25

از کجا باید بدانیم قلب سالمی داریم؟

امروز بیماری های قلبی زیاد شده است برای همین باید بدانیم قلب سالمی در بدن داریم یا نه زیرا قلب سالم بزرگترین نعمت خداوند است.در حدود نیمی از موارد مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی ناگهانی هستند

یعنی بروز آنها غیرمنتظره بوده و فرصتی نیز برای درمان وجود ندارد همچنین  درمان‌های متداول امروزی (مانند آنژیوپلاستی با بالن و یا  جراحی بای‌پس سرخرگ کرونری) را نمی‌توان برای هر فرد در معرض خطر انجام داد و در صورت امکان انجام ، درمان فقط مشکل کنونی فرد را درمان می‌کند وروند بیماری زمینه‌ای را متوقف نمی‌سازد.

پس علارغم تمام پیشرفت ها ، هنوز هم پیشگیری بهتر از درمان است.

بیماری‌های قلبی‌عروقی علت اصلی مرگ و میر در مردان و زنان در سراسر جهان می باشد. بیماری‌های قلبی‌عروقی اشکال مختلفی مانند: فشارخون‌بالا، بیماری‌ تصلب‌شرایین (آترواسکلروز)‌کرونری و سکته قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی، آترواسکلروزسایر عروق مثل اندام ها و احشا و… دارند.بیماری‌های قلبی‌عروقی به آهستگی ایجاد شده و در مراحل اولیه  اغلب علامتی نیز ندارند. عواملی چون کلسترول بالا یا فشارخون بالا ممکن است از کودکی وجود داشته یا در جوانی آغاز شده و برای چندین دهه تشخیص داده نشوند، بنابراین بهترین راهکار، بررسی ، تشخیص و کنترل زودرس عوامل خطر و پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی است. ایجاد تغییرات سالم در شیوه زندگی مطابق با رهنمودهایی که از چندین دهه تحقیقات بدست آمده‌اند نه تنها سبب پیشگیری از بیماری‌های قلبی‌عروقی و داشتن قلب سالم  می‌شوند بلکه خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مثل سرطان و دیابت را نیز کاهش می‌دهند.

زندگی و تغذیه سالم = قلب سالم

*عوامل خطر عمده‌ای که قابل کنترل، اصلاح و یا  درمان هستند عبارتند از:

هر چند برخی عوامل خطر بیماری قلبی عروقی قابل کنترل و پیشگیری نمی باشند اما برخی عوامل خطر به راحتی قابل کنترل هستند.

سیگار:

افراد سیگاری نسبت به افراد غیرسیگاری چندین برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی علاوه بر افزایش خطر ابتلا به بیماریهای ریه و انواع سرطان ها  می‌باشند.حتی تماس با دود سیگار در افراد غیرسیگاری موجب افزایش میزان بروز بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌گردد.اثرات استعمال سیگار عبارتست از : – افزایش تعداد ضربان قلب و نیز نامنظمی ضربان قلب (آریتمی) – انقباض سرخرگ‌ها کرونری – تشدید  انسداد اترواسکلروتیک سرخرگ‌ها توسط پلاک – افزایش فشارخون – افزایش نیاز بافت قلب به اکسیژن –  کاهش توانایی خون در حمل اکسیژن –  افزایش میزان خطر لخته شدن خون و در نتیجه حمله قلبی و سکته مغزی.

کلسترول بالا:

کلسترول بالا خطر ایجاد  بیماری‌های قلبی‌عروقی را چند برابرافزایش می دهد. کلسترول با رسوب و ضخیم کردن دیواره سرخرگ ها ( تشکیل آتروما) بر روی آن است که باعث تنگی سرخرگ ها می شود.

فشارخون‌بالا (هیپرتانسیون):

فشارخون‌بالا نیز  خطر ایجاد  بیماری‌های قلبی‌عروقی را چند برابرافزایش می دهد. سایر عوامل دیگری مانند چاقی،سیگار، کلسترول بالا،  سوء مصرف الکل، رژیم غذایی ناسالم یا عدم فعالیت جسمانی  و برخی بیماریها نیز می‌توانند در ایجاد فشارخون بالا دخیل باشند وهمچنین اثرات  فشارخون‌بالا رادر ایجاد بیماری‌های قلبی‌عروقی  چندین برابر بیشتر افزایش دهند.( البته افراد ممکن است  بدون وجود هیچ یک از این عوامل، باز هم مبتلا به فشارخون بالا شوند)

چاقی و افزایش وزن:

چاقی و افزایش وزن بدن در ایجاد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی مستقل از سایر عوامل خطر دخیل می‌باشد، چرا که. چاقی فشارخون را افزایش داده، سبب افزایش بارکاری قلب می‌شود ،اثرات مضری برروی کلسترول  داشته اترواسکلروز را تشدید میکند و در ایجاد بیماری دیابت(بیماری قند خون)  دخیل می‌باشد.

رژیم غذایی نامناسب:

بویژه استفاده از روغن نباتی جامد و پیه حیوانی، کله پاچه و مغز ، مصرف غذاهای آماده مثلکنسروها و فست فودها، مصرف بی رویه نمک .همچنین مصرف کم میوه و سبزیجات تازه موجب افزایش فشار خون می شود.

 

عدم فعالیت جسمانی:

شیوه زندگی غیرفعال سبب افزایش خطر ابتلا به اضافه‌وزن، سطح کلسترول خون‌بالا، فشارخون‌بالا و دیابت می‌شود. ورزش منظم درحد متوسط، سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود.حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت متوسط در اغلب روزهای هفته (حداقل ۵ روز) یا هر روز به سلامت قلب کمک کرده همچنین می‌ تواند احتمال بیماری‌های قلبی و سکته ی قلبی همچین خطر سرطان روده ی بزرگ، فشارخون بالا، دیابت و … را نیز کم کند.

 

بیماری دیابت (قند خون)  :

ابتلا به دیابت، فرد را در معرض خطر جدی قرار می‌دهد. درحدود دوسوم افراد مبتلا به دیابت به علت ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌میرند.  پیشگیری ازابتلا به دیابت خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را نیز کاهش می دهد. کنترل دیابت بعد ابتلا نیز تا حدی ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را نیز کاهش دهد(البته بطور جزیی).سایر عوامل موثر که عوامل مداخله‌کننده نامیده می‌شوند نیز با بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط می‌باشند، اما اهمیت آنها هنوز بطور کامل شناخته نشده یا مورد سنجش قرار نگرفته‌اند. این عوامل عبارتند از:

استرس:

به نظر می‌رسد که استرس (بویژه‌دربرخی‌افراد) سبب افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود. شاید علت این افزایش میزان خطر، بالا رفتن تعداد ضربان قلب و فشارخون و آسیب به سرخرگ‌ها بدلیل استرس طولانی مدت ‌باشد .همچنین ممکن است استرس در ایجاد سایر رفتارهای مخاطره‌آمیز مثل تغذیه بیش از حد، استعمال دخانیات و سوء مصرف الکل دخیل باشد. استرس از طریق افزایش هورمون‌های استرس (از جمله آدرنالین) سبب تولید و افزایش کلسترول  و نیز افزلیش احتمال پاره شدن پلاک آترواسکلروز می‌شود. استرس های شدید کوتاه مدت ممکن است با افرایش انعقاد پذیری خون موجب لخته عروقی  شود.

 

الکل:

مصرف  الکل با مکانیسم های متعددی برای سلامتی کلی و  قلبی‌عروقی مضر است. الکل کالری زیادی دارد که منجر به چاقی و افزایش وزن می‌شود، فشارخون را بالا ‌برده، سطح تری‌گلیسیریدهای را افزایش می‌دهد و سبب  سندرم مقاومت به انسولین(یا بیماری دیابت) میشود. بنابراین می‌تواند منجر به سکته قلبی و  مغزی، آسیب عضلات قلبی (کاردیومیوپاتی) و اختلالات ریتم قلبی (آریتمی) شود.مطابق دستور صریح اسلام  هرگز مشروبات الکلی مصرف نکنید. در صورت پیروی از سایر ادیان الهی توجه داشته باشید که توصیه‌های دانشمندان غربی  در این زمینه قاطع است: اگر قبلاً الکل مصرف نمی‌کرده‌اید با هدف پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی ، به هیچ وجه شروع به استفاده از آن نکنید.پس نوشیدن مقادیر بیش از حد الکل  اثر تشدید کننده بر روی سطح کلسترول و تری‌گلیسرید (چربی خون)  و در نتیجه پدیده اترواسکلروز کرونری (تصلب شرایین ) داشته باشد و ممکن است منجر به ایجاد ضربان نامنظم قلبی (آریتمی های خطرناک ) گردد.

قرص‌های ضدبارداری:

قرص‌های ضدبارداری  سبب افزایش‌خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی بالاخص در افراد سیگاری یا مبتلا به فشارخون‌بالا بویژه در زنان بالای ۳۵ سال شوند. (قرص‌های ضدبارداری  جدید حاوی سطح هورمون کمتری نسبت به قرص‌های قبلی بوده و خطر کمتری دارند).   پس از ۳۵ سالگی بدلیل افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی و لخته شدن خون، زنان سیگاری یا مبتلا به فشارخون‌بالا نباید از قرص‌های ضدحاملگی استفاده کنند مگر موارد خاص با نظر پزشک.کمبود آنتی اکسیدان ها، غیر عادی شدن فاکتورهای انعقاد خون و افزایش هموسیستئین : در خون نیز باعث ممکن است سبب افرایش بروزCVD  شوند.

منبع: قلب