در پستانداران و انسان ها، گوش به صورت طبیعی ماده ای مومی شکل بنام جرم گوش تولید می کند. تمیز کردن جرم گوش در کودکان و بزرگسالان در مقایسه با تمیز کردن آن در نوزادان آسان تر است، چون مجرای گوش آن ها حساس است و باید با احتیاط لمس شود. با این وجود تشکیل بیش از اندازه جرم گوش ما را وادار می سازد که آن را تمیز کنیم که این کار می تواند چالش برانگیز باشد. پس چطور می توان جرم گوش یک نوزاد را تمیز کرد؟ در این مقاله از بخش گوش، حلق و بینی دکتر سلام به بررسی نحوه تمیز کردن جرم گوش نوزادان می پردازیم.
چرا یک نوزاد جرم گوش دارد؟
جرم در گوش به صورت طبیعی به وسیله مجرای گوش بیرونی ساخته می شود که بین لاله گوش و پرده گوش (که در گوش میانی است) قرار دارد. این جرم ممکن است شبیه ضایعات غیر ضروری به نظر برسد اما این طور نیست و کاربردهایی هم دارد. بعضی از کاربردهای آن در زیر ذکر شده اند:
- مجرای گوش، گوش را در برابر آب عایق می کند.
- به عنوان یک دام چسبنده برای گرد و خاک و حشرات عمل می کند.
- گوش را چرب کرده و از ایجاد عفونت گوش پیشگیری می کند.
- از ترکیبی ساخته شده است که خواص ضد باکتری و ضد قارچی دارد.
آیا جرم گوش می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در نوزادان شود؟
بله، اما فقط وقتی که سفت و بهم فشرده است. برای نرم کردن جرم و خارج کردن آن از گوش، حمام رفتن می تواند کافی باشد. اما در بعضی موارد، جرم های زیادی در عمق گوش جمع شده اند و باعث ایجاد مشکلاتی در نوزادان می شوند.
علت افزایش جرم در گوش نوزادان چیست؟
دلایل زیادی برای افزایش جرم در گوش نوزادان وجود دارد. آنچه در زیر می بینید، چند علت رایج برای افزایش جرم در گوش نوزادان است:
استفاده مکرر از گوش پاک کن:
گوش پاک کن ها اگرچه به این اسم خوانده می شوند اما برای پاک کردن جرم گوش مناسب نیستند و پزشکان متخصص توصیه می کنند که از آن ها استفاده نشود. گوش پاک کن می تواند جرم گوش را به عمق مجرای گوش فشار دهد و باعث گیر افتادن آن شود.
فشار دادن اشیا در گوش:
فشار دادن اشیا در مجرای گوش نوزادان، جرم گوش را به عمق گوش می فرستد.
فرو کردن انگشت در مجرای گوش:
مجرای گوش یک نوزاد، باریک و کوچک است. فرو کردن مکرر انگشت در آن می تواند جرم گوش را فشرده کند. به این دلیل هیچوقت از انگشتتان برای تمیز کردن گوش نوزاد استفاده نکنید و اجازه ندهید که کودکتان انگشت خود را در گوش فرو کند.
استفاده زیاد از سمعک ها و گوش گیرها:
سمعک ها و گوشگیرها، ورودی گوش را مسدود می کنند و مانع از بیرون آمدن جرم می شوند. اگر چند ساعت در روز گوش نوزادتان را با سمعک یا گوشگیر بپوشانید، خطر سفتی جرم گوش در او افزایش می یابد.
افزایش ترشح جرم گوش:
حدود ۵ درصد کودکان از افزایش ترشح جرم گوش رنج می برند که می تواند باعث تجمع جرم در گوش هایشان شود.
ترشح جرم گوش ممکن است شبیه یک چیز بیهوده به نظر برسد اما در نوزادان و کودکان نوپا می تواند علائم بیماری را نشان دهد.
افزایش بیش از حد جرم گوش در نوزادان چه علائمی دارد؟
تجمع جرم در گوش منجر به بروز علائم بیماری می شود مثل:
- نوزاد گوشش را بیشتر از معمول می مالد یا می کشد.
- کودکان بزرگ تر یا کودکان نوپا ممکن است با دست به گوش هایشان اشاره کنند و نشان دهند که مشکلی دارند.
- جرم گوش بهم فشرده، می تواند مجرای گوش را مسدود کند و باعث مشکلات شنوایی شود.
- اگر تجمع جرم گوش خیلی شدید است، ممکن است شما ببینید که کمی جرم سفت از مجرای گوش نوزاد بیرون زده است.
- تجمع جرم در گوش علائم شدیدی دارد مثل درد و حتی گاهی اوقات سرگیجه.
اگر هر کدام از این علائم در نوزادتان مشاهده شد حتما او را نزد دکتر ببرید. اگر جرم گوش سفت شده افزایش پیدا کند، فشار زیادی به پرده گوش وارد می شود و باعث ایجاد مشکلات بیشتری می شود.
چگونه جرم اضافی گوش نوزادان را از بین ببریم؟
یک دکتر روش های زیر را برای پاک کردن جرم اضافی گوش استفاده می کند:
- استفاده از قطره گوش که شما باید حداقل یکبار در روز از آن استفاده کنید تا جرم گوش را نرم کند و او را بیرون آورد. تعداد قطره ها و طول درمان به مقدار تجمع جرم گوش بستگی دارد. شما باید نوزاد را بخوابانید، گوش آسیب دیده را به سمت بالا قرار دهید و قطره ها را در گوش او بریزید.
- او را چند دقیقه به حالت دراز کش نگه دارید. نرم کردن جرم گوش به خودی خود انجام می شود و نیازی به استفاده از انگشت یا گوش پاک کن نیست. قطره های گوش بدون نسخه هم فروخته می شوند اما برای کودکان زیر ۶ سال بدون تجویز دکتر نباید استفاده شود.
- اگر جرم گوش سفت است، برداشتن آن با دست می تواند ضروری باشد. پزشکان متخصص گوش، حلق، بینی از ابزاری استفاده می کنند که به صورت ایمن جرم گوش را بیرون می آورد. برای این کار کودک باید بدون حرکت باشد پس یکی از والدین باید او را نگه دارد. در مواردی که نوزاد نمی تواند دراز بکشد یا جرم گوش خیلی سفت است و هنگام بیرون آوردن ایجاد درد می کند، دکتر می تواند از بیهوشی عمومی استفاده کند. اگر نوزاد سابقه عفونت در مجرای گوش را داشته، دکتر پس از خارج کردن جرم، برایش آنتی بیوتیک تجویز می کند.
چگونه به طور مرتب گوش نوزاد را تمیز کنیم؟
معمولا جرم گوش نیازی به خارج کردن ندارد اما اگر سفت و محکم بود باید درباره آن با یک دکتر مشورت کنید. هرگز جرم گوش نوزاد را در خانه و با استفاده از گوش پاک کن یا قطره گوش تمیز نکنید. شما باید فقط بیرون گوش را با پارچه ای نرم که در آب گرم نمدار شده است تمیز کنید. پارچه را سطح بیرونی گوش بکشید و از استفاده از روش های پاک کردن گوش مثل شستشوی گوش یا ریختن آب اکسیژنه خودداری کنید. این کارها شرایط را پیچیده تر می کنند.
چگونه از مشکلات مربوط به جرم گوش نوزادان جلوگیری کنیم؟
جلوگیری از مشکلات مربوط به جرم گوش در نوزادان آسان است و همه کاری که شما باید انجام دهید، رعایت کردن مراحل زیر و تمرین کردن آنهاست:
هرگز از گوش پاک کن ها استفاده نکنید:
پزشکان متخصص توصیه می کنند که از گوش پاک کن استفاده نکنید چون جرم گوش را به عمق مجرای گوش می فرستد. مجرای گوش خاصیت خود پاک کنندگی دارد و احتیاجی نیست که شما جرم گوش را با دستتان خارج کنید. علاوه بر این، جرم گوش کاربردهای زیادی دارد و محصول زائد بدن نیست.
سعی نکنید جرم گوش را با انگشتتان یا اشیا خارج کنید:
اگر شما متوجه شدید که جرم داخل گوش نوزادتان جمع شده است، سعی نکنید آن را خارج کنید چون ممکن است آن را به عمق مجرای گوش بفرستید و همچنین خطر آسیب به پرده گوش را افزایش می دهید.
گاهی اوقات سمعک را خارج کنید:
اگر نوزاد شما از سمعک استفاده می کند، چند بار در روز آن را خارج کنید. این کار باعث می شود جرم گوش بیرون آید و در گوش جمع نشود. اگر به هر دلیل از گوشگیر برای نوزادتان استفاده می کنید سعی کنید استفاده از آن را کاهش دهید.
مرتبا گوش ها را چک کنید:
زمان مناسب برای چک کردن گوش های نوزادتان، بعد از حمام است. این کار باعث می شود سریع متوجه تجمع جرم در مجرای گوش شوید. این مراقبت ها زمانی که نوزاد از سمعک استفاده می کند ضروری تر می شوند. مراجعه مرتب به دکتر می تواند به جلوگیری از ایجاد عفونت کمک کند.
چگونه متوجه تفاوت بین جرم اضافی گوش و عفونت گوش شویم؟
یک نوزاد با عفونت گوش، علائمی شبیه جرم اضافی گوش را نشان می دهد. عفونت گوش علائم دیگری مثل تب، ترشح مایع از گوش، گوش درد، کاهش اشتها و گریه شدید نیز دارد. در بعضی عفونت ها، جرم گوش بدبو می شود.
اگر شما متوجه سرخی، نمناکی و ترشحات قهوه ای رو به زرد شدید، به احتمال زیاد گوش عفونت کرده است.
به یاد بیاورید که مجرای گوش می تواند جرم اضافی گوش را پاک کند و احتیاجی نیست که با دست گوش را پاک کنید. اگر نشانه ای از جرم اضافی گوش در نوزاد مشاهده کردید حتما با یک دکتر مشورت کنید تا مطمئن شوید که تاثیر منفی روی سلامتی نوزادتان ندارد.