزایش سریع تر وزن می شود.
مهم ترین عوارض رژیم های فشرده برای سلامتی
خطر تشکیل سنگ صفرا با رژیم های کم کالری
بطور کلی می توان گفت رژیم های کاهش وزن به چند دسته تقسیم شوند. یک نوع از رژیم ها، رژیم های بسیار کم کالری اند که در مواردی نادر، بیمار تحت نظر و حتی در حالت بستری ناچارا تحت این رژیم قرار می گیرد و میزان کالری دریافتی وی بین 200 تا 80 کیلو کالری است که معمولا خطر ایجاد سنگ کیسه صفرا، کمبود مواد مغذی و ریزمغذی ها را به همراه دارد و در درازمدت هم موثر نیست یعنی این نوع رژیم در کوتاه مدت به دلایل خاصی که خطری برای بیمار وجود دارد، ممکن است تجویز شود.
ابتلا به دیابت نوع 2 با رژیم های کتوژنیک
رژیم کتوژنیک از دیگر رژیم های نامتعادل کاهش وزن است که در آن میزان مصرف چربی بالا و مصرف پروتئین متوسط است که البته بدون کربوهیدرات داده می شود. این رژیم در کوتاه مدت موجب کاهش وزن می شود اما پیروی از این رژیم بسیار مشکل است از طرفی عوامل خطر را افزایش می دهد و ممکن است فرد در اثر پیروی از این رژیم به دیابت نوع 2 مبتلا شود.همچنین پیروی از رژیم کتوژنیک موجب بروز یبوست و افزایش مقاومت به انسولین می شود.
قلبی بیمار با رژیم اتکینز
یکی از دیگر از رژیم هایی که تا مدت ها در ماهواره و سایت ها تبیلغ می شد رژیم اتکینز است. این رژیم محدودیت و دشواری زیادی برای ادامه دارد به دلیل اینکه پروتئین مصرفی در این رژیم بالا است و کربوهیدرات ها و چربی ها در برنامه غذایی فرد کاهش پیدا می کند. تجویز این مقدار چربی بویژه اسیدهای چرب اشباع در این افراد موجب افزایش شانس ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی می شود.
سرطان با رژیم های کم کربوهیدرات می آید
بله عدم مصرف کربوهیدرات ها می تواند موجب بروز سرطان شود به دلیل اینکه ما بسیاری از فیبرها را از طریق کربوهیدرات ها دریافت می کنیم و لذا حذف آن می تواند ابتلا به سرطان را به همراه داشته باشد.
ابتلا به نقرس و سنگ کلیه با حذف کربوهیدرات ها
حذف کربوهیدرات ها از رژیم غذایی می تواند موجب افزایش اسید اوریک شود که احتمال ابتلا به نقرس و سنگ کلیه را افزایش می دهد و نهایتا افزایش کلسترول خون و لیپیدهای خون هم می تواند باعث مشکلات قلبی و عروقی می شود. همچنین حذف کربوهیدرات ها از رژیم غذایی موجب افزایش مشکلات گوارشی و یبوست می شود چرا که دریافت فیبرهای غذایی از طریق کربوهیدرات ها به حداقل رسیده است.
کمبود ریز مغذی ها با رژیم های نامتعادل
نکته دیگر این است که توصیه به مصرف مکمل های غیرضروری می کند به دلیل اینکه می داند این رژیم کمبود ریزمغذی ها را به همراه دارد و به دلیل اینکه مصرف مکمل ها باید در شرایط خاصی و تحت نظر متخصص تغذیه باشد این رژیم ها می تواند مشکل ساز باشد.
حد طبیعی کاهش وزن چند کیلو در ماه است؟
هر چیزی در حد و اندازه خود بسیار معقول و پسندیده است. کاهش وزن نیز از این قاعده پیروی می کند. استفاده از یک رژیم کاهش وزن متعادل، عوارض آنرا به حداقل میزان ممکن می رساند و از بروز سایر عوارض نیز جلوگیری خواهد کرد. از این رو لازم است تا بدانیم حد مجاز کاهش وزن در هر ماه چند کیلو است؟
به گفته دکتر سوسن پارسا، هیچ کس اجازه ندارد، بیش از ۳ تا ۴ کیلو در ماه وزن خود را کاهش دهد به دلیل آنکه صفرای این افراد مجبور است بیش از حد لازم کار کند و کار کردن صفرا بیش از حد لازم سبب ایجاد سنگ صفرا می شود.
آنچه در بین خانم ها در کاهش وزن های شدید بسیار دیده می شود حالت چروکیدگی و آویزان شدن پوست است. همچنین خانم ها به دلیل آنکه در کاهش وزن های سریع مجبور به استفاده از غذای کمتری هستند با ریزش مو مواجه می شوند. در شرایط عادی کاهش وزن بیش از ۴ کیلو در ماه برای فرد مضر است مگر آنکه فرد در شرایط خاص و اورژانسی بخواهد تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
همچنین به گفته دکتر فرید ذاکر، حد طبیعی لاغری ماهانه 2 تا 4 کیلوگرم است. رژیم های نوبتی لاغری که فرد در آن مثلاً یک هفته رژیم می گیرد و بعد 3 روز به روال قبل از رژیم غذا می خورد و دوباره یک هفته رژیم سخت می گیرد، شوک های مقطعی است که نتیجه ای جز کاهش مقاومت بدن و کاهش سوخت وساز و در نهایت شکست رژیم غذایی ندارد.
در این باره بیشتر بخوانید: عوارض پیروی از رژیم های سخت و طاقت فرسا
هرگونه کپی برداری با ذکر نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
