مشکلاتی که بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر دارند

روده های سرکش را چگونه آرام کنیم؟

سندروم روده تحریک پذیر به واسطه بسیاری از عوامل تغذیه ای، محیطی، استرس، عفونت ها و زمینه ژنتیکی افراد بروز می کند. این سندروم که در غیاب یک علت شناخته شده جسمانی، با از هم گسیختگی و تخریب مخاط داخلی روده همراه است، برگشت پذیر و موضعی بوده و سبب واکنش ایمنی مختصر در بیمار می گردد. سندروم روده تحریک پذیر منجر به اختلال در عملکرد هضم و جذب مواد غذایی می شود، و به دلیل همین اختلال ایجاد شده، علائم بیماری پس از صرف غذا شروع یا تشدید می شوند. عامل دیگر، رشد بی رویه و تهاجم باکتری های ناخواسته در روده کوچک ناشی از تحریک مخاط داخلی روده است که موجب سوء هضم و سوء جذب مواد غذایی می گردد.

اگر شک دارید که به سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس IBS مبتلا هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید و با یک برنامه درمانی جامع، بیماری خود را کنترل کنید.

آی بی اس IBS چیست؟

سندروم روده تحریک پذیر اختلال شایعی است که روده ها را درگیر کرده و مانع از عملکرد مناسب آنها می شود. در کشور ایران آمار دقیقی از مبتلایان در دسترس نیست ولی تخمین زده می شود این بیماری حدود 10 الی 15 درصد جمعیت را تحت تاثیر قرار داده باشد. در اغلب مواقع، بیماری به درستی تشخیص داده نمی شود، بیمار از مشکل خود مطلع نبوده و اقدام درمانی مناسبی هم صورت نمی گیرد. سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری خسته کننده و آزاردهنده ای است که به دفعات عود می کند. تعداد کمی از بیماران به دنبال درمان دارویی صحیح هستند و یا حتی از درمان پذیر بودن مشکل خود مطلع می باشند.

آی بی اس عموما با تخریب لایه پوششی روده و ناتوانی در هضم و جذب مواد مغذی همراه می باشد. اکثریت بیماران از برخی یا همه این علائم آزاردهنده شاکی هستند:

درد شکمی
احساس ناراحتی یا کرامپ شکمی
نفخ و ازدیاد گازهای روده
اسهال
یبوست
دوره های متناوب اسهال و یبوست
حرکات سریع روده و احساس نیاز فوری برای رفتن به سرویس بهداشتی
احساس حرکات و تخلیه ناقص روده و درد هنگام تحرکات روده

علائم معمولا حدود 90 دقیقه پس از صرف غذا رخ می دهند. این زمان با مدت زمانی که لازم است مواد غذایی به روده باریک برسند مطابقت دارد. برخی از این علائم ممکن است بسیار شدید و طاقت فرسا باشند.

دانسته های نوین و ساخت محصولات جدید در سالیان اخیر سبب ایجاد تحول عمیقی در کنترل این بیماری شده اند.

نشانه های آی بی اس در کدام بخش دستگاه گوارش رخ می دهند؟

شواهد علمی و بالینی جدید نشان می دهند که لایه مخاطی روده باریک، محل اصلی اختلال در این بیماری است که موجب تغییر در زمان عبور محتویات روده می شود. بنابراین مواد غذایی با سرعت بیشتر و یا به کندی در طول روده حرکت می کنند و سبب بروز اسهال، یبوست و یا هر دو به تناوب می گردند. این بخش از دستگاه گوارش محل شروع دردهای شکمی نیز می باشد که به دلیل تحریک انتهای اعصاب روده و یا ناشی از احتباس گازهای روده ای است.

کلگارد دارویی ویژه است که مواد موثره خود را در روده باریک آزاد می کند یعنی دقیقا محلی که مخاط روده تخریب و از هم گسیخته شده است و نیاز به درمان دارد.

راهکارهای کنترل بیماری IBS

بیشترین توصیه ها و راهکارهای درمانی که توسط پزشکان برای IBS ارائه می شوند عباتند از:

تغییر در روش تغذیه

پزشکان معمولا توصیه می کنند مصرف فیبر غذایی را از مقادیر 2 الی 3 گرم در روز شروع کرده و بتدریج افزایش دهید. فیبرها یبوست ناشی از IBS را بهبود می دهند زیرا مصرف مرتب آنها باعث نرمی و سهولت حرکت محتویات روده ها می شود. فیبرها در غذاهایی مانند نان هایی که از غلات کامل تهیه شده اند، حبوبات، میوه ها و سبزیجات یافت می شوند.

پزشکان ممکن است بیمارانشان را از خوردن برخی غذاها منع کنند و یا از بیمار بخواهند که به مقدار کمتر از آنها استفاده کند مانند غذاهای پرچرب، شیرینی جات، قهوه و الکل. طبق مونوگراف IBS 2018 دانشکده بیماری های دستگاه گوارش آمریکا، رژیم غذایی به تنهایی برای کنترل و درمان طولانی مدت IBS کارساز نیست. در صورت امکان ، اصلاحات دائمی در رژیم غذایی که در عین حال رعایت آنها موجب عدم تعادل مواد مغذی در طولانی مدت نشود، باید بخشی از یک برنامه کلی درمان IBS باشد که با نظارت پزشکتان آن را اجرا کنید.

کنترل استرس

پزشکان ممکن است استفاده از ابزارهای کنترل استرس مانند ورزش منظم، درنظر گرفتن زمان کافی برای استراحت و خواب کافی شبانه را توصیه کنند.

داروها

پزشکان همچنین ممکن است داروهای نسخه ای و غیرنسخه ای را برای کنترل سندروم آی بی اس توصیه کنند. داروهای رایج شامل داروهای ضد یبوست، ضد اسهال و ضد اسپاسم ها هستند. تقریبا همه داروهای شیمیایی فعلی که برای آی بی اس توصیه می شوند می توانند تداخل دارویی داشته و یا عوارضی را در بیمار ایجاد کنند. لذا همواره اگر دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف این قبیل داروهای شیمیایی شدید و یا بهبودی لازم را حاصل نکردید با پزشکتان مشورت کنید.

الزامات تغذیه ای ویژه برای بیماران مبتلا به IBS

دریافت مواد غذایی در بیماران آی بی اس بشدت مختل می شود زیرا 90 درصد بیماران به علت شرایطی که بیماری برایشان تحمیل می کند رژیم غذایی خود را تغییر می دهند و این امر سبب عدم تعادل در تغذیه و کمبودهای غذایی خواهد شد.

بیماران مبتلا معمولا اسهال، یبوست، یا هر دو را دارند. این دو مشکل گوارشی در اثر تغییر در سرعت عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش ایجاد می شود که ممکنست خیلی سریع یا خیلی کند گردد. حرکات نامنظم روده ها می تواند منجر به هضم ناقص، سوءجذب و از دست رفتن املاح بدن شود. علاوه بر این رشد باکتری های مضر در روده بیماران نیز افزایش یافته و ترشحات مخاطی روده زیادتر از حد طبیعی می شود که این دو عامل به عملکرد هضم و جذب مواد غذایی ضروری آسیب می زنند. توصیه متخصصان به کاهش و محدودیت دریافت شیرینی جات و قندهای ساده، و افزایش تدریجی فیبرها در رژیم غذایی است.

داروهای طبیعی

داروی طبیعی کلگارد جهت درمان نفخ، سوءهاضمه و دردهای شکمی و همچنین بهبود اسپاسم های روده در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس تهیه شده است. روغن peppermint (نعناع فلفلی) یک ماده ضد نفخ بوده و با اثر ضد اسپاسم قوی موجب کاهش درد و تحریکات شکمی می شود. مطالعات بر روی سلول های زنده در خارج و در داخل بدن انسان ثابت کرده اند روغن نعناع علائم شکمی را در بیماران مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر با مکانیسم ریلکس کردن عضلات صاف دستگاه گوارش بهبود می دهد.

در داروی طبیعی کلگارد از فرمولاسیون ویژه ای از روغن peppermint (نعناع فلفلی) استفاده شده است که در آن ماده موثره در پلت ها پوشانده شده و درنتیجه دارو بتدریج و تا قسمتهای انتهایی روده باریک باز می شود و با اعمال اثرات موضعی، انقباضات روده ها را کنترل می کند. درنتیجه عوارض جانبی و سوزش سرِ دل که با مصرف عصاره نعنای عادی در مصرف کنندگان رخ می دهد کاهش می یابد.

بیش از 90 درصد فرآیندهای هضم و جذب غذا در روده باریک انجام می شود. همانگونه که قبلا نیز گفته شد در بیماران مبتلا به آی بی اس، این فرآیندها به دلایل مختلف مختل می شود. ترشح و جریان صفرا نیز متاثر از روند بیماری بوده و مختل می شود، زیرا انقباضات مداوم مجاری صفراوی مانع از ترشح و خروج بهنگام صفرا می گردد. روغن peppermint (نعناع فلفلی) با تایید مونوگراف کمیته IBS آلمان، در لیست داروهای ضد اسپاسم مجاری صفراوی قرار گرفته است، به علت اینکه این ماده سبب بازگشت عملکرد طبیعی مجاری صفراوی شده و هضم و جذب غذا بهبود می یابد.

کلگارد با داشتن خواص ضد التهابی، ضد اسپاسم، ضد درد احشایی، ضد نفخ و آنتی باکتریال، روده های سرکش را آرام کرده و فرآیندهای هضم و جذب غذا را متعادل کرده و بهبود می دهد. با بهبود سلامت روده ها و هضم و جذب مناسب مواد غذایی، کلگارد به پیشگیری از اختلالات و کمبودهای غذایی نیز کمک می کند.