مضرات روغن پومیس برای سلامت انسان

روغن پومیس چیست؟

روغن در زندگی انسان کاربرد بسیاری دارد و یکی از عوامل اصلی پخت غذا محسوب می شود و در تمامی آشپزخانه ها می توان آن را یافت. یکی از پر کاربرد ترین روغن ها روغن زیتون است که موارد استفاده مختلفی دارد. شنیده ها حاکی از این است که نوعی از این روغن وجود دارد که برای انسان بسیار مضر است و مردم نیز از مضرات آن اطلاعات چندانی ندارند. روغن پومیس روغنی است که تفاله زیتون تولید می شود. روغن پومیس یک محصول شیمیایی است که برای سلامت انسان بسیار ضرر دارد.

پومیس، روغنی مضرتر از پالم است که سال‎هاست وارد کشور می‌شود ولی در این زمینه به جامعه اطلاع‌ رسانی نمی‌شود.

«روغن پومیس» در تمامی کشورها به مصرف صنعتی می‌رسد، اما در ایران به‌دلیل گران‌بودن روغن زیتون، 10 درصد زیرقیمت عرضه‌شده و برای واردکنندگان غیرمجاز آن حاشیه سود بسیار بالایی دارد. روغن «پومیس» به‏‌دلیل شیمیایی و سرطان‌‏زا بودن بر پایه استاندارد 1446 وزارت بهداشت، مصرف خوراکی ندارد.

گفتنی است چندی پیش، مدیرکل نظارت بر فراورده‌های غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو از غیرمجاز بودن مصرف روغن «پومیس» خبر داده و گفته بود: یکی از بدترین نوع روغن‌ها در فرایند تهیه روغن زیتون، روغن استخراج‌ شده از تفاله زیتون است و طرز تهیه آن نیز به‌این صورت است که باقی‌مانده حاصل از تفاله زیتون که هنوز دارای مقداری روغن است را با هگزان فراوان و حرارت زیاد استخراج کرده و با عنوان روغن حاصل از تفاله زیتون یا «پومیس» به‏ فروش می‌رسانند.

روغن پومیس زیتون چیست؟

روغن زیتون «اکستراویرجین» از اولین پرس زیتون تازه به صورت مکانیکی استحصال می‌شود. در جریان این استحصال، به صورت محصول جانبی، تفاله ای متشکل ازپوست و پالپ میوه زیتون و هسته های خرد شده از سیستم خارج می‌گردد که هنوز حدود 5 تا 8 درصد روغن در آن وجود دارد. به این تفاله، پومیس زیتون هم گفته می‌شود. استخراج روغن باقی مانده در پومیس توسط حلال شیمیایی صورت می‌گیرد. لذا تحث هیچ شرایطی به صورت مستقیم و غیر مستقیم نباید “روغن زیتون” نامیده شود.

روغن تفاله زیتون با افزودن حلال، معمولاَ هگزان، به پالپ‌های زیتون روغن کشی شده و در حرارت بسیار بالا، استخراج می‌شود.

در این فرآیند آخرین قطرات روغن باقی مانده در پالپ زیتون مانند گرفتن آخرین قطرات آب از یک اسفنج مرطوب ، استخراج می‌شود.  پس از استخراج روغن، حلال حذف شده و روغن تصفیه می‌شود.

خطرات بالقوه روغن پومیس زیتون

بنابر گزارش‌های آژانس غذایی بریتانیا  (UK food agency)، سطح بالایی از هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای  مثل بنزوپیرن در روغن پومیس زیتون وجود دارد. تحقیقات نشان داده است این ترکیب به شدت جهش زا و سرطان زا است.

بنزوپیرن ها، می‌توانند به راحتی از غشاهای سلولی عبور کنند و وارد فضای داخل سلول شوند و باعث اکسیداسیون داخل سلولی (عامل پیری و مرگ سلول) و یا مسمومیت (عامل جهش‌زایی مواد ژنتیکی داخل هسته سلول) شوند. این گسترش آسیب سلولی می‌تواند منجر به ایجاد سرطان و یا تومور شود.

کاربردهای روغن پومیس زیتون

از نقطه نظر حسی، این روغن فاقد عطر، طعم و خواص سلامتی فوق‌العاده فراوان روغن زیتون است. قوانین استاندارد اتحادیه اروپا و شورای بین‌المللی زیتون  (IOC)میزان 2 پی پی ام را برای بنزوپیرن مجاز دانسته‌اند. در صورتی که روغن پومیس زیتون مطابق با استانداردهای تعیین شده تولید گردد، می‌توان از آن به عنوان یک روغن صنعتی با کاربردهای شیمیایی، مکانیکی ویا در محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده کرد.

همانطور که اشاره شد، این روغن‌ها صرفا مصارف صنعتی دارند و برای خوردن مناسب نیست اما در برخی کشورها، مثل هند هیچ منع قانونی برای مصرف این نوع روغن وجود ندارد و متأسفانه این روغن در بازار یافت می‌شود و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.

همچنین لازم است مصرف کنندگان روغن زیتون در هنگام خرید روغن به اطلاعات درج‌شده روی بسته ‏بندی اعم از تاریخ تولید، انقضاء نام و مشخصات شرکت واردکننده، شماره پروانه بهداشتی و نام کشور تولید‏کننده دقت کنند.

پالم در مقابل پومیس پادشاهی می‌کند!

روغن پالم روغنی است که از مغز میوه نخل به دست می آید و روغنی خوراکی است. این روغن به عنوان یک روغن بدون کلسترول در برخی از کشور های آفریقایی استفاده می گردد. روغن پالم در میان روغن های گیاهی در رتبه آخر است زیرا در این روغن چربی اشباع شده بسیار زیادی وجود دارد و برای مصرف کردن چندان توسیه نمی شود.

روغن خوراکی پالم معمولا در قنادی ها و صنایع غذایی کاربرد دارد، در مقابل پالم، اما روغن پومیس روغنی حاصل از تفاله های زیتون، با مصارف صنعتی و غیرخوراکی بسیار خطرناکتر از پالم عنوان شده است.

روش‌های تشخیص روغن زیتون از روغن پومیس

روغن زیتون به واسطه رنگ و بویی که دارد قابل تشخیص از روغن زیتون است اما چون این روش‌ها نیز قابل تقلب است، بنابراین به افراد توصیه می‌شود با تکیه بر ویژگی‌های ظاهری روغن زیتون مورد نیاز خود را تهیه نکنند و حتما روغن‌های مصرفی خود را از برندهای سرشناس و دارای تاییده وزارت بهداشت تهیه کنند.