کبد چرب بیماری است که بر اثر ساخته شدن چربی در کبد ایجاد می شود. وجود مقدار کمی چربی در کبد امری عادی است اما مقدار زیاد آن می تواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند. کبد دومین اندام بزرگ درون بدن است و مسئول انجام وظایف مختلفی در بدن است از جمله: تجزیه تمام خوردنی ها و نوشیدنی های وارد شده به بدن و فیلتر کردن مواد مضر از خون. مقدار زیاد چربی در کبد می تواند آسیب های جدی به کبد وارد کند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بررسی کبد چرب می پردازیم.
بیماری کبد چرب
اولین مرحله چربی کبد زمانی تشخیص داده می شود که تقریبا بیشتر از 5 درصد سلول های کبد را چربی فرا گرفته باشد. این مرحله معمولا با قرار دادن نمونه ای از کبد در زیر میکروسکوپ تشخیص داده می شود. اولتراسوند، سی تی اسکن و ام آر آی نیز می توانند به تشخیص چربی در کبد کمک کنند.
کبد معمولا وقتی که سلول های قدیمی دچار آسیب می شود، با تولید سلول های جدید خود را بازسازی می کند. هرگاه این تخریب سلولی ادامه پیدا کند و تخریب سلول ها دائمی شود آن گاه به این حالت سیروز می گویند.
در حالت های خفیف، بیماری کبد چرب را می توان با تغییر رژیم غذایی، کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی از بین برد. در اکثر موارد کبد چرب علائمی ندارد.
امروزه کبد چرب به بیماری تبدیل شده است که بین 25 تا 30 درصد از افراد در امریکا و اروپا را به خود درگیر کرده است. کبد چرب اگر پیشرفت کند موقعیت خطرناکی برای سلامتی فرد محسوب می شود. التهاب کبد می تواند باعث زخم کبد، سرطان کبد گردد.
نشانه های کبد چرب چیست؟
کبد چرب به طور کلی نشانه ای از خود بروز نمی دهد. با این وجود، اما تحقیقات نشان داده است که 20 درصد از افرادی که دچار چربی کبد هستند از التهاب کبد رنج می برند. این زمانی اتفاق می افتد که در ناحیه شکم احساس ناراحتی می کنید . ممکن است که کبد بزرگتر شود به طوری که پزشک با معاینه فیزیکی به این مسئله پی خواهد برد.
چربی زیادی در کبد می تواند ایجاد التهاب کند. اگر دچار التهاب شدید ممکن است که نشانه های زیر را در خود احساس کنید:
- کم اشتهایی
- کاهش وزن
- درد شکم
- خستگی
- گیجی
اگر چربی کبد پیشرفت کند و به سیروز تبدیل شود علائم به صورت زیر خواهد بود:
- بزرگی کبد و افزایش مایعات درون شکم
- زردی پوست و چشم ها
- خونریزی داخلی شکم
چه عواملی باعث چرب شدن کبد می شوند؟
بزرگترین عامل چربی کبد استفاده از الکل و نوشیدنی ها قوی شناخته شده است. اما هنوز علت این که چرا افرادی که کمتر از الکل استفاده می کنند دچار چربی کبد می شوند، مشخص نیست. با این وجود، افزایش وزن، رژیم غذایی پر شکر و چربی، دیابت، فعالیت کم فیزیکی و ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به کبد چرب بازی می کنند.
کبد چرب پیشرفت می کند هرگاه بدن مقدار زیادی چربی تولید کند یا این که از چربی ها را به درستی تجزیه نکند پس چربی های اضافی در بدن تجمع می یابند و موجب چربی کبد می شوند.
علاوه بر مصرف الکل دیگر عوامل موثر در ایجاد کبد چرب عبارتند از:
- چاقی
- چربی زیاد خون بخصوص مقدار زیاد تری گلیسرید
- دیابت
- سابقه خانوادگی
- کاهش وزن زیاد
عوارض جانبی بعضی از داروها از جمله متوتریکسات (methotrexate )، تاموکسفین (tamoxifen)، امیودورین (amiodorone) و والپوریک اسید (valproic acid).
انواع کبد چرب
کبد چرب به دو دسته تقسیم می شود: غیر الکلی و الکلی
کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیر الکلی زمانی ایجاد می شود که کبد به سختی چربی ها را بشکند و این باعث تخریب بافت کبد می گردد. علت این اتفاق الکل نمی باشد. کبد چرب غیر الکلی زمانی تشخیص داده می شود که بیشتر از 5 درصد کبد را چربی فرا گرفته باشد.
کبد چرب غیر الکلی سیتوهپاتیت:
این بیماری گونه ای از کبد چرب غیر الکلی می باشد. چربی ساخته شده در کبد ایجاد التهاب می کند. اگر بیشتر از 5 درصد کبد دچار التهاب شده باشد فرد دچار کبد چرب غیر الکلی سیتوهپاتیت شده است.
نشانه های التهاب و عدم عملکرد صحیح کبد عبارتند از:
- کم اشتهایی
- تهوع
- استفراغ
- درد در ناحیه شکم
- زردی
بیشتر این بیماری بین افراد با سن 40 تا 60 سال تشخیص داده شده است.
اگر درمان سیتوهپاتیت را به تاخیر بیندازید پیشرفت می کند و در کبد زخم، سرطان و نارسایی ایجاد می کند.
کبد چرب حاد بارداری
کبد چرب حاد بارداری نادر است اما به شدت زندگی زن باردار را تهدید می کند. نشانه ها و علائم در سه ماهه سوم خود را نشان می دهند.
این نشانه ها عبارتند از:
- ایجاد تهوع و استفراغ
- ایجاد درد در ناحیه بالای سمت راست شکم
- سردرد
- زردی
- خستگی
- کاهش اشتها
- نارحتی های عمومی
زنان بارداری که هر کدام از نشانه های زیر را در خود مشاهده می کنند باید معاینه شوند. اکثر زنان چند هفته بعد از زایمان این نشانه ها را دیگر مشاهده نخواهند کرد و وضعیت شان بهبود خواهد یافت.
