آیا تا به حال کسی به شما گفته است که خیلی پیتا هستید؟ نمی دانید معنای آن چیست؟ پیتا یکی از سه نوع اصلی “دوشا” در طب هندی آیورودا است. به نوعی، مثل یک سیستم باستانی فهم بدن و کار با تیپ شخصیتی است. اگر فکر می کنید طب آیورودا برایتان تازگی دارد، تنها نیستید. اما باوری وجود دارد که طبق آن این سیستم سلامتی 5000 ساله یکی از قدیمی ترین روش های درمان در دنیاست. این سیستم از متون ودیک هند گرفته شده است و بر روی ایجاد تعادل بین بدن، ذهن و روح، با استفاده از درمان های کلی نگر روزمره، رژیم غذایی و دیگر رویکردهای طبیعی کار می کند. در این مقاله از بخش طب سنتی و داروهای گیاهی به بررسی مفهوم و کاربرد پیتا دوشا می پردازیم.
درک پیتا دوشا چیست؟
برای درک اصول دوشا، ما باید ابتدا ببینیم مکتب آیورودا چطور عناصر هستی را دسته بندی کرده و ما از چه چیزهایی ساخته شده ایم که این عناصر عبارتند از:
- اتر (فضا)
- هوا
- آتش
- خاک
- آب
طبق این اندیشه، هر فرد از ترکیب شخصی و منحصر به فرد، سه دوشا یا مزاج اولیه به وجود آمده است که از این عناصر نشات می گیرد و عبارتند از:
- واتا دوشا (اتر (فضا) و هوا)
- پیتا دوشا (آتش و آب)
- کاپا دوشا (آب و خاک)
هر فرد تمایل دارد در یک یا گاهی دو دوشا برتری بیشتری داشته باشد. و به احتمال زیاد خارج شدن از تعادل دوشای اولیه، سلامت جسمی و روحی ما را تهدید می کند. همه ما ترکیبی منحصر به فرد از هر سه دوشا هستیم، اما در این مقاله روی درک بهتر و تعادل پیتای بالا تمرکز می کنیم.
در آیورودا شعار مشابه، مشابه را تقویت می کند، به این معناست که پیتاها در زمان مختص به خودشان در سال یعنی همان تابستان، نیاز به تلاش بیشتری برای متعادل بودن دارند. برای مثال، اگر فرد با ویژگی پیتا، در تابستان ازغذاهای تند زیاد استفاده کند، خصیصه های گرم مزاجی در او به آسانی تشدید می شوند.
در طب آیورودا، از تضادها برای ایجاد تعادل در سبک زندگی پیتا دوشاها استفاد می شود. علائم پیتا دوشا بودن چه هستند؟ طبق بررسی های موسسه هیمالیا، پیتا به هنگام تعادل، مسئولیت هضم سالم، ایمنی و فرآیندهای آنزیمی را بر عهده دارد. اگرچه عدم تعادل پیتا، یا همان پیتای بالا، می تواند منجر به بروز علائمی شود که عبارتند از:
- التهاب
- سوزش معده
- درد مفاصل
- راش (ضایعه پوستی)
- سر درد
- زود رنجی یا عصبانیت
- رماتیسم مفاصل
- قاعدگی های سنگین و دردناک
آیورودا به ما روشی امتحان شده برای کمک به برگشتن به تعادل ارائه می دهد.
پیتا دوشا چیست؟
برای درک بهتر پیتا، ابتدا نگاهی می اندازیم به ویژگی های فیزیکی که با آنها به دنیا می آییم و خصوصیات روحی مرتبط با انواع پیتا و یافته ها درباره مشکلات سلامتی، که اگر شما با پیتای مازاد زندگی کنید، می تواند افزایش یابد.
شاید این سوال پیش بیاید که چطور می توانم بر دوشا غلبه کنم؟ اما به جای اینکه ببینیم چطور بر آن غلبه کنیم، بهتر است با کار کردن روی دوشای خود، به طور طبیعی هماهنگی بیشتری بین ذهن و بدنمان ایجاد کنیم.
ویژگی های فیزیکی (نوع بدنی پیتا)
افراد با غلبه پیتا، ویژگی های فیزیکی که به عنوان نوع بدنیشان نیز شناخته می شود، را دارند:
- مزومورف، عضلانی و دارای اسکلت متوسط
- وزن متوسط
- پوست های چرب مستعد جوش
- گرماگریز و تعریق آسان
- دارای نگاهی نافذ
- موهای چرب که تمایل به زودتر سفید شدن دارند
- قابلیت هضم قوی
ویژگی های احساسی و شخصیتی
برخی از ویژگی های پیتا دوشاها شامل:
- کوشا بودن
- مبارزه طلبی
- متمرکز
- رک گو
- تیزهوش
وقتی تعادل برقرار شود، به نظر می رسد گروه پیتاها در صدر جهان قرار دارند. در حقیقت بسیاری از انوع پیتاها به دلیل پشتکار قوی، تمرکز و دقت نظر و رقابت جوییشان توانایی اینکه تبدیل به یک مدیر عامل شوند و یا در جایگاه های دیگر رهبری قرار گیرند را دارند.
اما بانیان بوتانیکالز، نشانه هایی از داشتن پیتای مازاد را به طور خلاصه ذکر می کند. علائم عدم تعادل پیتا دوشا می تواند بسیار شدید باشد. زمانیکه پیتا از تعادل خارج شود و بیش از حد بالا رود، چنین تجربیاتی حاصل می شود:
- شخصیت مجادله جو
- خشم و کینه جویی
- کمال گرایی
- پوشش زرد رنگ روی زبان
- گرسنگی و تشنگی سیری ناپذیر
- حساس شدن سینه ها
- قرمزی و یا ته رنگ زردی چشم ها
عدم تعادل شدید در پیتا واقعا می تواند طول عمر طولانی را از انسان سلب کند و افزایش سن را تسریع بخشد.
چطور پیتا را متعادل کنیم؟
رژیم غذایی پیتا
رژیم غذایی افراد با ویژگی پیتا باید روی مزه های شیرین، گس و تلخ متمرکز باشد. اینها به تعادل آتش مزاجی پیتاها کمک می کنند و از آنجایی که مزه ترش، تند و نمکی مزاج پیتاها را تشدید می کند، باید آنها را کاهش دهند. در عوض، غذاهای فرآوری نشده با مزه های شیرین، تلخ و گس مورد توجه قرار دهند.
آیا کره برای مزاج پیتاها خوب است؟ انواع دیگر محصولات لبنی چطور؟ اینها سوالات رایج هستند. با این که کره به طور کلی برای پیتاها توصیه نمی شود، محصولات لبنی دیگری وجود دارند که به طور کلی برای پیتا دوشاها توصیه می شوند.
فهرست غذاهای مناسب برای رژیم پیتا دوشا
- گیلاس
- آووکادو
- نخود
- عدس
- شیر گاو یا بز
- کره آب کرده
- کره بدون نمک
- ماش
- دال عدس
- لوبیا قرمز، چشم بلبلی، سیاه
- لپه
- کلم بروکلی
- کلم پیچ
- گل کلم
- کاهو
- برگ قاصدک
- گشنیز
- خیار
- لوبیا سبز
- اسفناج خام
- پیاز پخته
- سیب زمینی
- جو
- کینوآ
- برنج وحشی، سفید و باسماتی
- گندم
- گرانولا
- نان سبوس دار
- و غیره
وعده های کوچک برای پیتا مزاجان
- میوه هایی مثل انواع سیب، توت، نارگیل، هندوانه، آناناس و لیمو ترش ( میوه ها به تنهایی بهترینند و باید حداقل 30 دقیقه قبل و بعد از غذا مصرف شوند)
- بادام پوست کنده و خیس خورده
- سبزیجات خام مثل بروکلی و کرفس ( بهتر است وسط روز وقتی سیستم گوارش در اوج فعالیت خود است، خورده شود)
- پاپ کورن با کره و بدون نمک
- دانه های آفتابگردان و تخم کدو
دستورهای غذایی برای گروه مزاجی پیتا
کیچاری دال عدس، نارگیل و گشنیز
کیچاری از غذاهای مقوی و انرژی بخش هندی در طب آیوروداست. این دستور غذایی، ویژه برای پیتاها بسیار عالی است چرا که ترکیب خنکی از میکس نارگیل و گشنیز برای خنثی کردن مزاج آتشین پیتاها به ارمغان می آورد.
توپ انرژی نارگیلی
یک دستور غذایی بسیار عالی برای پیتا دوشاها که می توانند از آن به عنوان یک میان وعده خنک استفاده کنند.
پاستای تابستانی برای پیتاها
این غذا به عنوان تری دوشا شناخته می شود، به این معنی که برای همه پیتاها با هر وخامتی، مناسب است اگرچه به طور ویژه برای خنک و تعدیل کردن مزاج پیتاها استفاده می شود.
پرهیز غذایی و کاهش غذاهای مضر در پیتا دوشا
گروه پیتا از مصرف چه غذاهایی منع می شوند و چه غذاهایی را باید کمتر مصرف کنند؟ اگر شما هم خارج از تعادل هستید یا در فصل مخصوص پیتا یعنی تابستان قرار دارید، مهم است که غذاهای تشدید کننده پیتا را محدود کرده یا حذف کنید. در غیر این صورت خطر ایجاد پیتای اضافی وجود دارد که به صورت مشکلاتی نظیر ضایعه و قرمزی پوستی، درد مفاصل، خشم، رقابت طلبی و ناراحتی های گوارشی بروز می کند. بنا بر دستورات این طب، باید از مصرف غذاهای تند، ترش و شور کاسته یا پرهیز شود زیرا گرما را افزایش می دهند که برای گروه پیتا مضر است.
- غذاهای تند
- گوجه فرنگی
- تخم مرغ
- غذاهای دریایی
- نوشیدنی های داغ (بهتر است با دمای اتاق باشد)
- غذاهای نمک سود
- دانه های چیا
- بادام زمینی
- گردو (آمریکایی)
- کنجد
- ارده شیره
- غذاهای دریایی
- گوشت گوساله
پیشگیری
ممکن است روی دوشای مربوط به خود حساس شوید و وسواس به خرج دهید، اما از آن به عنوان راهنما برای شروع زندگی با تعادل بیشتر و سازگار با فصل مخصوصتان استفاده کنید. چند روش را به مدت چند هفته یا چندین ماه امتحان کنید.
توجه ویژه ای به پیروی از این رهنمودها در طول تابستان (فصل ویژه پیتا)، یعنی زمانی که پیتا به آسانی از تعادل خارج می شود داشته باشید. همچنین، در نظر داشته باشید با اینکه شما به طور طبیعی در پیتای بالایی هستید، اما در عین حال، ترکیبی منحصر به فرد از هر سه دوشا هستید که بسیار خارق العاده است.
خلاصه ای درباره پیتا دوشا
- مکتب آیورودا برای یک زندگی طولانی و سالم طراحی شده است.
- پیتا یک دوشای آتشین، یکی از سه دوشای اصلی واتا، پیتا و کاپاست.
- ما ترکیب منحصر به فردی از این سه دوشا هستیم، اگرچه اکثر ما تمایل داریم تا یک دوشای غالب داشته باشیم تا به طور ویژه و خاص بر ایجاد تعادل در بدن، ذهن و روحمان تمرکز کنیم.
- برای در تعادل نگه داشتن پیتا:
- از محدود کردن و زمانبندی برای خود دوری کنید.
- از غذاهایی که در رژیم غذایی پیتا جای دارند استفاده کنید و از مصرف غذاهای داغ، تند و نمکی به ویژه در گرمای تابستان بپرهیزید.
- گیاهان و ادویه هایی مناسب برای گروه پیتا شامل هل، بابونه، به لیمو، گشنیز، نعناع فلفلی، زردچوبه هستند.
- در صبح یا عصر ورزش کنید، شنا و ورزشهای آبی را طی ماه های گرم سال انتخاب کنید.
- در غروب تابستان به پیاده روی بروید.
- استشمام عطر نعنا، اسطوخودوس و اسانس چوب صندل
- ماساژ آبیانگا یا ماساژ خود با استفاده از روغن های خنک وثل روغن نارگیل
- زمانیکه قصد سفر در تعطیلات را دارید، مکانهای خنک تر و خشک را انتخاب کنید.
- طبق برنامه روزانه پیش بروید.